|
Prof. Dr. Sinsi
|
Cocuklarınıza Sanal Tuzakları Anlatın!
COCUKLARINIZA SANAL TUZAKLARI ANLATIN!
Çoçuklarınıza sanal tuzaklar konusunda aşağıdaki uyarıları anlattınız mı!
Bu uyarılara dikkat
Başbakanlık Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü ile Microsoft 'temiz internet' kampanyası kapsamında aileleri güvenli internet kullanması konusunda uyarıyor Dünyanın birçok ülkesinde ortak görüş kabul edilen 'önlem paketi' ise diğerlerine oranla daha ılımlı İşte o önlemler:
· Çocuklarınızla on-line alışkanlıklarını öğrenin Müzik indirme, on-line oyunlar, instant messeging gibi ne tür internet aktivitelerine katıldıklarını bilin
· İnternette dolaşırken hiçbir zaman özel bilgilerini vermemelerini öğretin Kötü amaçlı pazarlamacılar; ad, adres, telefon ve alışveriş alışkanlıkları gibi bilgileri edinerek çocuklarınızı hedefleyebilirler
· Çocuklarınızın arkadaşlarını tanıyın Evde her şeyi denetleyebilirsiniz ama internette farklı yerlere de girebilirler: Çocuklarınızın arkadaşlarının aileleriyle de iletişim kurun ve beraberce güvenli bir ortam yaratın
· Çocuklarınızın şifrelerini koruyun Adları, yaşları, cinsiyetleri gibi kendileriyle ilgili isimler ve lakaplar kullanmalarına engel olun
· Çocuklarınızı kendilerinin veya ailelerinin fotoğraflarını hiçbir zaman internette tanıştıkları kişilere göndermemelerini öğretin
· İnternette tanımadıkları kişilerle konuşmamalarını söyleyin Eğer yabancı biri onlara rahatsız edici sorular sormuşsa mutlaka size anlatması gerektiğini öğretin İçgüdülerine güvenmelerini öğretin
· Çocuklarınıza çevrimiçi ortamda diğer insanlara nasıl saygılı olacaklarını gösterin İyi davranışa ilişkin kuralların da bilgisayarda oldukları için değişmeyeceğini bilmelerini sağlayın
· Çevrimiçi ortamdaki diğer kişilerin mülkiyetlerine saygı duymaları için ısrar edin Diğer insanların yapıtlarının (müzik, video oyunlar ve diğer programlar) yasadışı kopyalarını oluşturmanın hırsızlık olduğunu açıklayın
· Çocuklarınıza çevrimiçi ortamda edindikleri arkadaşlarla asla gerçek yaşamda buluşmamaları gerektiğini anlatın Çevrimiçi arkadaşların, olduklarını söyledikleri kişiler olmayabileceklerini açıklayın
· Çocuklarınızın çevrimiçi etkinliklerini gelişmiş internet yazılımlarıyla denetleyin Ebeveyn denetimi, zararlı içeriğe filtre uygulamanızı, çocuğunuzun ziyaret ettiği siteleri izlemenizi ve oralarda ne yaptığını saptamanızı sağlar
· Eğer çocuklarınız, sohbet odalarını ziyaret ediyorsa, anlık ileti (IM) programları, çevrimiçi video oyunları ya da bir oturum açma adı ile kendilerini tanıtlamalarını gerektirecek başka internet etkinlikleri kullanıyorsa; kendileri hakkında kişisel bilgileri açığa vurmayacak bir oturum açma adı belirlemelerine yardım edin
· Çocuğunuz chat odasında sohbet ederken kimliğini değiştiriyorsa endişelenmeyin Bu durumu alışkanlık haline neden getirmek istediğini anlamaya çalışın
· İnternet kullanmasını bilmiyorsanız bırakın çocuklarınız size göstersin Çocuklarınızı, internet deneyimlerini sizinle paylaşmaya teşvik edin İnternetin tadını çocuklarınızla birlikte çıkarın
· Çocuklarınıza çevrimiçi ortamda buldukları bilgiler hakkında sorular sorun Örneğin, ‘bu sitenin amacı nedir? Eğlendirmek mi? Satış mı?’ ‘Sitede yazarının iletişim bilgileri ya da bir Hakkımızda bölümü var mı?’ ‘Sitenin sponsoru olan belirli bir şirket ya da kişi var mı ya da halka açık bir site mi?’ ‘İnternet araştırdığın bilgilerin bulunabileceği en iyi yer mi?’
· Çocuklarınıza, çevrimiçi bilgilere erişmenin etkili yollarını öğretin Bu, nitelikli bilgi edinme yeteneklerini önemli ölçüde geliştirecektir Bunu yapmanın yollarından biri, çocuklarınızı tek bir arama motoru yerine birden fazlasını kullanmaya teşvik etmektir
· Çocuklarınızın edindikleri çevrimiçi bilgileri diğer kaynaklardaki bilgilerle karşılaştırmasını sağlayın Bilgileri doğrulamak için diğer web sitelerine ya da medya organlarına (gazeteler, dergiler ve kitaplar gibi) yönlendirin Size danışmaları için de onları teşvik edin
· Çocuğunuzun bilginiz dışında etkinliklere katılmasını engellemek için, ona sınırlı bir kullanıcı hesabı verin
· Çocuklarınızla sorumlu, ahlaki çevrimiçi davranışlar konusunda konuşun Interneti dedikodu yaymak, tacizde bulunmak ya da başkalarına tehditler yöneltmek için kullanmamaları gerekir
Çocuğunuz bilgisayarı tanımak zorunda
Çocuklarımızı internet ortamında karşılaşacağı durumlarda yapılması gerekenleri anlattıktan sonra önemli bir konuya daha dikkat çekmek gerekiyor Yalnızca çocukların değil interneti kullanan herkesin 'teknik' olarak bilgi sahibi olması da önem kazanıyor 'casus yazılımlar', 'güvenlik filtreleri' 'virüs, 'solucan' gibi istenmeyen durumlara karşı ayrıca bir eğitim gerekiyor Gerekirse sanal dünyada daha savunmasız olan çocukların konun uzmanlarından gerekirse profesyonel destek almasına önem verilmeli
Güvenli internet kullanmak için alınması gereken 'teknik önlemler' ise şunlar:
1Tanımadığınız kişilerden gelen dosyaları açmayın
E-posta ve anlık iletiler (IM) dostlarınızla, sınıf arkadaşlarınızla ve ailenizle iletişim kurmanın iki hızlı yoludur Dikkatli olmazsanız, e-posta ve IM yoluyla virüsler ve solucanlar da yayılabilir Çoğu e-posta virüsünün, virüslü bir dosyayı farkında olmadan açan kişiler tarafından yayıldığını biliyor muydunuz? Sizi kandırmalarına izin vermeyin! E-postayı veya anlık iletiyi gönderen kişiyi tanımıyor ve bir dosya gönderilmesini beklemiyorsanız, ekli dosyayı asla açmamalısınız Bilgisayarınızdaki yazılımları sık sık güncelleştirmeyi unutmayın
2Çevrimiçi dolandırıcılıkla savaşın
Kişisel veya mali bilgilerinizi açılır pencerelere girmeyin Sık kullanılan sızdırma tekniklerinden biri de, sahte e-posta iletisindeki bir bağlantı tıklatıldığında sızdırma amaçlı bir açılır pencere görüntülenmesidir Açılır pencerenin daha güven verici olması için, güvendiğiniz bir pencere üzerinde görüntülenmesi sağlanabilir Açılır pencere resmi görünse veya güvenli olduğunu iddia etse bile, güvenlik sertifikasının denetlenmesi mümkün olmadığı için önemli bilgilerinizi girmekten kaçınmalısınız Açılır pencereleri, sağ üst köşesindeki kırmızı X işaretini tıklatıp kapatın ("İptal" düğmeleri beklediğiniz gibi çalışmayabilir)
Sızdırma amaçlı e-posta iletilerindeki bağlantılar, sizi genelde kişisel veya mali bilgilerinizi dolandırıcılara isteğiniz dışında gönderebileceğiniz düzmece sitelere doğrudan yönlendirir E-posta iletisindeki bir bağlantının hedefinden emin olmadıkça bağlantıyı tıklatmaktan kaçının Adres çubuğunda doğru Web adresi görüntülense bile kanmayın Dolandırıcılar, birkaç yolla tarayıcınızın adres çubuğunda sahte bir URL görüntüleyebilir
3Casus yazılımdan korunmasını öğrenin
Bilgisayarım ağırlaşmış görünüyor Casus yazılım ve diğer istenmeyen yazılımların etkin olacak şekilde tasarlanmış olmaları gerekmez Belirli bir programın aniden daha çok kilitlenmeye başladığını fark ederseniz veya bilgisayarınız normal görevlerini daha yavaş yapmaya başlarsa, makinenizde casus yazılım veya başka bir istenmeyen yazılım olabilir Bilgisayarınız garip davranmaya başlarsa, bilgisayarınıza casus yazılım veya başka bir istenmeyen yazılım yüklenmiş olabilir Bilgisayarınızı açtığınız anda, hatta Web'de tarama yapmazken açılan reklâm pencereleri görüyorsanız, bilgisayarınızda casus yazılım veya başka bir istenmeyen yazılım olabilir Ayarlarım değişmiş ve önceki değerlerine geri döndüremiyorum Bazı istenmeyen yazılımlar giriş sayfanızın veya arama sayfanızın ayarlarını değiştirebilir Bunun anlamı, Internet tarayıcınızı başlattığınızda açılan ilk sayfanın veya "ara" seçeneğini seçtiğinizde görüntülenen sayfanın tanımadığınız sayfalar olmasıdır Bu ayarları düzenlemeyi bilseniz bile, bilgisayarınızı her yeniden başlatışınızda tekrar eski değerlerine döndüklerini görebilirsiniz
4Kablosuz bağlantı kullanırken önleminizi alın Biçok lise ve üniversite artık kampusunda kablosuz ağlar bulunmaktadır Bu, kütüphanede, kafeteryada veya sınıfta bulunduğunuz sırada web'de gezinebileceğiniz anlamına gelir Kablosuz ağları evinizde, havaalanlarında, kafelerde ve hatta parklarda kullanmış olabilirsiniz Bu ağlar kullanışlıdır, ancak bir güvenlik riski taşırlar Evinizde veya yurt odanızda kendi kablosuz ağınızı kuruyorsanız bu konu ile ilgili bilgi sahibi olmanız gerekiyor
|