|
Prof. Dr. Sinsi
|
Diksiyon , Fonetik , Artikülasyon
Söylenis-Fonetik
Söylenis bölümünde sesli ve sessiz harfleri ayri ayri inceleyecegiz Türkçede 8 adet sesli ve 21 adet sessiz harf vardir Sesli harfleri "ünlü", sessiz harfleri de "ünsüz" kelimesiyle tanimlayacagiz Türkçemizdeki ünlüler "a, e, ,i, i, o, ö, u, ü"den olusur Ünsüzler ise "b, c, ç, d, f, g, g, h, j, k, l, m, n, p, r, s, s, t, v, y, z" den olusur Söylenis bölümünde ünlü ve ünsüz harflerin fonetigini ögrenecegiz Asagida konular hem anlatilmis hem de gerekli alistirmalar birlikte verilmistir
Ses Organlarını Geliştirme :
Akcigerlerden çikan hava girtlaktan geçerken ses tellerinde titresimler olusturur, bu titresimlerle girtlak yapisina göre degisik sekillerde çok zayif sesler olusur Bu sesler diger ses organlariyla yogrulur, titresimlerle rahatlikla isitilebilecek kadar büyür ve kimlik kazanir
Herkesin ses organlarinin yapisinin farkliligi ölçüsünde farkli sesleri veya ses kimlikleri vardir Burada önce ses organlarimizin istedigimiz sesi çikarabilecek yetenege ulasmasini saglamaliyiz
Ses organlarinin egitimi diksiyonun altyapisini olusturur Ses organlari egitimsiz oldugunda diksiyon çalismalarinin her asamasinda tikanikliklar olusacaktir diksiyon çalismalarinin kendisi de dolayli sekilde ses organlarinin gelisimine yol açar Ana ses organlarini tek tek ele alalim ve gelistirilmeleri için alistirmalar yapalim
Dil :
Dilimiz ünlüleri hariç tutarsak diger tüm seslerin çikarilmasinda mutlaka kullandigimiz çök önemli bir ses organimizdir "a,e,i,i,o,ö,u,ü" den olusan ünlülerin dilimiz sabit dururken seslendirilmeleri mümkündür Sadece farkli ünlülerde çene ve agiz içinin aldigi pozisyonun degisimine paralel olarak degisik pozisyonlar alabilir Ancak dil özellikle bazi seslerin çikarilmasinda en önemli fonksiyonlari icra eder
Dil agiz içinde çok rahat hareket edebilmelidir Dilin ön alt dislerin köküne, ön alt dislerin üst bölümüne, ön üst dislerin köküne, kivrilarak üst dudaga dokunabilmesi gerekir Dilin ucu rahatlikla kasilabilmeli ve kivrilabilmelidir Dilin agiz içinde sag ön ve arka yönde, sag ve sol yönde veya ucundan kivrilarak geriye dogru hareketi rahat olabilmelidir
Eger dilimizin kaslarinin dilimize rahat bir sekilde hakim olmasini saglayamazsak özellikle dilimizi kullanarak çikardigimiz seslerin bozuk çiktigini görürüz Degisik milletlerin dillerindeki fonetik özellikler farkli dil yeteneklerini gerektirebilir Örnegin Japonca "tsu" sesi, Ingilizce "the" sesi, Arapça'daki "peltek z" Türkçe fonetiginde bulunmaz Bu sesleri çikarabilmek için de o milletlerin fonetikleri çerçevesinde dilimizi gelistirmemiz gerekir Eger dilimizin kullaniminin genel anlamda gelistirilmesini saglamayi basarirsak, bu yetenegimiz yabanci dil ögrenirken "telaffuz- pronounciation" sorununu çok kolay asmamizi saglayacaktir
Türkçe'de dil tembelliginin en fazla olumsuz etkiledigi sesler sunlardir: "c, ç, d, j, l, n, r, s, s, t, z" Eger bu seslerden herhangi birini çikarmakta güçlük çekiyorsaniz veya seste bogukluk, olusuyorsa dil egzersizleri üzerinde yogunlasmaniz gerekecektir
Sesin Çıkışını Düzeltme :
Güzel ve etkili konusmada önemli bir konu sesin mükemmel çikisidir Sesin mükemmel çikisi ses çikisi ile nefesin kullanimi arasinda basarili bir uyum olusturulmasini gerektirir Düzgün sesin dört temel özelligi vardir Bunlar sesin "isitilme düzeyi)yükseklik)", "sesin hiz düzeyi", "hosa gitme/tini düzeyi", "degisirlik/bükümlülük düzeyi"nden olusmaktadir Asagida bu özellikleri ögrenelim ve gelistirmeye çalisalim
Isitilebilme-Yükseklik
Bazi insanlarin sesleri bir metre mesafeden bile güçlükle duyulabilmektedir Böyle bir sesle yapilan konusmanin anlasilabilmesi son derece güçtür ve dinleyiciler dinlerken psikolojik gerginlik içerisine girerler
Ses dinleyiciler tarafindan isitilebilecek kadar yüksek olmalidir Normal ses kalabalik kitlenin en uzagina ulastirilacak kadar yüksek çikmalidir Ancak yüksek ses bagirmaya dönüsmemelidir Bu anlamda eger mikrofon kullanmiyorsaniz özellikle konusma yaptiginiz toplulugun büyüklügüne dikkat etmelisiniz Hemen yaninizdaki bir arkadasiniza 20 metre uzaktaki insana konusur gibi konusursaniz sesin yüksekligini hatali kullanmis olursunuz Sesin yüksekligi salonun büyüklügüne göre ayarlanmalidir Ancak sesi yükseltirken "bagirma" tonu olusturmamak çok önemlidir
Dikkat edin: Kaç kisilik bir guruba konusuyorsunuz? Salonunuz ne kadar genis? Ortamda gürültü var mi? Sesiniz 20 metreden rahat duyulabiliyor mu? Yoksa mirilti gibi mi çikiyor? sesiniz yükselince bagirmaya dönüsüyor mu? Uygun ses yüksekligi dinleyici kitlesini tamamen ve rahatlikla kusatan sestir
|