10-24-2012
|
#2
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Felsefe-Aklın Ölçüsü Veya Safsata/Alev Alatlı
Hatalı Kıyas Grubu:
Az rastlanan olaylardan genel kurallar çıkarmak kıyaslama hataları olarak adlandırılır
Özelleştirme Safsatası ve Genelleştirme Safsatası (Fallacy of Converse Accident) olmak üzere iki türü vardır
*
Özelleştirme Safsatası (fallacy of accident)
genel ilke veya ifadenin istisnai durumlar için de geçerli olduğunu düşünme hatası, Aristo’un tesbit ettiği on üç orijinal safsatadan birisidir; meselâ, şehir içindeki hız sınırından çıkarak ambulansların yavaş gitmeleri gerektiği sonucuna varmak gibi; morfinin bir uyuşturucu olduğunu belirterak, hastahanelerde kullanımının yasaklanması gerektiğini savunmak gibi
-“İnsanlara vurmak yanlıştır”
-Saldırıya uğradığında karşılık vermemelisin
-“Yalan söylemek günahtır”
-Hırsıza kasanın yerini doğru söylemelisin
Basından:
“Cumhurbaşkanının koltuğu neden öne konur? Çünkü o devleti temsil ediyor da onun için Yani devlet her zaman öndedir Cumhurbaşkanının koltuğu önde olursa, başka yerlerde de en küçük kademesine kadar devlet görevlerinin koltuğu önde olur Bu ise, “Devlet her şeydir, birey ise hiçbir şey” diye düşünen, “devletlû” anlayışının bir yansımasıdır “ (Oral Çalışlar, 2152000, Cumhuriyet)
Yani?
-Cumhurbaşkanının önde oturmasının sebebi devleti temsil etmesidir
-Küçük memurlar da devleti temsil ederler
-En küçük kademeli memurun koltuğu da önde olur
“Kemal Sunal'ın ölümü ihmaldenmiş Sanki Türkiye'de her yıl benzer şekilde ölen binlerce Türk vatandaşının ölümü, aşırı ilgiden ve insan hayatına verilen değerdenmiş gibi Türk dediğin böyle ölür“ (Fatih Altaylı, 572000,Hürriyet)
Yani?
-Türk dediğin böyle /ihmalden/ ölür
-Kemal Sunal, Türk’tür
-İhmalden ölmüş olması doğaldır
Genelleştirme Safsatası (fallacy of converse accident) özel durumlardan, özelliği olan istisnai haller için geçerli olan kurallardan, genel ilkelere ve ifadelere sıçrama yanlışı; bu safsata türünün istatiklerle yakın ilgisi vardır
-Düğünde atılan silâh misafirlerden birisini vurdu
-Bütün silâhlar toplanmalıdır
-Xanax bana çok iyi gelen bir ilaç
-Reçetesiz satılmalı ki, herkes yararlanabilsin
Basından:
“…İmzalamazsa devlet krizi çıkar Dünya üzerinde hiçbir başbakan, kendi devletinin başkanını böylesine tehdit etmemiştir Siz ettiniz Gene imzalamadı” (Hıncal Uluç, 2382000, Sabah)
Yazarın böyle bir genelleme yapabilmesi için , iddiasını dünyadaki gelmiş geçmiş tüm başbakanlar ile cumhurbaşkanları arasındaki ilişkilerine dair istatistiklerle delillendirmesi gerekir
“Kim ne derse desin, kaderin şakası yoktur Çocuklukta bir kere gazeteci rolüne girdik diye, bizi oraya prangalamadı mı? (Mustafa Kaplan, 2482000, Akit)”
Çocukluğunda gazeteci rolüne giren her çocuk, gazeteci olmaz
İşte insana verilen değer ! ABD’ de 5,5 aylık doğan bebeği yaşatmak için onlarca insan seferber oldu 300 milyar harcandı (1352000,Sabah)
Münferit bir vaka olup, her premature çocuk için geçerli değildir
“Epeyi eskilerde kaldı, bir zamanlar, taksi şoförleri kamu hizmeti yapar idiler Şoför denilen kişi kendisine her yönden inanılan ve itimat edilen kişi demek idi Meselâ benim dedem Bursa’da 18 yıl taksi şoförlüğü yaptıktan sonra imamlığa başlamış ve İstanbul’un önce Akşemseddin ve sonra da Cerrahpaşa Camilerinde görev yaparak oradan da Tanrı’ın rahmetine kavuşmuştu” (Atilla Özdür, 31-8-200, Akit)
Yazarın dedesinin inanılan ve itimat edilen bir şoför olması, genele maledilemez; yazarın dedesinin inanılan ve itimat edilen birisi olduğu için imam olmuş olması da tüm imamlar için geçerli nitelikler olarak sunulamaz Söz konusu zatın “dede” olması, inanılan ve itimat edilen şöför ve imamların eskilerde kalmış/bugün yok olmalarına da delât edemez
“ Hep büyüklükler peşinde koşan bu toplumu artık iki arada bir derede kıstıramaz, oralara hapsedemezsiniz Bakmayın siz 68’li kıytırıklara ve eski tüfek bağırtılara Türkiye sür’atini kazanmıştır Dev çoktan uyanmıştır İnanmazsanız, şu Galatasaray’ın yaptıklarına bir bakın” (Gürbüz Azak, 3082000, Türkiye Gazetesi)
Yazar sadece Galatasaray’ın başarısından yola çıkarak Türk toplumunun artık çok daha başarılı olacağını iddia ediyor
ALEV ALATLI
|
|
|
|