İslami Mezhep İmamları

Mâlik bin Enes
(Arapça: مالك بن أنس) Mâliki mezhebi'nin kurucusu, büyük müctehid ve muhaddis Tam adı Ebu Abdillah Mâlik bin Enes bin Mâlik bin Ebî Âmir el-Asbahi el-Yemenî Arapça: أبو عبد الله مالك بن أنس بن مالك بن أبي عامر بن عمر الأصبحي اليمني dir 712 (Hicri 93) yılında Medine'de doğmuş, 795 (Hicri 179) yılında aynı yerde vefat etdi

İmam-ı Şafii
(Arapça: ابو عبد الله محمد بن إدريس الشافعي Abu Abdullah Muhammad ibn Idrīs al-Shafi'i 767-820), ünlü İslam hukuku bilgini Şafii mezhebinin kurucusudur
Hayatı ve Eğitimi
Asıl adı Muhammed bin İdris'tir Babası İdris bin Abbas'tır Dedesinin dedesi Şâfiî, Kureyş kabilesinden ve sahabi (Müslümanlar için H zMuhammed'in arkadaşı) (Sav) olduğu için, Şâfiî adı ile meşhur olmuştur Hicri 150 (MS767) senesinde Gazze'de doğdu Hicri 204 (MS820)'de Kahire'de 54 yaşında vefat etti Kabri, Kurafe kabristanlığında büyük bir türbe içindedir Doğumundan kısa bir süre sonra babası vefat etmiştir Annesi onu iki yaşında, asıl memleketleri olan Mekke'ye götürmüş ve orada büyütmüştür

Yedi yaşına gelince Kur'an'ı ezberledi İlim tahsiline bu yaşlardan itibaren başladı Küçük yaşlardan itibaren Mekke'de bulunan zamanın tanınmış âlimlerinin derslerine ve sohbetlerine devam etmiştir Kendisi, eğitimine başladığı bu ilk günleri için : "Kur'an-ı kerimi ezberledikten sonra devamlı Mescid-i Harama gidip, fıkıh ve hadis âlimlerinden pek çok istifade ettim Fakat çok fakir idik, bir yaprak kâğıt almaya bile gücümüz yoktu Derslerimi ve öğrendiğim meseleleri yazmakta çok sıkıntı çekerdim" demiştir

Mekke'deki bu ilk tahsilinden sonra Arapçanın inceliklerini ve edebiyatını öğrenmek için, Hüzeyl kabilesine gitti Bu hususta ise: "Ben Mekke'den çıktım Çölde Hüzeyl kabilesinin yaşayışını ve dilini öğrendim Bu kabile, Arapların dil bakımından en fasihi (güzeli) idi Onlarla birlikte gezdim, dolaştım, ok atmayı öğrendim Mekke'ye döndüğüm zaman, birçok rivayet ve edebiyat bilgilerine sahip olmuştum" demiştir İmam Şâfiî Hüzeyl kabilesinin şiirlerinde ihtisas sahibi olmuştur Cahiliye dönemi ve ilk İslâm döneminin sanat ve edebiyatı konusunda yazılar yazan El-Asmaî Hüzeyl kabilesi şiirlerinin İmam Şâfiî tarafından doğru bir şekilde kayıt edildiğinden bahsetmiştir

Daha on yaşında iken, o zamanın en tanınan âlimlerinden İmam-ı Malik'in "Muvatta" adlı hadis kitabını, dokuz günde ezberlemiştir Gençliğinin ilk yıllarında kendini tamamen ilme verip, Mekke'deki Süfyan bin Uyeyne, Müslim bin Halid ez-Zenci gibi fakih (İslam hukuku bilgini) ve muhaddislerden (Hadis bilginleri) ilim tahsil etti Hadis, fıkıh, lügât ve edebiyatta çok yükseldi

Tahsilinde en önemli bölüm, İmam-ı Malik'e talebe olmasıyla başlamıştır İmam-ı Malik'in yanına geldiği zaman, yirmi yaşlarında bulunuyordu İmam-ı Malik onu himayesine alıp, dokuz yıl müddetle ilim öğretti

İmam-ı Şafii Mekke'ye dönünce, oraya gelen Yemen valisi, onu Yemen'e götürüp kadılık vazifesi verdi Beş yıl kadar bu görevi yaptıktan sonra, Bağdat'a giderek, ilmini ilerletmek için, Ebu Hanife'nin talebesi olan İmam Muhammed'den ders almaya başladı İmam-ı Muhammed yazmış olduğu kitaplarını okutmak suretiyle, Irak'ta tedvin edilen fıkıh ilmini ve rivayetleri öğretti, İmam Muhammed ayrıca İmam-ı Şafii'nin üvey babası idi İmam Şafii onun ilminden ve kitaplarından çok istifade etmiştir

İmam Şafii, Bağdat'ta İmam Muhammed'den aldığı dersleri tamamlayıp, Mekke'ye döndü Burada bir müddet inceleme ve araştırmalar yapıp, talebelerine dersler verdi Özellikle hac mevsiminde çeşitli İslam beldelerinden gelen ilim adamları ondan ilim öğrenirlerdi Mekke'deki bu ikameti dokuz yıl kadar sürdü Sonra tekrar Bağdat'a döndü Bu sırada Bağdat İslam âleminin önemli bir ilim merkezi idi Burada bulunan âlimler, İmam-ı Şafii'den ders almışlardır Daha önce Mekke'de İmam-ı Şafii ile görüşen ve ondan hadis dinleyen Ahmed bin Hanbel talebesi olmuştur Yine İmam-ı Şafii ile emsal olan İshak bin Raheveyh ve benzerleri ondan ilim tahsil etmiştir Ders ve fetva vermekte uyguladığı usul, geniş olarak açıkladığı istinbat (kaynaklardan hüküm çıkarma) usulü olan, usul-i fıkıh ilmi idi İmam-ı Şafii Bağdat'ta bulunduğu sırada "el-Kitab-ül Bağdadiyye" adını verdiği eserini yazdı

İmam-ı Şafii hazretlerinin rivayet ettiği hadisler, Sahih-i Müslim'de, Sünen-i Ebu Davud, Sünen-i Tirmizi, Sünen-i Nesai, Sünen-i İbn Mace ve Sahih-i Buhari'nin ta'likatında1 yer almıştır

İmam-ı Şafii hazretleri, ikinci defa Bağdat'a gidişinden sonra, Bağdat'taki siyasi ve fikri kargaşalar sebebiyle Mısır'a gidip, ömrünün sonuna kadar orada kalmıştır Müslümanların ibadetlerinde ve işlerinde uyacakları bir yol göstermiştir Onun kendi usulüne göre şer'i delillerden çıkardığı hükümlere, yani gösterdiği bu yola Şafii Mezhebi denildi Ehl-i sünnet itikadında olan müslümanlardan, amellerini yani ibadet ve işlerini, bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Şafii denir

Hemoroid rahatsızlığına bağlı şiddetli bir kanama neticesinde vefat etmiştir Kahire'de el-Mukattam dağının eteğinde Benû Abdülhakem türbesine defnedilmiştir Eyyûbi sultanlarından El-Melik El-Kâmil kabri üzerine, 1211 yılında çok güzel kubbeli bir türbe yaptırmıştır Selahaddin-i Eyyubi tarafından da, türbenin yanına büyük bir medrese yaptırılmıştır

Öğrencilerinden bazıları

Ahmed bin Hanbel
İshak bin Raheveyh
ez-Zaferani
Ebu Sevr İbrahim bin Halid
Ebu İbrahim Müzeni
Rebi' bin Süleyman-ı Muradi

Eserleri
İmam Şafii'nin birçok eseri vardır Bazıları şunlardır:

El-Ümm: Fıkıh yani İslam hukukuna dair olup, İmam Şafii'nin içtihad ederek bildirdiği meseleleri ihtiva eden bir eserdir Yedi cilt olarak basılmıştır
Kitab-üs-Sünen vel-Müsned: Hadis ilmine dairdir
Er-Risale fil-Usul: Usul-i fıkha dairdir Usul-i fıkhın kitap halinde yazıldığı ilk eserdir
El-Kitab-ül Bağdadiyye
El-Mebsut
Ahkam-ül-Kur'an
İhtilaf-ül-Hadis
Müsned-üş-Şafii
El-Mevâris
El-Emali el-Kübra
El-Emali es-Sagir
Edeb-ül-Kadi
Fedail-i Kureyş
El-Eşribe
Es-Sebku ve'r-Remyü
İsbat-ün-Nübüvve
Reddi alel-Berahime