Çoğul Ekleri Hangi Görevlerde Ve Anlamlarda Kullanılmaktadır?

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-28-2012

Çoğul eki

Çoğul ekleri, tekil isimlerin sonuna gelerek çokluk anlamı katan ekler

Türkçedeki çoğul ekleri -ler ve -lar'dır: elmalar, kalemler, çocuklar, güzellikler vb

Türkçede çoğul ekleri, eğer bahsi geçen varlığın adedi 'belirtilmeyecekse' kullanılır

Sayı belirtilecekse ismin tekil hali kullanılır: üç adam, beş kuruş vb

"Üç Silahşörler" gibi bazı özel ya da kalıplaşmış tamlamalar bu kurala uymazlar

Çoğul eklerinin tayini

Bir tekil ismin sonuna gelecek çoğul eki belirlenirken büyük sesli uyumu gözönünde bulundurulur

Kelimenin 'sadece' son hecesindeki sesli ile çoğul ekinin seslisinin büyük sesli uyumuna uyması yeterlidir: davetler, okullar, bayiler vb

Ancak son seslisi ince okunan bazı sözcükler bu kurala uymazlar: saatler, protokoller, alkoller vb

ler ÇOĞUL EKİ

Cins isimlerine gelerek onların çoğul şekillerini yapar

Kelimeler arasında ilgi kurmaz:

dağlar, fikirler, idealler, öğrenciler, dertler?

Özel isimlere getirildiğinde:

1

Aile anlamı katar; -gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki görevinde olduğu için ayrılmadan yazılır

Yarın Ahmetlere gideceğiz

İzmir'e, amcamlara/dedemlere/teyzemlere gideceğiz

(burada özel isme getirilmemiş

)

Aliler bize gelecekler

2

Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır:

Bu millet nice Fatih'ler, Kemal'ler yetiştirecektir

Bu topraklarda ne Çaldıran'lar, ne Ridaniye'ler yaşandı

3

Aynı ismi taşıyanları belirtir:

Sınıftaki Ali'ler ayağa kalksın

Hüseyin'lerin hepsi buraya gelsin

4

Abartma anlamı katar:

Çalışmak için ta Almanya'lara gitti

5

Topluluk kavramı bildirir:

Türkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar?

Bunların dışında:

-İkilemeler yapar:

Yıllar yılı bekledik

-Abartma anlamı katar, bazen ?bir? kelimesiyle birlikte bu anlamı verir:

Ateşler içinde kıvranıyordu

O gün dünyalar benim olmuştu

Valizler dolusu kitapları ne zaman almıştı

Bir kumaşlar almış, görmelisiniz

Bir bahçeler var, sözle anlatılmaz

Bir zamanlar ne kadar şendik

-Çoğul zamirlere getirilerek tekrar çoğul yapar:Bizler, sizler

-Saygı veya alay anlamı katar:

Dostumuz nedense bizi çağırmamışlar

Müdür Bey döndüler mi?

-Her anlamı katar:

Akşamları erken yemek yeriz

Sabahları geç kalkarım

-?Yaş? kelimesine getirilerek yaşça yaklaşıklık bildirir:

O zaman henüz sekiz yaşlarında idi

İyelik üçüncü çoğul eki ve şahıs eki ile karıştırılmamalıdır

Çocuklar (çoğul eki) annelerini (iyelik eki) bekliyorlar (şahıs eki)

10-28-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çoğul Ekleri Hangi Görevlerde Ve Anlamlarda Kullanılmaktadır? Çoğul eki Çoğul ekleri, tekil isimlerin sonuna gelerek çokluk anlamı katan ekler Türkçedeki çoğul ekleri -ler ve -lar'dır: elmalar, kalemler, çocuklar, güzellikler vb Türkçede çoğul ekleri, eğer bahsi geçen varlığın adedi 'belirtilmeyecekse' kullanılır Sayı belirtilecekse ismin tekil hali kullanılır: üç adam, beş kuruş vb "Üç Silahşörler" gibi bazı özel ya da kalıplaşmış tamlamalar bu kurala uymazlar Çoğul eklerinin tayini Bir tekil ismin sonuna gelecek çoğul eki belirlenirken büyük sesli uyumu gözönünde bulundurulur Kelimenin 'sadece' son hecesindeki sesli ile çoğul ekinin seslisinin büyük sesli uyumuna uyması yeterlidir: davetler, okullar, bayiler vb Ancak son seslisi ince okunan bazı sözcükler bu kurala uymazlar: saatler, protokoller, alkoller vb ler ÇOĞUL EKİ Cins isimlerine gelerek onların çoğul şekillerini yapar Kelimeler arasında ilgi kurmaz: dağlar, fikirler, idealler, öğrenciler, dertler? Özel isimlere getirildiğinde: 1 Aile anlamı katar; -gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki görevinde olduğu için ayrılmadan yazılır Yarın Ahmetlere gideceğiz İzmir'e, amcamlara/dedemlere/teyzemlere gideceğiz (burada özel isme getirilmemiş) Aliler bize gelecekler 2 Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır: Bu millet nice Fatih'ler, Kemal'ler yetiştirecektir Bu topraklarda ne Çaldıran'lar, ne Ridaniye'ler yaşandı 3 Aynı ismi taşıyanları belirtir: Sınıftaki Ali'ler ayağa kalksın Hüseyin'lerin hepsi buraya gelsin 4 Abartma anlamı katar: Çalışmak için ta Almanya'lara gitti 5 Topluluk kavramı bildirir: Türkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar? Bunların dışında: -İkilemeler yapar: Yıllar yılı bekledik -Abartma anlamı katar, bazen ?bir? kelimesiyle birlikte bu anlamı verir: Ateşler içinde kıvranıyordu O gün dünyalar benim olmuştu Valizler dolusu kitapları ne zaman almıştı Bir kumaşlar almış, görmelisiniz Bir bahçeler var, sözle anlatılmaz Bir zamanlar ne kadar şendik -Çoğul zamirlere getirilerek tekrar çoğul yapar:Bizler, sizler -Saygı veya alay anlamı katar: Dostumuz nedense bizi çağırmamışlar Müdür Bey döndüler mi? -Her anlamı katar: Akşamları erken yemek yeriz Sabahları geç kalkarım -?Yaş? kelimesine getirilerek yaşça yaklaşıklık bildirir: O zaman henüz sekiz yaşlarında idi İyelik üçüncü çoğul eki ve şahıs eki ile karıştırılmamalıdır Çocuklar (çoğul eki) annelerini (iyelik eki) bekliyorlar (şahıs eki)