Mektup Ve Dilekçe Özellikleri

1 Tanımı

Bir haberi, dileği veya duyguyu bir başkasına iletmek için yazılmış yazıya mektup denir

Mektup en eski haberleşme araçlarından biridir Günümüzde uygarlığın gelişmesi ile haberleşme araçları oldukça çeşitlenmiştir: gazete, dergi, televizyon, bilgisayar, belgegeçer, İnternet…

Mektup, yazının bulunduğu tarihe kadar çıkabilen en eski edebiyat türlerinden biridir Eldeki en eski örnekler, Mısır firavunlarının (M Ö 14-15 yüzyıllar) ve Hititlerin mektuplarıdır

2 Özellikleri

Bir edebiyat türü olarak mektup günümüzde, iletişimdeki hızlı teknik gelişmelere karşın kişinin iç dünyasını yansıtması ve düşüncelerin paylaşımı nedeniyle yerini korumaktadır Mektup türü dört ana gruba ayrılır:

Özel mektuplar

Edebî mektuplar

İş mektupları

Resmî mektuplar

1-Özel Mektuplar

Birbirlerini tanıyan kişilerin duygu ve düşüncelerini paylaşmak için birbirlerine gönderdikleri mektuplardır Mektuplaşan kişiler arasındaki samimiyet, özel mektupların değerini artırır Özel mektuplar her konuda yazılabilir, o nedenle konuları çok çeşitlidir Ancak konularda güncellik ağır basar

Anlatımında içtenlik ve rahatlık vardır Hitaplarda da içten ifadelere yer verilir Bahsedilen konuya göre, mektup yazan kişinin üslubu değişir Sanatçıların, devlet adamlarının, düşünürlerin özel mektupları yayınlandığında bizler için önemli belgeler olabilir

Özel mektupları, konularına göre alt başlıklar hâlinde adlandırmak da mümkündür:

Aile mektupları veya sağlık mektupları (eşe, dosta, yakın akrabaya yazılanlar),

Tebrik mektupları (herhangi bir başarı, nikâh, nişan, düğün, bayram, yılbaşı gibi sebeplerle yazılanlar),

Teşekkür mektupları (iyilik veya yardım görme gibi sebeplerle yazılanlar),

Davet mektupları (davetiyeler, nişan, düğün, gezi vs sebeplerle yazılanlar),

Taziye mektupları,

Özür mektupları vs

Bu türdeki mektupların gizliliği vardır ve bu gizlilik kanunla korunmuştur

2-Edebî Mektuplar

Edebiyatçıların birbirlerine ya da dostlarına yazdıkları sanatsal değer taşıyan mektuplardır

Edebî mektuplar, dil ve anlatım açısından sanat değeri taşır Örnek bir dil ve anlatım kullanılır

Edebî mektuplar belge niteliği taşıdıklarından önemlidirler Bu tarz mektuplardan yazıldıkları döneme ait sanat, edebiyat ve fikir olayları hakkında bilgi edinmek de mümkündür

Tanınmış yazarlar birbirlerine yazdıkları mektuplarla fikir ve sanat olaylarını ve eserleri tartışırlar

3-İş Mektupları

Endüstri, iş ve ticaret alanlarında ya da iş yerleriyle kişiler arasında yazılan mektuplardır Bu mektuplarda içtenlik aranmaz İstenilen, açıkça ve anlaşılır bir dille belirtilir Açıklayıcı anlatım türü tercih edilir

1 Mektup kâğıdı temiz ve çizgisiz olmalıdır

2 Mektupların mürekkepli kalemle ya da bilgisayarla yazılmasına özen gösterilmelidir

3 Mektup kâğıdının sağ üst kısmına yazıldığı yer ve tarih konulmalıdır

4 Mektup, yazıldığı kişiye uygun bir seslenişle başlamalı ve seslenişten sonra virgül

işareti konulmalıdır

Mektupta karalamalar yapılmamalı ve yazım kurallarına uyulmalıdır

Selam ve saygı sözleri sonuç bölümünde yer almalı, selâm, saygı ve teşekkürlerde aşırılığa kaçılmamalıdır

7 Mektup bitince sağ alt köşesi imzalanmalıdır

8 Anlatılacak konu kesin ve açık bir dille ifade dilmeli; cümleler kısa olmalıdır

9 Sözcüklerin kısaltmaları kullanılmamalı; yanlış anlama gelecek sözlere yer verilmemelidir

4-Resmî Mektuplar

Devlet dairelerinin kendi aralarında veya kişilerle devlet daireleri arasında yazılan mektuplardır Bu tür mektuplarda, konunun uzunluğuna göre tam veya yarım sayfa boyutunda çizgisiz, beyaz kâğıtlar kullanılır Konu dışında ayrıntılara ve özel isteklere yer verilmez Konu en açık ve yalın biçimde ele alınır

Resmî mektuplar, biçim yönüyle iş mektuplarına benzer Resmî mektuplar; başlık, metin ve son kısım diye üç bölüme ayrılır

Başlıkta gönderen makam, dosya numarası, tarih, konu, adres ve ilgiler bulunur

Metin kısmında, doğrudan doğruya işle ilgili konudan söz edilir

Son kısımda ise üst makam yetkilisi alt makamdakine yazıyorsa yazıyı “rica ederim”, alt makamdaki üst makamdakine yazıyorsa “bilgilerinize saygıyla sunarım” veya “arz ederim” şeklinde ifadeler yazar

Hiçbir saygı kelimesi kullanılmaz Sağ tarafa imza atılır İmzanın altına yazıyı imzalayanın adı ve soyadı yazılır (soyadı büyük harflerle) Bunun altına makam adı, küçük harflerle yazılır, gerekirse kısaltma kullanılabilir