|
Prof. Dr. Sinsi
|
Rize Genel Bilgi Ve Ayder Yaylası
Rize, sık ve gür tabii bitki örtüsüne sahip olup, dağlık alanlarda kızılağaç, gürgen, meşe, kestane, ladin, köknar ağaçlarından oluşan ormanlar bulunmaktadır Alçak alanlarda teraslar halinde çay plantasyonları, narenciye bahçeleri, yeşil otlar vardır Rize’de ormanlar yaklaşık olarak 2000-2200 m yüksekliklerde sona erer ve yerini alp çayırlarına bırakır Turuncu ve beyaz renkli küçük dağ zambakları ile papatyalar gibi çeşitli türlerin yer aldığı bu sahada, çayırların yanında lekeler halinde yer yer kısa boylu, orman gülü çalılıkları da yer almaktadır
Dağlarla çevrili Rize ve çevresi dört mevsimde de ılıman ve yağışlı bir iklime sahiptir Türkiye’nin en çok yağış alan bölgesidir M2’ye yılda 2510 kg yağış düşer Yıllık ortalama sıcaklık da 15 Cdir Bu iklimden ötürü de il ve çevresi zengin bir bitki örtüsü ile kaplanmıştır
İlin ekonomisi tarım, hayvancılık, ormancılık, el dokumacılığı, turizm, ahşap gemi yapımcılığına dayalıdır İlin arazisinin çok engebeli olmasından dolayı tarım alanları kısıtlıdır Bununla birlikte, Türkiye’de üretilen çayın büyük bir kısmı burada yetişir Cumhuriyetin ilk yıllarında çay yetiştirilmesi için çalışmalara başlanmış, 1937 yılında çay tarımına geçilmiştir Günümüzde çay tarımına dayalı bir de çay sanayii kurulmuştur Bunun dışında mısır, fındık, puroluk tütün, meyve ve sebze yetiştirilir Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan yetiştirilmekte olup, arıcılık yapılmaktadır İkizdere yöresinde elde edilen Anzer balı ülke çağında ünlüdür Kıyı kesimlerinde de balıkçılık yapılmaktadır Ormancılık da önemli bir geçim kaynağıdır El sanatları arasında el dokumacılığının önemli bir yeri vardır
Rize’de sanayii çok fazla gelişmemiştir Bununla beraber, çay ve çay paketleme, un, balık yağı, balık unu, sirke, orman ürünleri, çivi ve çelik tel fabrikaları bulunmaktadır Ahşap gemi ve kayık yapımı, marangozluk, taşçılık, dülgerlik ilin ekonomisinde katkısı olan yaygın mesleklerdir Rize Dağları dağcılık ve turizm yönünden önemli olup, ekonomisinde katkı payı bulunmaktadır
Yer altı kaynakları yönünden fazla zengin değildir Ardeşen’de manganez, kaolin, kil, tuğla ve kiremit hammaddesi; Çamlıhemşin’de manganez; Çayeli’nde bakır, kurşun, çinko, prit; Fındıklı’da demir ve kaolin madeni içeren yataklar bulunmaktadır Ayrıca maden suyu kaynakları ve Ayder Kaplıcası ile Andon ve Şimşirli içmeleri vardır
Rize’nin ismi ile ilgili araştırma yapılmamış olup, tarihi kaynaklarda Rhizion, Rhizus, Rhition, Riso, Risso, Risum olarak geçmektedir İlin adı ile ilgili çeşitli görüşler bulunmaktadır Bu görüşlere göre; Yunanca pirinç anlamına gelen Rhisos, Rumca’da “Rıza” olarak dağ eteği anlamında kullanılmıştır Osmanlıca’da ise Rize, ufak kırıntı, döküntü anlamındadır
Rize ve çevresinde yapılan yüzey araştırmaları yörenin Yontma Tunç Çağından sonra yerleşime açıldığını göstermektedir Burada Eski Tunç Çağı’na ait bazı buluntularla karşılaşılmıştır Hitit ve Urartular bu bölgeye kadar inmişler, Güney Rusya ve Kafkasya’da yaşayan Kimmerler (MÖVIIIyüzyılda) bu yöreye gelmişler, onları İskitler izlemiştir MÖ650-550 yılları arasında Miletoslular Karadeniz kıyılarında yüze yakın koloni kurmuşlardır MÖ606 yılında bölgeye kısa bir süre de olsa Medler hakim olmuştur MÖ547 yılından sonra Anadolu’nun büyük bir bölümü ile birlikte Rize de Perslerin yönetimi altına girmiştir MÖ334’te Büyük İskender Pers egemenliğine son vermiştir MÖ301-MS117 arasında Perslerin Pont Satraplığının devamı olan Pontus Devleti buraya egemen olmuştur MÖ63’te Roma İmparatoru Pompeius’un Pontus Kralı Mithridates’i yenmesinden sonra bölge Roma İmparatorluğu’nun egemenliği altına girmiştir
|