Diksiyon , Fonetik , Artikülasyon

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-24-2012

SOLUMA

Üç çeşit soluma vardir

a) üst göğüs ve göğüs boşluğu soluması (özellikle kadınlarda gözlenir)
b) alt soluma veya karından soluma

Karın, göğüs kullanılmadan şişirilir

Genellikle tiyatro okullarında öğretilir

c) Bütünsel (üst göğüs ve karın) soluma

Karın aşaması baskındır

Bu biçim en sağlıklı ve en işlevsel solumadır

Özellikle çocuklarda ve hayvanlarda gözlenir

Bütünsel soluma oyuncu için en etkili solumadır

Ancak her oyuncunun soluması onun fizyolojik yapısına göre değişir

Ayrıca kadın ve erkeğin solunum olanaklarına ilişkin bazı doğal ayrımlar vardır

Her ne kadar kadınlarda üst göğüs erkeklere göre daha gelişmiş olsa da kadınlarda doğru soluma karın fazıldadır

Değişik duruşlar ve aksiyonlar bütünsel solumadan daha farklı solunum biçimi gerektirdiğinden, oyuncunun farklı solunum çeşitlerini denemesi gerekmektedir

Yani oyuncu solunum organlarının işlevlerini denetleyebilmelidir

Solunumun bütünsel olup olmadığını anlamak ve geliştirebilmek için çeşitli alıştırmalar vardır

a) yere veya herhangi bir sert zemin üzerine yatın, böylece omurga kendiliğinden düz duracaktır

Bir eli göğsüne, diğerini karına yerleştirin

Soluk alırken önce karnın üstündeki elin, daha sonra göğsün üstündeki elin yükseldiği duyumsanır: bu yumuşak ve sürekli bir harekettir

Bütünsel solumayı iki ayır evreye bölmemeye özen gösterilmelidir

Göğüs karın genişlemesinde gerilim olmamalı ve iki evrenin ardışıklığı fark edilmemelidir

Bu ardışıklık gövdede küçük şişmeler oluşturmalıdır

Evrelerin bölümlere ayrılması vokal organlarda ödemlere yolaçabilir

b) Yogadan uyarlanan bir yöntem: sert bir zemine yatılır

Burun deliklerinden biri kapatılır ve diğeriyle soluk alınır

Soluk verilirken açık olan delik kapatılır ve önceden kapalı olan burun deliğinden hava dışarı verilir

Üç evre birbirini şöyle takip eder : soluk alma 4 saniye, soluk tutma 12 saniye, soluk verme 8 saniye
c) Ayakta dururken, elleri en alttaki kaburganın üstüne yerleştirin

Soluk alma başlangıçta elleri yerleştirdiğiniz noktada bir etki yaratmalıdır ( elleri dışarı itecektir

) ve göğüs boyunca bunu sürdürdüğümüzde hava kolonunun doğruca kafaya ulaştığı şeklinde bir duygu oluşur

(bunun anlamı şudur: soluk alındığı zaman önce alt kaburgalar, hemen ardından yumuşak bir geçişle göğüs genişler

) karın duvarları kaburgalar genişlediğinde kasılır, toplanan hava için bir temel oluşturur ve böylece ağızdan çıkan ilk sözcükle soluğun dışarı çıkması engellenir

Karın duvarı ( dışarı doğur daralır) alt kaburgaları genişleten kasları tersyönde çeker ( dışarı doğru büyür), ve onları soluk alıp verme sırasında mümkün olduğunca uzun süre bu durumda tutar

(En çok karşılaşılan hata , bütün soluma tamamlanmadan karın kaslarının sıkıştırılmasıdır

Bu yalnızca üst göğüs solunumuyla sonuçlanır

) soluk verme bunun tersidir: kafadan başlayarak, göğüs boyunca avuçların durduğu noktaya doğru

İçeriye alınan havayı çok fazla sıkıştırmamaya özen gösterilmelidir, ve -önceden de belirtildiği gibi bütün süreç yumuşakça yerine getirilmelidir: başka bir deyişle,karın ve üst göğüs solumaları arasında hiçbir bölünme oluşturulmadan soluma tamamlanmalıdır

Böylesi bir alıştırma solunumu solunum olsun diye öğretme niyetinde değildir; sesi taşıyacak bir solunumu hazırlar

Bu alıştırma kolay ve etkin bir soluk vermenin gerçekleşmesi ve ses çıkması için bir temelin nasıl oluşturulması gerektiğini öğretir

Bütünsel soluma sırasında çok fazla hava almamak ve biriktirmemek gereklidir

Bir oyuncu çabuk ve sessiz soluk almalıdır

Metinde mantıksal durak olarak saptadığı yerlerde soluk alır

Bu işlevsel bir şeydir zamandan tasarruf sağlar ve gereksiz durakları engeller: bu gereklidir çünkü bu duraklar metnin ritmini düşürür

Oyuncu her zaman nerede soluk alacağını bilmelidir

Örneğin hızlı ritimli bir sahnede, arkadaşınım son sözü bitmeden soluk almalıdır, bu sayede arkadaşı bitirir bitirmez konuşmaya hazır olabilir

Öte yandan, eğer sahne arkadaşının son sözünden sonra soluk alırsa, diyaloğun orta yerinde ritimde delik açacak kısa bir sessizlik oluşturacaktır

Hızlı ve sessiz soluma için alıştırmalar:
a) ellerinizle kalçanızı tutarak ayakta durun

Söz söylemeden önce alabildiğiniz kadar havayı çabuk ve sessizce dudaklarınızın ve dişlerinizin arasından alın

b) Aşamalı olarak hızınızı arttıracağınız bir dizi kısa ve sessiz soluk alin

Doğal bir şekilde dışarı verin

Soluma organik ve kendiliğinden oluşan bir süreçtir ve çalışmalar onun çok sıkı denetimini sağlamak için değil, doğal olmayan kimi olguları düzeltmek için yapılır

Her şeye karşın solumanın kendiliğindenliği korunmalıdır

10-24-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Diksiyon , Fonetik , Artikülasyon SOLUMA Üç çeşit soluma vardir a) üst göğüs ve göğüs boşluğu soluması (özellikle kadınlarda gözlenir) b) alt soluma veya karından soluma Karın, göğüs kullanılmadan şişirilir Genellikle tiyatro okullarında öğretilir c) Bütünsel (üst göğüs ve karın) soluma Karın aşaması baskındır Bu biçim en sağlıklı ve en işlevsel solumadır Özellikle çocuklarda ve hayvanlarda gözlenir Bütünsel soluma oyuncu için en etkili solumadır Ancak her oyuncunun soluması onun fizyolojik yapısına göre değişir Ayrıca kadın ve erkeğin solunum olanaklarına ilişkin bazı doğal ayrımlar vardır Her ne kadar kadınlarda üst göğüs erkeklere göre daha gelişmiş olsa da kadınlarda doğru soluma karın fazıldadır Değişik duruşlar ve aksiyonlar bütünsel solumadan daha farklı solunum biçimi gerektirdiğinden, oyuncunun farklı solunum çeşitlerini denemesi gerekmektedir Yani oyuncu solunum organlarının işlevlerini denetleyebilmelidir Solunumun bütünsel olup olmadığını anlamak ve geliştirebilmek için çeşitli alıştırmalar vardır a) yere veya herhangi bir sert zemin üzerine yatın, böylece omurga kendiliğinden düz duracaktır Bir eli göğsüne, diğerini karına yerleştirin Soluk alırken önce karnın üstündeki elin, daha sonra göğsün üstündeki elin yükseldiği duyumsanır: bu yumuşak ve sürekli bir harekettir Bütünsel solumayı iki ayır evreye bölmemeye özen gösterilmelidir Göğüs karın genişlemesinde gerilim olmamalı ve iki evrenin ardışıklığı fark edilmemelidir Bu ardışıklık gövdede küçük şişmeler oluşturmalıdır Evrelerin bölümlere ayrılması vokal organlarda ödemlere yolaçabilir b) Yogadan uyarlanan bir yöntem: sert bir zemine yatılır Burun deliklerinden biri kapatılır ve diğeriyle soluk alınır Soluk verilirken açık olan delik kapatılır ve önceden kapalı olan burun deliğinden hava dışarı verilir Üç evre birbirini şöyle takip eder : soluk alma 4 saniye, soluk tutma 12 saniye, soluk verme 8 saniye c) Ayakta dururken, elleri en alttaki kaburganın üstüne yerleştirin Soluk alma başlangıçta elleri yerleştirdiğiniz noktada bir etki yaratmalıdır ( elleri dışarı itecektir) ve göğüs boyunca bunu sürdürdüğümüzde hava kolonunun doğruca kafaya ulaştığı şeklinde bir duygu oluşur (bunun anlamı şudur: soluk alındığı zaman önce alt kaburgalar, hemen ardından yumuşak bir geçişle göğüs genişler) karın duvarları kaburgalar genişlediğinde kasılır, toplanan hava için bir temel oluşturur ve böylece ağızdan çıkan ilk sözcükle soluğun dışarı çıkması engellenir Karın duvarı ( dışarı doğur daralır) alt kaburgaları genişleten kasları tersyönde çeker ( dışarı doğru büyür), ve onları soluk alıp verme sırasında mümkün olduğunca uzun süre bu durumda tutar (En çok karşılaşılan hata , bütün soluma tamamlanmadan karın kaslarının sıkıştırılmasıdır Bu yalnızca üst göğüs solunumuyla sonuçlanır) soluk verme bunun tersidir: kafadan başlayarak, göğüs boyunca avuçların durduğu noktaya doğru İçeriye alınan havayı çok fazla sıkıştırmamaya özen gösterilmelidir, ve -önceden de belirtildiği gibi bütün süreç yumuşakça yerine getirilmelidir: başka bir deyişle,karın ve üst göğüs solumaları arasında hiçbir bölünme oluşturulmadan soluma tamamlanmalıdır Böylesi bir alıştırma solunumu solunum olsun diye öğretme niyetinde değildir; sesi taşıyacak bir solunumu hazırlar Bu alıştırma kolay ve etkin bir soluk vermenin gerçekleşmesi ve ses çıkması için bir temelin nasıl oluşturulması gerektiğini öğretir Bütünsel soluma sırasında çok fazla hava almamak ve biriktirmemek gereklidir Bir oyuncu çabuk ve sessiz soluk almalıdır Metinde mantıksal durak olarak saptadığı yerlerde soluk alır Bu işlevsel bir şeydir zamandan tasarruf sağlar ve gereksiz durakları engeller: bu gereklidir çünkü bu duraklar metnin ritmini düşürür Oyuncu her zaman nerede soluk alacağını bilmelidir Örneğin hızlı ritimli bir sahnede, arkadaşınım son sözü bitmeden soluk almalıdır, bu sayede arkadaşı bitirir bitirmez konuşmaya hazır olabilir Öte yandan, eğer sahne arkadaşının son sözünden sonra soluk alırsa, diyaloğun orta yerinde ritimde delik açacak kısa bir sessizlik oluşturacaktır Hızlı ve sessiz soluma için alıştırmalar: a) ellerinizle kalçanızı tutarak ayakta durun Söz söylemeden önce alabildiğiniz kadar havayı çabuk ve sessizce dudaklarınızın ve dişlerinizin arasından alın b) Aşamalı olarak hızınızı arttıracağınız bir dizi kısa ve sessiz soluk alin Doğal bir şekilde dışarı verin Soluma organik ve kendiliğinden oluşan bir süreçtir ve çalışmalar onun çok sıkı denetimini sağlamak için değil, doğal olmayan kimi olguları düzeltmek için yapılır Her şeye karşın solumanın kendiliğindenliği korunmalıdır