Felsefe-Özgürlük Üzerine/Afşar Timuçin

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-24-2012

Uluslararası finans krizinin çok konuşulduğu bugünlerde kapitalizm de sorgulanır oldu Kapitalizmin iyice açığa çıkan çelişkileri ve yapısal sorunlarına rağmen hâlâ özgür bireyin bu düzende varlığını ‘koruyabileceğini’ ısrarla savunan burjuva yazarlar var Buna ne dersiniz?

Bugünkü koşullarda insanın özgür olması olası değil

Sadece bunu tabandaki insanlar için düşünmeyelim, yukarıdaki insanlar için de olası değil

İnsanlar gündelik yaşam koşullarının içine o kadar kötü kapatılmışlardır ki eğer çok güç koşullarda yaşamıyorlarsa yani sadece beslenmenin koşullarıyla savaşmıyorlarsa bu defa otomobil markalarıyla, giyecek markalarıyla içli dışlı oluyorlar

Bugün bir anlamda hadım edilmiş insan tipiyle karşı karşıyayız

İktisadi anlamda güçlüyse de hadım edilmiş, güçsüzse de hadım edilmiş

Bu insanlar insani gereksinimler duymuyorlar artık

Yani iyi bir roman okumak, şiirde insanı yakalamak, sinemada insanı görmek, felsefede insanı araştırmak gibi bir telaşları yok

Olanaklarını geliştirdikçe o olanakları dünya zevkleri için kullanmaya yöneliyorlar

Dolayısıyla yukarıdan tepeye doğru bütün katlarda bir aptallaşmışlık sözkonusu

Bu yüzden Marksizmin getirdiği işçiye aşırı güven de bugün tartışılır duruma geldi

Çünkü patronla işçi arasına giren orta kesim yaşamı tamamen sermayeci düzenin koşullarına göre düzenlemek için çok iyi uzmanlaştı

Uzmanlaşırken kendi bilincini de yitirdi

Bugün nasıl bir insanlığın üyesi olduğunun farkında olmayan insanların dünyasında yaşıyoruz

Tabandaki insan da bu, yukarıdaki insan da bu

Yani bir mühendisle, bir hekimle bir fabrika işçisi arasında bilinç ayrımı çok büyük değil bugün

Özgürlüğün bireysel düzeyden çok toplumsal düzeyde geçerli olduğunu söyleyen, ‘insan ancak başkalarıyla özgürse özgürdür’, ‘özgür birey ancak özgür toplumda mümkün olabilir’ diyen düşünürler de var

Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?

İnsan ister istemez toplumsal bir yaşamın içinde

O toplumsallık bizi çok zaman farkına varmadığımız biçimde kesin bir yapı içinde koşulluyor

Biz ne kadar özgür olmak istersek isteyelim, bizi engelleyen koşullarla karşılaşıyoruz

Ama çok yaygın bir görüş var, o da ‘bu koşullarda insan kendi özgürlüğünü yaratamaz’ görüşüdür ki, bu görüşün doğru olduğuna inanmıyorum

Koşullar ne kadar kötü olursa olsun, insan kendi için ve insanlık için savaşırken kendi özgürlüğünü yaratabilir ve başkasının özgürlüğünü yaratmasına katkıda bulunabilir

Bireysel olarak bu olası mıdır diyeceksiniz, bana göre olasıdır

Çünkü bizim toplumsal bakış açımız içinde çoğu zaman, bireyin gücünü hafife alma eğiliminde olduğumuzu görüyorum

Niye bireyi bu kadar hafife alıyoruz, zaten toplumu kuran birey değil mi?
O zaman bireyin de kendine göre bir etki gücü olması doğru olmaz mı?

Dünyanın her yerinde gerçek anlamda kendini adamış bireylerin, hem kendi özgürlüleri için hem başkalarının özgürlükleri için çaba gösterdiklerini görüyoruz

Ve bu insanların, çok büyük zorluklara rağmen amaçlarını yerine getirmek için çalıştıklarını görüyoruz

Demek ki baskı güçleri ne kadar etkin olursa olsun insan bu güçlerin karşısında da kendi özgürlüğünü yaratabilir ve başkasının özgürlüğüne katkıda bulunabilir

10-24-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Felsefe-Özgürlük Üzerine/Afşar Timuçin Uluslararası finans krizinin çok konuşulduğu bugünlerde kapitalizm de sorgulanır oldu Kapitalizmin iyice açığa çıkan çelişkileri ve yapısal sorunlarına rağmen hâlâ özgür bireyin bu düzende varlığını ‘koruyabileceğini’ ısrarla savunan burjuva yazarlar var Buna ne dersiniz? Bugünkü koşullarda insanın özgür olması olası değil Sadece bunu tabandaki insanlar için düşünmeyelim, yukarıdaki insanlar için de olası değil İnsanlar gündelik yaşam koşullarının içine o kadar kötü kapatılmışlardır ki eğer çok güç koşullarda yaşamıyorlarsa yani sadece beslenmenin koşullarıyla savaşmıyorlarsa bu defa otomobil markalarıyla, giyecek markalarıyla içli dışlı oluyorlar Bugün bir anlamda hadım edilmiş insan tipiyle karşı karşıyayız İktisadi anlamda güçlüyse de hadım edilmiş, güçsüzse de hadım edilmiş Bu insanlar insani gereksinimler duymuyorlar artık Yani iyi bir roman okumak, şiirde insanı yakalamak, sinemada insanı görmek, felsefede insanı araştırmak gibi bir telaşları yok Olanaklarını geliştirdikçe o olanakları dünya zevkleri için kullanmaya yöneliyorlar Dolayısıyla yukarıdan tepeye doğru bütün katlarda bir aptallaşmışlık sözkonusu Bu yüzden Marksizmin getirdiği işçiye aşırı güven de bugün tartışılır duruma geldi Çünkü patronla işçi arasına giren orta kesim yaşamı tamamen sermayeci düzenin koşullarına göre düzenlemek için çok iyi uzmanlaştı Uzmanlaşırken kendi bilincini de yitirdi Bugün nasıl bir insanlığın üyesi olduğunun farkında olmayan insanların dünyasında yaşıyoruz Tabandaki insan da bu, yukarıdaki insan da bu Yani bir mühendisle, bir hekimle bir fabrika işçisi arasında bilinç ayrımı çok büyük değil bugün Özgürlüğün bireysel düzeyden çok toplumsal düzeyde geçerli olduğunu söyleyen, ‘insan ancak başkalarıyla özgürse özgürdür’, ‘özgür birey ancak özgür toplumda mümkün olabilir’ diyen düşünürler de var Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? İnsan ister istemez toplumsal bir yaşamın içinde O toplumsallık bizi çok zaman farkına varmadığımız biçimde kesin bir yapı içinde koşulluyor Biz ne kadar özgür olmak istersek isteyelim, bizi engelleyen koşullarla karşılaşıyoruz Ama çok yaygın bir görüş var, o da ‘bu koşullarda insan kendi özgürlüğünü yaratamaz’ görüşüdür ki, bu görüşün doğru olduğuna inanmıyorum Koşullar ne kadar kötü olursa olsun, insan kendi için ve insanlık için savaşırken kendi özgürlüğünü yaratabilir ve başkasının özgürlüğünü yaratmasına katkıda bulunabilir Bireysel olarak bu olası mıdır diyeceksiniz, bana göre olasıdır Çünkü bizim toplumsal bakış açımız içinde çoğu zaman, bireyin gücünü hafife alma eğiliminde olduğumuzu görüyorum Niye bireyi bu kadar hafife alıyoruz, zaten toplumu kuran birey değil mi? O zaman bireyin de kendine göre bir etki gücü olması doğru olmaz mı? Dünyanın her yerinde gerçek anlamda kendini adamış bireylerin, hem kendi özgürlüleri için hem başkalarının özgürlükleri için çaba gösterdiklerini görüyoruz Ve bu insanların, çok büyük zorluklara rağmen amaçlarını yerine getirmek için çalıştıklarını görüyoruz Demek ki baskı güçleri ne kadar etkin olursa olsun insan bu güçlerin karşısında da kendi özgürlüğünü yaratabilir ve başkasının özgürlüğüne katkıda bulunabilir