Kısa Çizgi Nedir? Kısa Çizginin Kullanımı

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-28-2012

Kısa Çizgi Nedir? Kısa Çizginin Kullanımı

Satır sonunda yer kalmadığı için yarım kalan kelimelerin bölünmüş olduğunu yani devamının altta olduğunu göstermek için satır sonunda kullanılır Bu görevde kullanılınca birleştirme çizgisi denir:

O zaman gördü ki küçük çocuk memleketlisi minimini yavru ağlıyor

Ses-

sizce titreye titreye ağlıyor

Birleşik kelimeler de tek kelime gibi telâffuz edilerek heceleme buna göre yapılır

ba-

şöğretmen Atatürk

il-

kokuldayken

Karaosma-

noğlu’nun

Kelimeler satır sonunda ve başında bir tek harf kalacak şekilde bölünmez Aşağıdaki gibi kullanımlar yanlıştır:

a-

rabayla

u-

çurtmamızın

cam i-

i

niha-

î

Doğruları şöyle olacaktır:

ara-

bayla

uçurt-

mamızın

ca-

mii

ni-

haî

Özel isimlerde ve rakamlarda kesme işareti satır sonuna geliyorsa ve kesme işaretinden sonraki kısmın alt satıra geçmesi gerekiyorsa bu durumda kısa çizgi kullanılmaz:

Geçen yıl Ankara’

daki akrabalarımıza

1996’

da

Gırtlak ünsüzü için kesme kullanılan kelimelerde kesmeli heceler satır sonuna getirilmez

meş’-

aleyi değil

meş’a-

leyi olacak

kur’-

adan değil

kur’a-

dan

olacak

“de” ve “ki” bağlacı ile “mi” soru ekinden önceki kelime satır sonunda kalıyor da bu ek ve bağlaçlar alt satıra iniyorlarsa araya (satır sonuna) kısa çizgi konmaz:

önünde kitap

da yoktu

gördüm

ki söylüyorum

geçen yıl

mı kazanmış?

*Özgün imlâsıyla yazılan yabancı kelimeler satır sonunda kendi dillerinin kurallarına göre bölünür

Cümle içindeki arasöz ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur:

Bütün bebekler –Zeynep hariç- çoktan uykuya dalmışlardı

Sizinle ilgili her şeyi –gördüğüm ve bildiğim her şeyi- mutlaka yazacağım

Bu çocuk –sizi temin ederim ki- ilerde büyük adam olacak

Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur:

İkinci dünya savaşı (1939-1945) tam altı yıl sürmüştür

09

30-10

30

Bazı terimlerle kuruluş adlarında kullanılır:

isim-fiil zarf-fiil Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Fen-Edebiyat Fakültesi

Birbiriyle ilgi kurulan iki isim arasında kullanılır:

Türk-Yunan ilişkileri

Sivas-Ankara arası trenle yüz yıldır 12 saatte gidiliyor

Türkçe-Fransızca sözlük

Ural-Altay dil grubu

Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması

Soy-dil-din üçgeni

2000-2001 öğretim yılı

Rakamlar arasında kullanılarak ila anlamı verir:

3-4 kişi

19-20 yaşlarında

1-7 Aralık 2000 tarihleri arasında

Matematikte çıkartma işareti olarak kullanılır:

458-54=404

Adreslerde semt ile şehir ismi arasına konur:

Demirlibahçe-ANKARA

Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini ifade etmede kelimeleri eklerine ayırmada ekleri tek başına göstermede ve kelimeleri hecelemede kullanılır:

oku- yaz- gönder- sevindir-; yaz-dı-k yol-cu-luk -de -i -ki ge-le-bi-li-rim

Bazı yabancı kelimelerde kullanılır:

Sainte-Beuve by-pass check-up

Bilimsel yazılarda Arapça ve Farsça tamlamalarda ve bazı ibarelerde kullanılır:

Servet-i Fünun Divanı Lûgati’t-türk Aşk-ı Memnu bülbül-i şeydâ âteş-perest vatan-perver bilâ-ücret bî-çâre hokka-bâz nâ-mağûb

10-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kısa Çizgi Nedir? Kısa Çizginin Kullanımı Kısa Çizgi Nedir? Kısa Çizginin Kullanımı Satır sonunda yer kalmadığı için yarım kalan kelimelerin bölünmüş olduğunu yani devamının altta olduğunu göstermek için satır sonunda kullanılır Bu görevde kullanılınca birleştirme çizgisi denir: O zaman gördü ki küçük çocuk memleketlisi minimini yavru ağlıyor Ses- sizce titreye titreye ağlıyor Birleşik kelimeler de tek kelime gibi telâffuz edilerek heceleme buna göre yapılır ba- şöğretmen Atatürk il- kokuldayken Karaosma- noğlu’nun Kelimeler satır sonunda ve başında bir tek harf kalacak şekilde bölünmez Aşağıdaki gibi kullanımlar yanlıştır: a- rabayla u- çurtmamızın cam i- i niha- î Doğruları şöyle olacaktır: ara- bayla uçurt- mamızın ca- mii ni- haî Özel isimlerde ve rakamlarda kesme işareti satır sonuna geliyorsa ve kesme işaretinden sonraki kısmın alt satıra geçmesi gerekiyorsa bu durumda kısa çizgi kullanılmaz: Geçen yıl Ankara’ daki akrabalarımıza 1996’ da Gırtlak ünsüzü için kesme kullanılan kelimelerde kesmeli heceler satır sonuna getirilmez meş’- aleyi değil meş’a- leyi olacak kur’- adan değil kur’a- dan olacak “de” ve “ki” bağlacı ile “mi” soru ekinden önceki kelime satır sonunda kalıyor da bu ek ve bağlaçlar alt satıra iniyorlarsa araya (satır sonuna) kısa çizgi konmaz: önünde kitap da yoktu gördüm ki söylüyorum geçen yıl mı kazanmış? Özgün imlâsıyla yazılan yabancı kelimeler satır sonunda kendi dillerinin kurallarına göre bölünür Cümle içindeki arasöz ve ara cümlelerin başına ve sonuna konur:* Bütün bebekler –Zeynep hariç- çoktan uykuya dalmışlardı Sizinle ilgili her şeyi –gördüğüm ve bildiğim her şeyi- mutlaka yazacağım Bu çocuk –sizi temin ederim ki- ilerde büyük adam olacak Bir olayın başlangıç ve bitiş tarihleri arasına konur: İkinci dünya savaşı (1939-1945) tam altı yıl sürmüştür 0930-1030 Bazı terimlerle kuruluş adlarında kullanılır: isim-fiil zarf-fiil Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Fen-Edebiyat Fakültesi Birbiriyle ilgi kurulan iki isim arasında kullanılır: Türk-Yunan ilişkileri Sivas-Ankara arası trenle yüz yıldır 12 saatte gidiliyor Türkçe-Fransızca sözlük Ural-Altay dil grubu Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması Soy-dil-din üçgeni 2000-2001 öğretim yılı Rakamlar arasında kullanılarak ila anlamı verir: 3-4 kişi 19-20 yaşlarında 1-7 Aralık 2000 tarihleri arasında Matematikte çıkartma işareti olarak kullanılır: 458-54=404 Adreslerde semt ile şehir ismi arasına konur: Demirlibahçe-ANKARA Dil bilgisinde fiil kök ve gövdelerini ifade etmede kelimeleri eklerine ayırmada ekleri tek başına göstermede ve kelimeleri hecelemede kullanılır: oku- yaz- gönder- sevindir-; yaz-dı-k yol-cu-luk -de -i -ki ge-le-bi-li-rim Bazı yabancı kelimelerde kullanılır: Sainte-Beuve by-pass check-up Bilimsel yazılarda Arapça ve Farsça tamlamalarda ve bazı ibarelerde kullanılır: Servet-i Fünun Divanı Lûgati’t-türk Aşk-ı Memnu bülbül-i şeydâ âteş-perest vatan-perver bilâ-ücret bî-çâre hokka-bâz nâ-mağûb