Mektup Ve Dilekçe Özellikleri

1) Özel Mektuplar
Akraba ve dost gibi yakın çevredeki insanlara yazılan mektup çeşididir Bu tür mektuplarda doğal ve samimi anlatım ön plândadır Sanatçı ve edebiyatçıların, daha çok genel konular üzerinde yazdıkları özel mektuplara "edebî mektup" da denmektedir
Özel mektupları yazarken dikkat edilecek özellikler şunlardır:
(a) Mektup yazılacak kâğıt, şekil yönünden düzenli ve temiz olmalıdır
(b) Mektup, mürekkepli ya da tükenmez siyah renkli kalemle yazılmalıdır
(c) Mektubun sağ üst köşesine "tarih", yanına da yazıldığı "yerin adı" konmalıdır
(d) Mektubu göndereceğimiz kişinin genel özelliklerine göre (yaşı, kültür düzeyi, yakınlık derecesi vb) "hitap cümlesi" bulunmalıdır
(e) Mektubun sağ alt köşesine "ad-soyad" yazılmalı ve "imza" atılmalıdır
(f) Mektubun sol alt köşesine "adres" yazılmalıdır
2) Edebî Mektuplar:
Edebî mektuplar; yazarları, içerikleri ve ifade şekilleri ile özel mektuplar içinde ayrı yer tutar ve ayrı şekilde ele alınırlar Edebî mektuplarda, mektubun yazıldığı dönemin edebiyat ve düşünce olayları yer alır Yazar, karşısındakine öğüt verir, yol gösterir Eski dönemlerde, bu tür kişisel edebî mektuplar, "Mektûbât = Mektuplar" adı altında toplanır ve geniş kitlelerin de okuyabilmesi için yayımlanırdı
Düşünce ve edebiyat alanındaki görüşleri sergilemeleri bakımından mektupları yayımlanan yazar ve şairlerimizden bazıları şunlardır:
Ali Şir Nevaî (XV yy)
Kınalızade Ali (XVI Yy)
Veysî (XVII yy)
Ragıp Paşa (XVIII yy)
Namık Kemal (XIXyy)
Ahmet Hamdi Tanpınar (XX yy)
Ayrıca mektup tarzında eleştiri, seyahatname, roman, hikâye, şiir gibi yazılı kompozisyon türlerinin (edebî türler) de yazıldığı görülmektedir
3) Resmî ve İş Mektupları:
a) Resmî Mektuplar:
Resmî dairelerin ve tüzel kişilik taşıyan kuruluşların birbirlerine yazdıkları resmî yazılarla; bunların, vatandaşların başvurularına verdikleri yazılı cevaplara denir İş mektuplarına benzerler
Bu mektupların hitap başlığı, yazılan dairenin ya da tüzel kişilik sahibi kuruluşun kanun ve tüzüklerdeki tam adıdır Bu mektuplarda tarih ile birlikte mektubun sıra numarası ve konusu belirtilir Mektup, cevap mahiyetinde ise "ilgi" hanesine cevabı olduğu mektubun sayı ve tarihi, "konu" hanesine de kısaca amaç yazılır Bu yapıldıktan sonra iki ya da üç satır aralığı bırakılarak mektup yazılır
Resmî mektuplarda açık, kesin, anlaşılır bir dil kullanılır Mektubun sonu, alt makama yazılıyorsa " rica ederim", üst makama yazılıyorsa " arz ederim" şeklinde biter Mektup metninin sağ altında ise mektubu yazanın makamı, adı ve soyadı ile imzası bulunur
b) İş Mektupları:
Özel kişilerle iş kurumları ve iş kurumlarının kendi arasında, işle ilgili olarak yazılan mektuplara denir Bu mektuplarda konusu ne olursa olsun bir iş ya da hizmet söz konusudur Bu bir sipariş, satış, şikâyet, borç alıp verme isteği, tavsiye ya da bilgi isteme olabilir
4) Açık Mektup:
Her hangi bir düşünceyi, görüşü açıklamak, bir tezi savunmak için bir devlet yetkilisine ya da halka hitaben, bir kişi ya da kurum tarafından yazılan, gazete, dergi aracılığı ile yayımlanan mektuplardır
Açık mektuplarda sadece yazanı değil, geniş kitleleri ilgilendiren önemli konular ele alınır
Açık mektubun türü; makale, fıkra, inceleme yazılarından birine uygun olabilir Açık mektup örneklerine zaman zaman gazete ve sanat dergilerinde rastlanmaktadır
b DİLEKÇE
Dilekçeler bir iş mektubu olarak da kabul edilebilir Bir dileği, isteği, ihbar ve şikâyeti bildirmek üzere ya da her hangi bir konuda soru sormak için resmî, özel kurum ve kuruluşlara, gerçek ya da tüzel kişilere yazılan imzalı ve adresli bir çeşit iş mektubudur
Dilekçeler genellikle çizgisiz ve beyaz dosya kâğıdına dolma kalemle ya da daktilo / bilgisayarla yazılır Kâğıdın üstünde üç, solunda üç, sağında bir santimetre boşluk bırakılır