Türkçenin Dünya Dillerine Etkisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-24-2012

17

Türkçe-Yunanca İlişkileri
Oğuz Türkleri Anadolu'ya gelmeden çok önce, belki
Oğuzların bir kısmının da katıldığı başka Türk
kavimleri, Karadeniz'in kuzey sahillerinde ve
Balkanlar'da idiler ve buralarda çeşitli devletler
kurmuşlardı

Periskop, Theofanis, Menandros gibi
Bizans ve İbni Rüste, Gardizî gibi Arap tarihçileri,
bu bölgede, Hun, Saragur, Ugor, Onogur, Avar, Bulgar,
Peçenek, Hazar, vs

gibi çeşitli Türk kavimlerinden
bahsederler

Bu kavimlerin dilleri ile o devirlerin
Grekçe ve Lâtincesi arasında olup bitenler konusunda
hiçbir çalışma yapılmamıştır

Bu ilişkiler konusunda
yapılan tek şey, Bizans kaynaklarındaki bu kavimlerle
ilgili tarih verilerinin ve bunlara bağlı olarak geçen
özel adların derli toplu bir yayınından ibarettir; bu
kavimlerin dilleri ile Grekçe ve Lâtince arasındaki
alıntılar söz konusu bile edilmemiştir

Türkçenin Yunanca ile ilişkisi, eski devirler ve
Bizans üzerinden gerçekleşmiş sınırlı ilişki bir
kıyıya bırakılırsa, 11

yüzyıldan 1920’lere kadar
sürmüştür

17

1

Türkçedeki Yunanca Unsurlar
Türkçedeki Yunanca unsurları araştıran çalışmalar, K

Miklosich’in eserinden bir kaç yıl sonra başlamıştır

Gustav Meyer ve K

Krumbacher’in eserleri aynı yıl
içinde, 1893’te yayımlanır

Bu çalışmaları, A

Papadopoulos’un 1932 yılında yayımlanan Türkçedeki
Yunanca sözleri incelediği eseri izlemiştir

Yunancadaki Türkçe unsurlar konusu kadar ilgi çekmemiş
görünen Türkçedeki Yunanca unsurlar konusu, daha
sonra, bilhassa A

Tietze tarafından etraflıca
çalışılmıştır

Tietze bu çalışmasında 347 sözü
incelemiştir

1960 yılında Yunancadaki Türkçe unsurlar üzerine
çalışan Konstantinos Kukkidis ise 900 Yunanca sözün
Türkçeye alındığını kaydeder

Bütün bu çalışmalardan sonra, Christos Tzitzilis, 1987
yılında yayımladığı eserinde, Türk yazı diline veya
ağızlarına Yunancadan geçmiş 597 sözü incelemiştir
17

2

Yunancadaki Türkçe Unsurlar
Yunancadaki Türkçe unsurlardan ise ilk defa söz eden
ve bu sözleri listeleyen ilk kişi F

Miklosich’tir

Daha sonra G

Meyer ve L

Rouzevalle de bu konuda
çalışmışlardır

Kıbrıs Türk aydınlarından Hüseyin
Şafi Alpay, Kıbrıs Rumcasındaki Türkçe sözlerin
İngilizce anlamlarından oluşan kitapçığını 1937’e
Larnaka’da yayımladı ve 1940 yılında bizlere daha
hacimli ve daha ayrıntılı bir kitap vadetmesine
rağmen, bu işini Kıbrıs’ın kargaşa ortamında
bitiremedi

Bu çalışmada 402 Türkçe söz yer
almaktadır

Bu çalışmalardan sonra, Konstantinos
Kukkidis, 1960 yılında Atina’da çalışmalarını yayımlar

Bu çalışmaların sonuçları, sonraki yıllarda ses ve
anlamca inceleme altına alınır ve 1974 yılında Pavlos
Georgidas tarafından Münih Devlet Üniversitesinde
hazırlanan ve gecikmeli olarak daha sonra yayımlanan
doktora tezi, Yunancadaki Türkçe unsurları ses
bakımından inceler

Yunancadaki Türkçe unsurların
sayısı, K

Kukkidis’e göre 3000 ve P

Georgidas’a göre
ise 1968’dir

1988 yılında ise İ

T

Pambukis, Çağdaş Yunan Dilinin
Türkçe söz varlığını incelediği eserini Atina’da
yayımladı

1994’te Konstantinos Giagkoullis, Kıbrıs
Rum diyalektinin etimolojik sözlüğünü Lefkoşa’nın Rum
kesiminde yayımlar

Bu sözlükte, 1520 Türkçe söz yer
almaktadır

Son olarak 1998 yılında Ankara
Üniversitesinde, Evangelia Ahladi tarafından
hazırlanan yüksek lisans çalışmasında Yunancadaki
Türkçe unsurlar ile Türkçedeki Yunanca unsurlar,
gösterdikleri ses ve anlam değişiklikleri içinde ele
alınmıştır

Türkçenin bu dillerden başka Fransızca, Almanca ve
İngilizce ile ilişkileri olmuştur; ancak bu konularda
yapılmış çalışmalar yetersizdir

Bu konuda tutarlı ve
gerçekçi bir çalışma yapabilmek için, Türkçenin öteki
komşularına oranla daha yeni devirlerde doğmuş olan bu
genç dillerin Türkçe ile ilişkilerinin araştırılması
kadar, eski Latin, Grek ve Germen dilleriyle
ilişkilerinin de incelenmesi gerekmektedir

Türkçenin
bu genç komşuları ile ilişkileri konusunda az sayıda
birkaç çalışma söz konusudur

Süleyman Yıldız’ın
doktora çalışmasına göre Almancada 166 Türkçe söz
vardır

İngilizcede ise Gatenby’e göre 247 , İrek
Bikkinin’e göre 800 civarında Türkçe söz yer
almaktadır

**************
Sevgili dostum, bu yolda yıllardan beri yaptığımız
çalışmaların sonucu olarak, komşu dillere Türkçeden
giden gramerlik etkilerin değerlendirildiği bir giriş
ile 10

000 civarında sözden oluşan bir sözlüğün
tamamlanmak üzere olduğunun müjdesi vermek istedim
sana

Türkçenin bu muhteşem mirasına baktıkça, adını
Türkçe koyduğumuz dil ve düşünce ülkemizi sevmememiz,
böyle bir ülkede yaşamanın verdiği gurur ve güç ile,
Türkçe konuşmaktan, Türkçe düşünmekten, Türkçede
biriktirmekten kim vazgeçebilir?

10-24-2012	#15
Prof. Dr. Sinsi	Türkçenin Dünya Dillerine Etkisi 17Türkçe-Yunanca İlişkileri Oğuz Türkleri Anadolu'ya gelmeden çok önce, belki Oğuzların bir kısmının da katıldığı başka Türk kavimleri, Karadeniz'in kuzey sahillerinde ve Balkanlar'da idiler ve buralarda çeşitli devletler kurmuşlardı Periskop, Theofanis, Menandros gibi Bizans ve İbni Rüste, Gardizî gibi Arap tarihçileri, bu bölgede, Hun, Saragur, Ugor, Onogur, Avar, Bulgar, Peçenek, Hazar, vs gibi çeşitli Türk kavimlerinden bahsederler Bu kavimlerin dilleri ile o devirlerin Grekçe ve Lâtincesi arasında olup bitenler konusunda hiçbir çalışma yapılmamıştır Bu ilişkiler konusunda yapılan tek şey, Bizans kaynaklarındaki bu kavimlerle ilgili tarih verilerinin ve bunlara bağlı olarak geçen özel adların derli toplu bir yayınından ibarettir; bu kavimlerin dilleri ile Grekçe ve Lâtince arasındaki alıntılar söz konusu bile edilmemiştir Türkçenin Yunanca ile ilişkisi, eski devirler ve Bizans üzerinden gerçekleşmiş sınırlı ilişki bir kıyıya bırakılırsa, 11 yüzyıldan 1920’lere kadar sürmüştür 171Türkçedeki Yunanca Unsurlar Türkçedeki Yunanca unsurları araştıran çalışmalar, K Miklosich’in eserinden bir kaç yıl sonra başlamıştır Gustav Meyer ve K Krumbacher’in eserleri aynı yıl içinde, 1893’te yayımlanır Bu çalışmaları, A Papadopoulos’un 1932 yılında yayımlanan Türkçedeki Yunanca sözleri incelediği eseri izlemiştir Yunancadaki Türkçe unsurlar konusu kadar ilgi çekmemiş görünen Türkçedeki Yunanca unsurlar konusu, daha sonra, bilhassa A Tietze tarafından etraflıca çalışılmıştır Tietze bu çalışmasında 347 sözü incelemiştir 1960 yılında Yunancadaki Türkçe unsurlar üzerine çalışan Konstantinos Kukkidis ise 900 Yunanca sözün Türkçeye alındığını kaydeder Bütün bu çalışmalardan sonra, Christos Tzitzilis, 1987 yılında yayımladığı eserinde, Türk yazı diline veya ağızlarına Yunancadan geçmiş 597 sözü incelemiştir 172Yunancadaki Türkçe Unsurlar Yunancadaki Türkçe unsurlardan ise ilk defa söz eden ve bu sözleri listeleyen ilk kişi F Miklosich’tir Daha sonra G Meyer ve L Rouzevalle de bu konuda çalışmışlardır Kıbrıs Türk aydınlarından Hüseyin Şafi Alpay, Kıbrıs Rumcasındaki Türkçe sözlerin İngilizce anlamlarından oluşan kitapçığını 1937’e Larnaka’da yayımladı ve 1940 yılında bizlere daha hacimli ve daha ayrıntılı bir kitap vadetmesine rağmen, bu işini Kıbrıs’ın kargaşa ortamında bitiremedi Bu çalışmada 402 Türkçe söz yer almaktadır Bu çalışmalardan sonra, Konstantinos Kukkidis, 1960 yılında Atina’da çalışmalarını yayımlar Bu çalışmaların sonuçları, sonraki yıllarda ses ve anlamca inceleme altına alınır ve 1974 yılında Pavlos Georgidas tarafından Münih Devlet Üniversitesinde hazırlanan ve gecikmeli olarak daha sonra yayımlanan doktora tezi, Yunancadaki Türkçe unsurları ses bakımından inceler Yunancadaki Türkçe unsurların sayısı, K Kukkidis’e göre 3000 ve P Georgidas’a göre ise 1968’dir 1988 yılında ise İTPambukis, Çağdaş Yunan Dilinin Türkçe söz varlığını incelediği eserini Atina’da yayımladı 1994’te Konstantinos Giagkoullis, Kıbrıs Rum diyalektinin etimolojik sözlüğünü Lefkoşa’nın Rum kesiminde yayımlar Bu sözlükte, 1520 Türkçe söz yer almaktadır Son olarak 1998 yılında Ankara Üniversitesinde, Evangelia Ahladi tarafından hazırlanan yüksek lisans çalışmasında Yunancadaki Türkçe unsurlar ile Türkçedeki Yunanca unsurlar, gösterdikleri ses ve anlam değişiklikleri içinde ele alınmıştır Türkçenin bu dillerden başka Fransızca, Almanca ve İngilizce ile ilişkileri olmuştur; ancak bu konularda yapılmış çalışmalar yetersizdir Bu konuda tutarlı ve gerçekçi bir çalışma yapabilmek için, Türkçenin öteki komşularına oranla daha yeni devirlerde doğmuş olan bu genç dillerin Türkçe ile ilişkilerinin araştırılması kadar, eski Latin, Grek ve Germen dilleriyle ilişkilerinin de incelenmesi gerekmektedir Türkçenin bu genç komşuları ile ilişkileri konusunda az sayıda birkaç çalışma söz konusudur Süleyman Yıldız’ın doktora çalışmasına göre Almancada 166 Türkçe söz vardır İngilizcede ise Gatenby’e göre 247 , İrek Bikkinin’e göre 800 civarında Türkçe söz yer almaktadır ************** Sevgili dostum, bu yolda yıllardan beri yaptığımız çalışmaların sonucu olarak, komşu dillere Türkçeden giden gramerlik etkilerin değerlendirildiği bir giriş ile 10000 civarında sözden oluşan bir sözlüğün tamamlanmak üzere olduğunun müjdesi vermek istedim sana Türkçenin bu muhteşem mirasına baktıkça, adını Türkçe koyduğumuz dil ve düşünce ülkemizi sevmememiz, böyle bir ülkede yaşamanın verdiği gurur ve güç ile, Türkçe konuşmaktan, Türkçe düşünmekten, Türkçede biriktirmekten kim vazgeçebilir?