Türkçenin Tarihi Gelişimi Ve Devirleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-28-2012

Modern (Çağdaş) Türkçe Dönemi

Modern Türk Dili alanı daha öncede söylediğimiz gibi Balkanlardan Büyük Okyanusa, Kuzey Buz Denizinden Tibet'e kadar uzanan çok geniş bir alandır

Türk dilinin tarihsel gelişim süreci içinde bir takım iç ve dış faktörlerle çeşitli kollara, diyalektlere ayrıldığını daha önce ifade etmiştik

Bugün Türk lehçelerinin büyük bir kısmı devlet dili, yazı dili, edebî dil, edebiyat dili, vb

statüsünde kullanılmaktadır: Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan Cumhuriyetleri; Rusya Federasyonu içinde Tataristan, Başkurdistan, Çuvaş, Kabartay-Balkar, Karaçay-Çerkes, Dağıstan, Tuva, Saha (Yakut), Altay, Hakas Cumhuriyetlerinde, bu cumhuriyetlerin adıyla aynı adı taşıyan Türk lehçeleri bu sayılan cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet ve/veya muhtar cumhuriyetlerde belirtilen statüye sahiptir

Çin Halk Cumhuriyetinde Şincan Uygur Özerk bölgesinde yaşayan Uygur Türklerinin kendi yazı dillerini kullanmaktadırlar

Bugünkü modern Türk dili alanını coğrafi ve lingusitik esaslarda 6 gruba ayırarak size kısaca bahsetmek gerekir:

1

Güney-Batı Türk ~ Oğuz Türk Lehçeleri
1

Türkiye Türkçesi
2

Azerice
3

Gagauzca
4

Türkmence
5

Horasanca

2

Güney-Doğu ~ Uygur ~ Karluk Lehçeleri
1

Özbekçe
2

Uygurca
3

Sarı Uygurca
4

Salarca

3

Kuzey-Batı ~ Kıpçak Türk Lehçeleri
1

Tatarca
2

Başkurtça
3

Kırgızca
4

Kazakça
5

Karakalpakça
6

Nogayca
7

Karaçay-Balkarca
8

Kumukça
9

Karayimce
10

Kırım Tatarcası

4

Kuzey-Doğu ~ Sibirya Türk Lehçeleri
1

Yakutça (Sahaca)
2

Tuvaca
3

Hakasça
4

Altayca

5

Çuvaşça

6

Halaçça

10-28-2012	#8
Prof. Dr. Sinsi	Türkçenin Tarihi Gelişimi Ve Devirleri Modern (Çağdaş) Türkçe Dönemi Modern Türk Dili alanı daha öncede söylediğimiz gibi Balkanlardan Büyük Okyanusa, Kuzey Buz Denizinden Tibet'e kadar uzanan çok geniş bir alandır Türk dilinin tarihsel gelişim süreci içinde bir takım iç ve dış faktörlerle çeşitli kollara, diyalektlere ayrıldığını daha önce ifade etmiştik Bugün Türk lehçelerinin büyük bir kısmı devlet dili, yazı dili, edebî dil, edebiyat dili, vb statüsünde kullanılmaktadır: Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan Cumhuriyetleri; Rusya Federasyonu içinde Tataristan, Başkurdistan, Çuvaş, Kabartay-Balkar, Karaçay-Çerkes, Dağıstan, Tuva, Saha (Yakut), Altay, Hakas Cumhuriyetlerinde, bu cumhuriyetlerin adıyla aynı adı taşıyan Türk lehçeleri bu sayılan cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet ve/veya muhtar cumhuriyetlerde belirtilen statüye sahiptir Çin Halk Cumhuriyetinde Şincan Uygur Özerk bölgesinde yaşayan Uygur Türklerinin kendi yazı dillerini kullanmaktadırlar Bugünkü modern Türk dili alanını coğrafi ve lingusitik esaslarda 6 gruba ayırarak size kısaca bahsetmek gerekir: 1 Güney-Batı Türk ~ Oğuz Türk Lehçeleri 1 Türkiye Türkçesi 2 Azerice 3 Gagauzca 4 Türkmence 5 Horasanca 2 Güney-Doğu ~ Uygur ~ Karluk Lehçeleri 1 Özbekçe 2 Uygurca 3 Sarı Uygurca 4 Salarca 3 Kuzey-Batı ~ Kıpçak Türk Lehçeleri 1 Tatarca 2 Başkurtça 3 Kırgızca 4 Kazakça 5 Karakalpakça 6 Nogayca 7 Karaçay-Balkarca 8 Kumukça 9 Karayimce 10 Kırım Tatarcası 4 Kuzey-Doğu ~ Sibirya Türk Lehçeleri 1 Yakutça (Sahaca) 2 Tuvaca 3 Hakasça 4 Altayca 5 Çuvaşça 6 Halaçça