|
Prof. Dr. Sinsi
|
Padova’Da Bir Matematik Öğretmeni Galileo Galilei, Kopernik’İn Yeni Dünya Sistemini Kanıtlamak İstiy
(Gece, Galileo’yla Sagredo, kalın paltolara sarılmış, teleskopun önünde oturmaktadırlar )
SAGREDO : (Teleskoptan bakarak, alçak sesle) Ayın aydınlık bölümü ile karanlık bölümü arasındaki çizgi düz değil, girintili çıkıntılı Küçük küçük ışıklı benekler giderek genişliyor ve aydınlık bölümle birleşiyor
GALİLEO : O ışıklı benekler nedir dersin?
SAGREDO : Olamaz ki
GALİLEO : Olur dostum Dağ onlar
SAGREDO : Bir yıldızın üstünde dağ olur mu?
GALİLEO : Yüce yüce dağlar Parlayan benekler, doğan güneşin ilk ışıklarını alan tepeler Yamaçlar karanlık daha Ayda gördüğün ışık dağların doruklarından vadilere inen güneş ışığı
SAGREDO : Ama iki bin yıllık gökbilimin tümüne ters düşüyor bu
GALİLEO : Öyle Şu gördüğünü benden başkası kimse görmedi bugüne değin İkinci gören sensin
SAGREDO : Ay, dağlarla, vadilerle kaplı bir yıldız olamaz ki Dünyamızın da bir yıldız olamayacağı gibi
GALİLEO : Ay dağlarla, vadilerle kaplı bir dünya olabilir Dünyamız da bir yıldız olabilir Gökyüzündeki binlerce yıldızdan biri Biz ayı nasıl görüyorsak, ay da bizi öyle görüyor Kimi zaman hilal biçiminde, kimi zaman yarım, tam yuvarlak olarak görüyor, kimi zaman da hiç görmüyor
SAGREDO : Yani ayla dünya arasında hiçbir ayrım yok
GALİLEO : Öyle görünüyor
SAGREDO : On yıl kadar önce, Roma’da Giordano Bruno adında birini yaktılar O da böyle düşünüyordu
GALİLEO : O düşünüyordu Biz şimdi görüyoruz
SAGREDO : Korkunç bir şey bu!
GALİLEO : Bir şey daha buldum Belki daha şaşırtıcı (Birden Priuli girer)
PRİULİ : On yedi yıllık araştırma sonucu gerçekleştiğini söylediğiniz o büyük buluşunuzun, bu gün, İtalya’da, hemen her köşe başında birkaç dukaya satıldığını biliyor musunuz? Hem de Hollanda malı! Şu anda bir Hollanda gemisi rıhtıma tam beş yüz teleskop boşaltıyor
GALİLEO : Yok canım! (Galileo sırtını döner, teleskopu ayarlar)
PRİULİ : Bir de kalkıp adamlara, borunun bütün yapım ve satım haklarını Venedik Cumhuriyeti’ne bırakıyoruz, dedik İyi ki, borudan ilk baktıklarında, köşebaşında aynı borunun üç beş kuruşa satıldığını yedi kez büyültülmüş olarak görmediler
SAGREDO : Bay Priuli, alışverişte size ne sağlar, onu bilemem, ama, Bay Galilei bu araçla evrenle ilgili bütün bildiklerimizi altüst edecek şeyler buldu
PRİULİ : Bay Galilei kentimiz için harika bir su tulumbası kentimiz için harika bir su tulumbası yapmıştı Sulama tesislerimiz kusursuz çalışıyor Dokumacılarımız da yaptığı tezgahları pek beğeniyorlar Ama ben kendisinden böyle bir dolandırıcılık beklemiyordum doğrusu
GALİLEO : Bir dakika Priuli Deniz yolculukları hâlâ uzun, pahalı, üstelik güvensiz Gökyüzünde denizcilere yol gösterecek güvenilir bir araç bulmak gerekiyor Bir takım yıldızların belli bir düzen içinde yol aldıklarını saptayabileceğimizi sanıyorum Buna dayanarak yapılacak yeni gökyüzü haritaları denizcilikte bize milyonlar sağlayabilir
PRİULİ : Yeter Sizi dinlemiyorum artık Yaptığım iyiliğe karşılık tüm kente rezil ettiniz beni Gülersiniz tabi Kopardınız ya beş yüz dukayı işiniz iş Ama namuslu biri olarak size şunu söyleyeyim: Tiksiniyorum bu dünyadan! (Kapıyı çarparak çıkar)
GALİLEO : (Utanmış) Kızınca neredeyse sevimli oluyor kerata İşittin, değil mi? Alışveriş olmayınca tiksinti veriyormuş dünya
SAGREDO : Hollanda’da teleskop yapıldığını biliyor muydun?
GALİLEO : İşitmiştim Ama ben iki kat taha iyisini yaptım bizim para babalarına Gırtlağıma kadar borç içindeyken nasıl çalışabilirim? Virginia’nın çeyizini düşünmek gerek, çeyizsiz koca bulamaz, pek akıllı bir kız değil Sonra kitap almak istiyorum Doğru dürüst yemek yemek istiyorum Kafam en iyi yemek yerken çalışıyor Güzel bir yemek, seçkin bir şarap Cimri herifler arabacılarına bile benden çok para veriyorlar Beş yıl rahat bıraksalar beni, dilediğim gibi araştırma yapabilsem her şeyi kanıtlarım
SAGREDO : Peki, dünyanın güneşin çevresinde döndüğünü kanıtlayacak bir şeyler bulabildin mi?
GALİLEO : Hayır Ama, Salı günü bir şeyin ayırımına vardım Bizi oraya götürecek bir adım olabilir (Teleskoptan bakar) Nerde Jüpiter? Ancak teleskopla görülebilen dört küçük yıldız var Jüpiter’in çevresinde İlk kez Pazartesi günü görmüştüm, ama, durumları dikkatimi çekmemişti pek Salı günü gene baktım Dördünün de yer değiştirdiğine ant içebilirim Not aldım Bak gene değişmiş yerleri Hayret! Ben dört tane görmüştüm (Heyecanlı) Bak! Bak!
SAGREDO : Ben üç tane görüyorum
GALİLEO : Dördüncü nerde peki? İşte çizimler burada Nasıl yol aldıklarını hesaplamalıyız
(Heyecanla işe koyulurlar Sahne kararır Arkada, gökte, Jüpiter’le uyduları görünür Sahne aydınlığında ikisi paltolarına sarılmış, oturmaktadırlar)
GALİLEO : Tamam işte, kanıtlandı Bu durumda görünmeyen dördüncü yıldız ancak birtek yerde olabilir: Jüpiter’in arkasında İşte sana bir yıldız ki çevresinde bir başkası dönüyor
SAGREDO : Peki, ama, Jüpiter’in asılı olduğu saydam küreye ne olacak?
GALİLEO : Yaa Söyle bakalım, ne olacak? Jüpiter bir küreye tutturulmuş olsa öteki yıldızlar dönenebilirler mi çevresinde? Hani nerde gök kubbe? Haklıymışlar işte Kopernik, Giardano Bruno Bütün dünya onlara karşıydı ama, sonunda haklı çıktılar işte Andrea duymalı bunu (Dışarıya seslenir) Bayan Sarti! Bayan Sarti!
SAGREDO : Korkuyorum
GALİLEO : Neden?
SAGREDO : Aklını başına topla Gerçekse gördüğün başına gelebilecekleri düşünebiliyor musun? Dünya evrenin merkezi değil de, sadece bir yıldızsa ve sen bunu bütün dünyaya duyurursan
GALİLEO : Evet, ne olmuş? Bütün yıldızlarıyla, koskoca evren de, bizim küçücük dünyamızın çevresinde dönmüyor işte! Bayan Sarti!
SAGREDO : Demek sadece yıldızlar var Yerle gök arasında ayırım yok demek Peki Tanrı nerde öyleyse?
GALİLEO : Ne demek istiyorsun?
SAGREDO : Tanrı nerde diyorum?
GALİLEO : (Kızgın, göğü göstererek) Orda değil! Oralarda başka canlılar varsa, gelip Tanrı’yı burada ararlarsa, burada da bulamayacaklar!
SAGREDO : Tanrı nerde peki?
GALİLEO : Din adamı değilim ben Matematikçiyim
SAGREDO : Her şeyden önce insansın Soruyorum sana, senin evreninin neresinde Tanrı?
GALİLEO : İçimizde, ya da hiçbir yerde
SAGREDO : (Bağırır) Yakılan adamın dediği gibi
GALİLEO : Evet Onun dediği gibi
SAGREDO : Böyle dediği için yakıldı o adam, on yıl bile olmadı daha
GALİLEO : Kanıtlayamadı da ondan Varsayımdı onununki Bayan Sarti!
SAGREDO : (İnanmamıştır) Kanıtlasaydı başka türlü mü olurdu?
GALİLEO : Elbette başka olurdu Bak Sagredo, ben insana inanıyorum, insanın aklına, sağduyusuna inanıyorum Böyle bir inancım olmasaydı sabahları yataktan kalkacak gücü bulamazdım kendimde Gerçeği bilmek istiyor insanlar (Cebinden ufak bir taş parçası çıkarır) Biri kalkıp yere bir taş düşürse (Taşı elinden bırakır), sonra da “taş yere düşmedi” dese, susar mı sanıyorsun? İnanırlar mı? Kabullenip susarlar mı? Gözünle gördüğün kanıtın gücünü düşün Sağlam kanıtlara herkes boyun eğer -eninde sonunda- herkes Düşünmek insan soyunun en büyük keyiflerinden biridir
Bn SARTİ : (Girer) Bir şey mi istemiştiniz Bay Galilei?
GALİLEO : (Teleskopun başına oturmuştur, bir şeyler yazmaktadır Çok nazik) Andrea’yı rica edecektim
Bn SARTİ : Uyuyor
GALİLEO : Çok sevineceği bir şey göstereceğim ona
Bn SARTİ : Gene bu boruyla mı? Gece yarısı, bunun için mi uyandıracağım çocuğu? Çıldırmışsınız siz Uyandıramam şimdi
GALİLEO : Peki Belki siz yardım edebilirsiniz siz bize Çok okuduğumuzdan olacak çözemediğimiz bir sorun var Yıldızlara ilişkin bir şey Şunu öğrenmek istiyoruz Büyükler mi küçüklerin çevresinde dolanır, küçükler mi büyüklerin çevresinde?
Bn SARTİ : (Kuşkulu) Eğleniyor musunuz, yoksa gerçekten mi öğrenmek istiyorsunuz?
GALİLEO : Gerçekten öğrenmek istiyorum
Bn SARTİ : Kestirmeden söyleyeyim öyleyse Yemeği ben mi size getiriyorum, siz mi bana?
GALİLEO : Siz getiriyorsunuz Dünkünün dibi tutmuştu
Bn SARTİ : Niye tutmuştu dibi? Yemek ocaktayken ayakkabılarınızı istediniz Ayakkabılarınızı ben getirmedim mi?
GALİLEO : Öyle olmalı
Bn SARTİ : Neden? Çünkü büyük sizsiniz, okumuşsunuz, parayı da siz veriyorsunuz
GALİLEO : Anladım, evet Hiç de zor değilmiş Gidebilirsiniz Bayan Sarti (Sarti, memnun çıkar) Birde gerçeği anlamazlar diyorsun, ha? Gerçeğe susamış bu insanlar (Sabah duasının çanları duyulur Sırtında peleriniyle Virginia girer, elinde fener)
VİRGİNİA : Günaydın baba
GALİLEO : Bu saatte ne işin var senin ayakta?
VİRGİNİA : Bayan Sarti’yle sabah duasına gidiyoruz Ludovico da gelecek Gece nasıldı baba?
GALİLEO : Aydınlık
VİRGİNİA : Ben de bakabilir miyim?
GALİLEO : Niye? (Virginia karşılık bulamaz) Oyuncak değil bu
VİRGİNİA : Biliyorum baba Yeni bir şeyler buldun mu gökyüzünde?
GALİLEO : Sana göre bir şey yok Büyük bir yıldızın yanı başında birkaç soluk leke (Sagredo’ya) Floransa dukasının adını verip “Medici Yıldızları” demeli bunlara (Gene Virginia’ya) Belki de Floransa’ya taşınıyoruz Virginia Duka’ya , mektup yazdım Bakalım beni saray matematikçisi olarak kabul edecek mi?
VİRGİNİA : (Sevinçli) Saraya mı gidiyoruz?
SAGREDO : Galileo!
GALİLEO : Ne yapayım dostum Zaman gerek bana! Kanıt gerek Bol bol da et yemek istiyorum Tek kaygım, beni oraya isterler mi acaba?
VİRGİNİA : İstemez olurlar mı baba, yeni bulduğun yıldızlar Falan
GALİLEO : Hadi sen kiliseye (Virginia çıkar) Önemli kişilere mektup yazmaya alışık değilim (Sagredo’ya bir mektup uzatır) Bak bakalım olmuş mu?
SAGREDO : (Mektubu okur, Sonunu yüksek sesle bitirir) “ bütün dileğim yanı başınızda olmak Siz, dünya tarihinin bu büyük çağını aydınlatmak üzere doğan güneşsiniz” Floransa Dukası dokuz yaşında
GALİLEO : Fazla dalkavukça buluyorsun anlaşılan Ben de acaba yeteri kadar dalkavuk değil mi diye korkuyordum Benim gibi rahatsız edici buluşları olan biri ancak el etek öperek doğru dürüst bir iş bulabilir Karnını doyurmak için kafasını kullanmayı beceremeyenlere de hiç dayanamam, biliyorsun (Bayan Sarti’yle Virginia kiliseye gitmek üzere sahneden geçerler)
SAGREDO : Floransa’ya gitme Galileo
GALİLEO : Neden?
SAGREDO : Din adamları yönetiyor orayı
GALİLEO : Saray da ünlü bilginler var
SAGREDO : Hepsi uşak onların
GALİLEO : Enselerinden teleskopun başına oturturum Papazlar da insan, Sagredo Kanıtlara karşı koyamazlar
SAGREDO : Tehlikeli bir yoldasın Galileo Bilim alanında kuşkucusun, kılı kırk yararsın, ama başka konularda çocuk gibisin Gerçeği gören birini baştakiler rahat bırakırlar mı? Papa’ya çıkıp da “siz yanılıyorsunuz,” dediğinde, hemen günlüğünü açıp: “10 Ocak 1610 : Bugün gök kubbe yok edildi,” diye mi yazacak sanıyorsun? Demin şu teleskopun önünde oturup yıldızlara bakarken seni alevlerin içinde görür gibi oldum! Ben kanıtlara inanırım, dediğinde de yanık et kokusu geldi burnuma Bilimi severim, dostum, ama seni daha çok severim Floransa’ya gitme, Galileo
GALİLEO : İsterlerse beni giderim
|