|
Prof. Dr. Sinsi
|
Koruma Karakteri Taşıyan Sosyal Yardımlar
Yardımların finansmanı
2090 SY gereği sağlanacak yardımları “karşılamak üzere ilk mali yılda Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bütçesine konacak ödenekle bir fon teşkil olunur Bu yardım fonu ilgili bakanlığın bütçesinin % 10’undan az olamaz fon hesabında tutulan paraların faiz ve ikramiyesi gibi gelirleri, borçlulardan tahsil edilecek taksit ve faizler, fon ile ilgili her türlü satış, bağış ve yardımlar fon hesabına geçirilir” (md4) Fon paraları bahsedilen bakanlık hesabına ziraat bankasına yatırılır (2090 SYmd5) Bakan fonun ita amiridir (2090 SY, md6) Bakanlık bu yasayla ilgili görevleri bünyesinde kurulu bulunan afetler dairesi vasıtasıyla yürütür
Ayrıca ziraat ile uğraşanlara devlet teşvik amacıylada yardımda bulunmaktadır Nitekim ziraat bakanlığı ithal edeceği veya kendi yetiştirdiği her tür asma çubukları, bitki ve tohumları, bağ kurmak, ziraat yapmak, bahçe yapmak isteyenlere parasız dağıtır[30] Kişilere ihtiyacı olduğu belirlenmek koşuluyla parasız ipek böceği larvaları verilir İhtiyacın varlığını ziraat odaları, odaların olmadığı yerde belediye heyetleri takdir eder (688 SY, md3) Ayrıca bir diğer yasada ziraat bakanlığına ihtiyaç koşulundan bahsetmeksizin, ıslah ve teşvik amacıyla parasız ipek böceği larvaları dağıtılması yetkisini vermiştir[31]
5) Konut edindirmeye yönelik yardımlar
Konut gereksinimi daha çok emek gelirleri ile yaşamlarını sürdüren işçi ve memur açısından önem taşır Anayasada çözümü istenilen konut sorununu, 3320 sayılı memurlar ve işçiler ile bunların emeklilerine konut edindirme yardımı yapılması hakkındaki kanun ile çözümlenmek istenmiştir (RG, 22111986,19289)
3320 sayılı kanunun amacı, kanun kapsamına giren kişilere konut edindirmeleri amacıyla para yardımı yapmaktır Ayrıca 17011987 tarihli RG’ de yayınlanan uygulama yönetmeliği ve 30011987 tarihli 23599 sayılı kurum genelgesi kanunun bazı hükümlerini açığa kavuşturmuştur
Kanunun 1 maddesinde kimlerin yardımından yararlanacağını pekte acık olmayan bir biçimde düzenlemiştir Maddede 657,926,2914,2802 sayılı kânunlara bağlı olarak çalışanlar açıkça sayılmış ancak fıkranın sonunda diğer kamu görevlileri de kapsama alındığından bu yasaların niçin alındığı da anlaşılamamıştır[32]
Yönetmelik ise (RG,17011987, 19344) 3 maddesinde yardımdan yararlanacak olanların 2 maddede tanımlamış olan memur, işçi ve bağımsız konumda bulunmayan emekliler, olarak belirtilmiştir Yine yönetmeliğin tanımlar başlığını taşıyan 2 maddesinde “memur”, kurumlarda çalışan işçi ve sözleşmeli personel dışında kalan tüm personel, “işçi” on veya ondan fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde hizmet akdi ile sürekli çalışan kişiler, “Emekliler” ise sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik, yaşlılık, adi malullük ve vazife malullüğü aylığı alanlar olarak tanımlanmıştır Bunlar herhangi bir talepleri olmaksızın konut yardımından yararlanacaktır
Yardımdan yararlanacak olanlar: Yönetmeliğin 4 maddesinde dört grup olarak sayılmıştır Ancak, bu sayılanlardan bir kısmı, yardımdan kesin olarak yararlanamamaktadır Yardımdan kesin olarak yararlanamayanlar, bağımsız konutu bulunan emeklilerle, sözleşmeli personeldir Belli koşulların devamı süresince yardımdan yararlanamayacak olanlar: Hizmet tahsisli konutlar dışında kurum veya işverenlerce sağlanan konutlarda oturanlar bu konutlarda oturdukları sürece; kurumların yurt dışı kadrolarında sürekli olarak görev yapanlardır (Bu görevleri süresince)
Yine yasada konut yardımından yararlanamayacak olanlara da, bazı koşullardan yararlanma olanağı tanınmıştır Bunlardan on işçiden az işçi çalıştıran iş verenler, dilerse işçilerini bu yardımdan yararlandırabilecek (Kanun m I,c/III), sözleşmeli personelden ise dileyen, kurumlara baş vurmak ve yardım miktarını kendileri ödemek suretiyle yararlanabileceklerdir[33]
Eşlerden her ikisi de yardımdan yararlanabilecek durumda ise sadece aile reisi olana yardım yapılacaktır (mI, cV) Ancak bakanlar kurulu kararı alırsa, yardım her ikisine de yapılacaktır Bakanlar kurulu henüz bu konuda bir karar almamıştır (3599 nolı genelge)
Yardımın miktarı kademeli olarak belirlenmiştir[34]
Yasa Bakanlar Kurulu’na bu miktarları, beş katına kadar artırma yetkisi verilmiştir Konut edindirme yardımı ve bu yardımla ilgili işlemler ve düzenlenen kağıtlar, KDV hariç her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmuştur Ödenen yardım miktarları gelir ve kurumlar vergisi matrağından düşülecek, fakat işçinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmayacaktır
Yardımın süresi 180 aydır (Kanun m2 ;Yön m7) Yardımdan yararlanma koşullarını kaybedenlere yardım yapılması durdurulur Koşul tekrar kazanılınca yardım kaldığı yerden tekrar başlar
Memurlara yapılacak yardım, here ay aylıkları ile birlikte kurumlarca tahakkuk ettirilecek ve üç nüsha düzenlenecek, tahakkuk bildiriminin 1 ve 2 nüshaları ile ilgili saymanlığa intikal ettirilecek, saymanlık ilk nüshayı sarf evrakına bağlayıp, diğer nüshayı aylara göre tasnif edip saklayacaktır Saymanlar, dairelere göre tahakkuk ettirilen aylık yardım tutarlarını, tek kalemde ve yardımın ait olduğu ayın sonuna kadar, Türkiye Emlak Bankasındaki “Devlet Memurları ve Emeklileri Konut edindirme yardımı hesabına” yatıracaktır ------Adına yardım yapılan memurun yardım süresi ve miktarına ilişkin bilgiler, kurumlarca tutulacaktır Yardım memurlara görevde bulundukları sürece yapılacak, görevden ayrılınca yardım da duracaktır (yönm 8,9,10)
İşçilere yapılacak yardım ise işverenlerce tahakkuk ettirilerek SSK’na yatırılacaktır Bunun için “Konut edindirme yardımı bildirim formları” kullanılacaktır Bu formların ilk iki nüshası kuruma verilecek, üçüncü nüshası ise iş verence saklanacaktır Kurum yatırılan miktarları, geç yatırma halinde gecikme zammı ile birlikte tahsilatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar toplu olarak Türkiye Emlak Bankasındaki hesaba yatıracaktır
Adına yardım yapılan işçinin yardım süresi ve miktarına ilişkin bilgiler, SSK’ca tutulacaktır İşveren, yardımı süresinde kuruma yatırmazsa, kurum bu yardımı gecikme zammı olarak tahsil ederek aynı hesaba yatırır (Yönm 11)
|