Montaigne - Denemeler İi

HALK VE KRAL

Kral Hieron'un en çok yakındığı şey, insan yaşamının en güzel, en
tatlı meyvesi saydığı dostluktan, karşılıklı bağlanmadan yoksunluktur
Benim için elinden geleni ister istemez yapacak olan bir insanın
sevgisine, iyi niyetine nasıl inanabilirim? Önümde eğilip
bükülmesinin, bana diller dökmesinin ne değeri olabilir? Bunları
yapmazlık edemez Bizden korkanlardan gördüğümüz saygı, saygı
değildir

Onların saygısı bana değil, krallığadır

Maximum hoc regni bonum est

Quod facta domini cogitur populus sui Quam ferre tam laudare
(Seneka)

Hükümdarların kavuştukları en büyük nimet, Halkın hem dertlerini
çekmeği hem de üstelik Onları övmek zorunda olmasıdır

Kralın iyisi kötüsü, sevileni sevilmeyeni hep aynı saygıyı görür Bir
kralsam, halkın bana çatmaması beni sevmesine alamet sayılmaz,
çünkü çatmak istese çatamazdı Ardımdan gelenler dostum oldukları
için gelmiyorlar; halleşip dertleşemeyen insanlar arasında dostluk
olamaz O kadar yükseklere çıkmışım ki insanlarla alışverişim
kalmamış, birbirimizden çok ayrılmış, çok uzaklaşmışız (Kitap 1,
bölüm 42)