10-28-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Eş Anlamlı Sözcükler (Eş Anlamlı Kelimeler)
Aynı varlık ya da kavramı karşılayan farklı sözcüklere “eş anlamlı sözcükler” denir Eş anlamlı sözcüklerin yazılışları farklı, anlamları ise aynıdır Eşanlamlı sözcükler aynı kavramı karşılar, birbirinin yerine kullanılabilir; aralarında hiçbir anlam farkı yoktur Genellikle bir dile başka dillerden gelen sözcükler ile o dilin kendi söz varlığındaki sözcükler arasında eş anlamlılık görülür
Örneğin;
* ev-konut,
* imtihan-sınav,
* mektep-okul,
* hürriyet-özgürlük,
* bellek-hafıza,
* cevap-yanıt,
* kıla-vuz-rehber,
* amaç-gaye-hedef-maksat,
* kaybetmek-yitirmek
sözcükleri aynı anlamda kullanıldığında eş anlamlıdır
Ancak bir sözcüğün başka bir sözcükle eşanlamlı olup olmadığını cümledeki kullanımına göre belirlemek daha doğru olur Örneğin “kara” sözcüğünün eş anlamlısı “siyah"tır
Ancak;
* “Onun gibi kara gün dostu adam az bulu*nur”
cümlesinde “kara” sözcüğünün eş anlamlısı “siyah” değil, “kötü”dür
* “Bu soruların tıpkısını geçen yılki sınavda da sormuşlar”
* “Bu kalem, benim masamdakinin aynısıydı”
Bu cümlelerde geçen “tıpkısı” ve “aynısı” sözcükleri aynı anlamdadır
* “Odasındaki el dokuması, değerli halıları toplamış”
* “Kıymetli eşyalarını ayrı bir kutuya yerleştirmiş”
Bu cümlelerde geçen “değerli” ve “kıymetli” sözcükleri Eş Anlamlı kelimelerdir
* “O eskiden güçlü bir çocuktu”
* “Pehlivanlardan kısa boylu olanı daha kuvvetliydi”
Bu cümlelerde geçen “güçlü” ve “kuvvetli” sözcükleri anlamdaş sözcüklerdir
Eşanlamlılık farklı sözcüklerin aynı anlama gelmesiyle olabileceği gibi, aynı sözcüğün farklı cümlelerde aynı anlama gelmesiyle de olabilir Örneğin “batmak” sözcüğünü farklı cümlelerde kullanalım:
I Ülkenin en ünlü turizm şirketi batmış
II Çamurda oynayan çocuğun üstü başı batmış
III Onun bu sözleri bana battı
IV Kayıklardan biri gölün bu bölümünde batmış
V Okyanusta çarpışan gemiler batmış
“Batmak” sözcüğü I cümlede “iflas etmek”, II cümlede “kirlenmek”, III cümlede, “dokunmak, rahatsız etmek” anlamında kullanılmıştır IV ve V cümlede ise “bir sıvının üstündeyken içine gömülmek” anlamında kullanılmıştır O halde bu cümlelerde “batmak” sözcüğünün sadece IV ve V cümledeki kullanımları anlamdaş sözcüklerdir
|
|
|
|