Alıştırmalar|Tiyatro Tarihi Ve Skeçler

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-24-2012

ALISTIRMA: ISITILEBILIRLIK
a) Yüksekten ses firlatiniz: Tek nefeste 20 metre ilerideki insanlara duyurabilecek sekilde : “pa, pe,pi, po; ba, be, bi, bo; da, de, di, do” deyiniz

Tekrar edin

b) Elinizle duvara dokunun soluk alarak 10’a kadar sayin

Sonra duvari kuvvetle itin, güçlü tonla tekrar sayin

Her iki durumda ses siddeti ayni kalsin

c) Asagidaki cümleleri bir solukta ses yogunlugunu yitirmeden okuyun

Sesinizin gürlük derecesinin cümle boyunca ayni olmasini saglayin

- Ben gitmek istemiyorum

- Makine mühendisi daha yavas sürmenizi istedi

- Kalp, günde 100

800 defa çarpmakta ve bu devre zarfinda da 130 tonluk bir agirligin 30 cm

yükseklige kaldirilmasina denk düsen bir güç saglamaktadir

d)Asagidaki ifadelerin ilk bölümlerini yakininizdaki kisiyle konusur gibi, ikinci bölümlerini 100 kisiye konusur gibi kuvvetli bir sesle okuyun

-Okumak zor degil, yeter ki tadina varalim

-Çalismak ne güzel huy, devamli çalisarak sikintilarimi yok ediyorum

-Delik kovanin suyu damla damla, müsrif insanin zamani saniye saniye tükenir

e) Metni, 1

çok yavas bir sesle 2

küçük bir odada olagan bir sesle; 3

büyük bir salonda, daha kalabalik bir dinleyici karsisinda okuyun
Tembelligin ne oldugunu ve insanlarin basina nasil çoraplar ördügünü düsündünüz mü? Bu soru çok mu çocukça? Hemen herkes tembelligin kötü oldugunu bilir

Kimse tembel olmayi kabullenmek istemez

Ama acaba kaç kisi gerçekten tembel olup olmadigini arastirmistir? Tembellik ya zihinsel, ya bedensel ya da her ikisi birden yasanir

Insanlarin büyük bir kismi zihinlerini, önemli bir kismi bedenlerini çalistirmazlar

Yine insanlarin çok önemli bir kismi hem bedenlerini hem de zihinlerini çalistirmazlar

f) Ellerinizle alin ve sakaginizi tutun

“Mmmmmm” deyin

Sesi yükseltin

Titresimleri burnunuzda, alninizda, ensenizde, gögsünüzde ve basinizin tepesinde hissedin

Ses Perdesi-Bükümlülük
Sesin bükümlü çikisi ses perdesinde degisiklik yapmakla mümkündür

“Do-re-mi-fa-sol-la-si-do2 notalarini düsünün

Her bir notayi farkli bir perdeden çikariyorsunuz

Girtlaginizi küçültüp yukariya yaklastirdikça sesiniz incelir: Tersini yaptikça sesiniz kalinlasir

Pes ve tiz sesler arasinda sesinizle müzik üretirsiniz

Ses çikisi monoton olmamalidir

Ses yüksek alçak tonda, hizli-yavas arasinda, duraklamali-duraklamasiz, vurgulu-vurgusuz arasinda degiserek çikmalidir

Sesin degisirligini-bükümlülügünü sesin müzikselligi olarak da tanimlayabiliriz

Herkesin kendine özgü bir konusma müzigi vardir

Sese kolayca bükümlülük verebilmek için ses perdesinde degisim olusturma yetenegimizi gelistirmemiz gerekir

Üç teme ses perdesi üzerinde duralim: Pes, orta ve tiz sesler

Pes kalin, tiz ise ince sestir

Her üç perdede kendi içinde notalanabilir

Ses perdesi bir tür notadir

Notalarin kelimelere uyarlanmasina da “bükümlülük” veya “bogumlama” diyebiliriz

Eger konusmaci sesinde bogum yapamiyorsa bilgisayar makinesinin tek düze çikardigi sese benzer ses çikaracaktir

Sesi bireysellestiren ve herkesi ayri bir konusmaci yapan asil sir sesin kisiye göre farkli bogumlanmasidir

ALISTIRMA: SES PERDESI
Asagidaki alistirmalarda ses perdesini kolaylikla degistirme çalismalari yapilacak ve gelistirilen yetenek konusma metinlerine uyarlanacaktir

a)Pes(kalin sesinizle) “do, re, mi ,fa, sol, la, si, do-- do, si, la, sol, fa, mi, re, do” kolaylastirincaya kadar tekrar ediniz

Ayni çalismayi orta ve ince sesinizle tekrar ediniz

b)Sirasiyla kalin, orta ve ince sesinizle pes pese “do, re, mi” deyin

Ayni çalismayi nota yerine selen ile yapin: “e e, e”, “a, a, a”, “i, i, i”
c)Yakilan bir mumu dudaklarin çok yakininda tutun

(u) sesini siddeti artirarak uzatin

Bogazinizdan çikan ses ile rasgele notalama yapin

Mum isiginda titreme çok az olacaktir

d) Kendi olagan sesinizle "a" ya da "ah" deyiniz

Sonra seslenmeyi, azar azar degistirerek çikabileceginiz en tiz, inebileceginiz en pes-kalin perdeye kadar sürdürün

Kendinize en uygun, en güçlü tini düzeyini bulmaya çalisin

e) Asagidaki dörtlügü, önce tekdüze sonra da, sesi, anlama göre dalgalandirarak okuyun

Burasi Mustur, Yolu Yokustur
Giden gelmiyor, Acep Ne istir

f) Asagidaki cümleleri, ok isaretiyle gösterildigi gibi, sesin perdesini yükselterek ya da alçaltarak okuyun

Bu arada ses inis çikisindaki degisikliklerin söz içerigiyle uygunluguna dikkat edin

Gelin buraya

Kaç para ?
O mu saçma

Çarpin ellerinizi

Ka fakat dikkatle

ldirabilirsiniz ama çok yoruldum

Heyecanini sevdim
delili budur

Eminimsaniyorum basarabilirim

d)Cümlelerin gerektirdigi duygulari kullanarak okuyun

Yoruldum, umutsuzluga kapildim ve çok üzüldüm

Seni vicdansiz seni ! Bunun hesabini vereceksin

Aman dikkat ! Çingirakli yilan var !
Bak hele ! Seni burada görecegimi hiç ummuyordum

Kaybedersem dayanamam gibi geliyor bana

Hosa Gitme/Tini
En güzel ses hiç bir zorlama görmeden çikan sestir

ses organlari gerildikçe sesin güzelligi bozulur

Kati, kulak tirmalayan, hiriltili, madensel, tiz, burunsal, hisirtili, bugulu, çok yumusak, gevrek, biçimden yoksun sesler, hosa gitmeyen seslerdir

Gerilmis bir girtlak ve agiz, gerilmis kaslar sesi daha delici, daha yirtici bir hale getirir ve hosa gidicilik özelliklerini yitirir

Güzel bir tini gelistirmek için tüm ses organlarimizi gevsetecegiz

Gevseme ile birlikte seslendirme çalismalari yapacagiz

Gevseme düzeyimiz arttikça sesimizin tinisi sakin, düzgün ve temiz hale gelecektir

a) Üst-alt dudak kaslarinizi gevsetin

Çenenizi iyice asagiya birakin

alin ve sakaklarinizi, yanak ve göz kaslarinizi gevsetin

Dilinizi gevsek birakin

Hafifçe soluyun

aldiginiz hava üfler gibi agzinizda damaginiza çarpsin, agzinizdan ve burnunuzdan birlikte çiksin

10 defa bu sekilde soluyun

b)Agziniz kapali, girtlaginizi hiç sikmadan burnunuzdan çikan hava ile “Mmmm” deyin

Bunu yaparken sesin titresimini gögsünüzde, basinizda alninizda, burun kemiklerinizde ve burun deliklerinizde, kulaklarinizda, ensenizde ve basinizin tepesinde hissedin

Tüm bu bölgelerinizi ayri ayri gevseterek sesinizin titresimlerinin artmasini saglayin

c) Alt çene kaslarinizi iyice gevsetip agzinizi alabildigi kadar açarak çenenizi gevsek bir halde sarkitin

Önce yavas, sonra hizini artira artira birkaç kez "bob" deyin

Gevseyin ve solugunuzun, dudaklarinizi itebildigi kadar disariya itmesini saglayin

Yanak kaslarinizi gevsetin, yanaklarinizi sisirin yavastan baslatip hizinizi gitgide artirarak "bob" deyin

d)"ha, ho, hu" hecelerini, asagidaki dogrultularda, beser kez yineleyin : Girtlakta yüksek ses ile; Gevsemis girtlak sesi ile; Sesi agiz boslugunda çikan havanin agiz bosluguna çarpmasi suretiyle çikararak

e)"Ah" hecesini, fisilti ile baslayip gitgide tonlayarak yüksek bir ses elde edinceye dek yineleyin; daha sonra, yüksek sesten fisiltiya inin

f) Para sayiyormusçasina; arizali bir telefonda, karsinizdakine telefon numarasini bildiriyormusçasina, yikilan boksörün basinda sayiyormusçasina ona kadar sayin

g) "Ben sevinç ve heyecan doluyum!" cümlesini;
Girtlagi zorlayarak fisildayin, Burun sesi ile fisildayin, Gevsemis kaslarla, rahat söyleyin

Söyleme Hizi
Dinleyicilerin algilama hizinda -dakikada 90-130 kelime arasi-söylenmeli konusma anindaki duygulara, kisilige, yere ve dinleyicinin niteligine göre degisimler göstermelidir

Heyecan, korku, telas, öfke gibi durumlarda konusma hizi artar; sevgi, üzüntü, saygi gibi durumlarda hiz azalir

Düsünce ve heyecanda sükunet varsa orta hizin tercih edilmesi gerekir

ALISTIRMA: SÖYLEME HIZI
a) Asagidaki paragrafi, önce yavas, küçük bir toplulugun isitebilecegi tonda fakat elinizden geldigince hizli; sonra da, büyük bir topluluga hitap ediyormusçasina ve yavas söyleyin

Acaba kendilerini çocuklarina duyduklari sefkatte kaybeden annelerin tattiklari mutluluk hissedisinden daha yükseklere tirmanabilenler var midir? Beseri iliskiler çerçevesinde yoktur süphesiz

Ancak insan, sefkati sadece anne-çocuk iliskisiyle sinirlayarak hayati boyunca muhtaç oldugu yüksek huzurdan mahrum olmamalidir

Çünkü 80 yasinda ihtiyarlardan 8 günlük bebeklere kadar bütün insanlar sefkat edilmeye muhtaçtirlar ve Rablerinin engin sefkati altinda karsiliksiz korunurlar

b) Asagidaki cümleleri, önce, tekdüze bir tonla, sonra, cümlelerin duygu yönlerini dikkate alarak yanlarinda belirtilen hizlarda söyleyin :
- Ne güzel bir gece, degil mi? (yavas)
- Ben bu adami nerede gördügümü bir hatirlayabilsem

(hizli)
- Böyle bir hileye bas vuracak kadar alçalacagin hiç aklima gelmezdi

(hizli)
- Bir daha yüzünü görmek istemiyorum senin

Defol karsimdan

(hizli)
- Bu derece iyi bir insani ömrümde görmedim

(yavas)
- Dikkat et ! Arabaya çarpacaksin ! (hizli)
-Içeri girebilir miyim? (yavas)

10-24-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Alıştırmalar\|Tiyatro Tarihi Ve Skeçler ALISTIRMA: ISITILEBILIRLIK a) Yüksekten ses firlatiniz: Tek nefeste 20 metre ilerideki insanlara duyurabilecek sekilde : “pa, pe,pi, po; ba, be, bi, bo; da, de, di, do” deyiniz Tekrar edin b) Elinizle duvara dokunun soluk alarak 10’a kadar sayin Sonra duvari kuvvetle itin, güçlü tonla tekrar sayin Her iki durumda ses siddeti ayni kalsin c) Asagidaki cümleleri bir solukta ses yogunlugunu yitirmeden okuyun Sesinizin gürlük derecesinin cümle boyunca ayni olmasini saglayin - Ben gitmek istemiyorum - Makine mühendisi daha yavas sürmenizi istedi - Kalp, günde 100800 defa çarpmakta ve bu devre zarfinda da 130 tonluk bir agirligin 30 cm yükseklige kaldirilmasina denk düsen bir güç saglamaktadir d)Asagidaki ifadelerin ilk bölümlerini yakininizdaki kisiyle konusur gibi, ikinci bölümlerini 100 kisiye konusur gibi kuvvetli bir sesle okuyun -Okumak zor degil, yeter ki tadina varalim -Çalismak ne güzel huy, devamli çalisarak sikintilarimi yok ediyorum -Delik kovanin suyu damla damla, müsrif insanin zamani saniye saniye tükenir e) Metni, 1 çok yavas bir sesle 2 küçük bir odada olagan bir sesle; 3 büyük bir salonda, daha kalabalik bir dinleyici karsisinda okuyun Tembelligin ne oldugunu ve insanlarin basina nasil çoraplar ördügünü düsündünüz mü? Bu soru çok mu çocukça? Hemen herkes tembelligin kötü oldugunu bilir Kimse tembel olmayi kabullenmek istemez Ama acaba kaç kisi gerçekten tembel olup olmadigini arastirmistir? Tembellik ya zihinsel, ya bedensel ya da her ikisi birden yasanir Insanlarin büyük bir kismi zihinlerini, önemli bir kismi bedenlerini çalistirmazlar Yine insanlarin çok önemli bir kismi hem bedenlerini hem de zihinlerini çalistirmazlar f) Ellerinizle alin ve sakaginizi tutun “Mmmmmm” deyin Sesi yükseltin Titresimleri burnunuzda, alninizda, ensenizde, gögsünüzde ve basinizin tepesinde hissedin Ses Perdesi-Bükümlülük Sesin bükümlü çikisi ses perdesinde degisiklik yapmakla mümkündür “Do-re-mi-fa-sol-la-si-do2 notalarini düsünün Her bir notayi farkli bir perdeden çikariyorsunuz Girtlaginizi küçültüp yukariya yaklastirdikça sesiniz incelir: Tersini yaptikça sesiniz kalinlasir Pes ve tiz sesler arasinda sesinizle müzik üretirsiniz Ses çikisi monoton olmamalidir Ses yüksek alçak tonda, hizli-yavas arasinda, duraklamali-duraklamasiz, vurgulu-vurgusuz arasinda degiserek çikmalidir Sesin degisirligini-bükümlülügünü sesin müzikselligi olarak da tanimlayabiliriz Herkesin kendine özgü bir konusma müzigi vardir Sese kolayca bükümlülük verebilmek için ses perdesinde degisim olusturma yetenegimizi gelistirmemiz gerekir Üç teme ses perdesi üzerinde duralim: Pes, orta ve tiz sesler Pes kalin, tiz ise ince sestir Her üç perdede kendi içinde notalanabilir Ses perdesi bir tür notadir Notalarin kelimelere uyarlanmasina da “bükümlülük” veya “bogumlama” diyebiliriz Eger konusmaci sesinde bogum yapamiyorsa bilgisayar makinesinin tek düze çikardigi sese benzer ses çikaracaktir Sesi bireysellestiren ve herkesi ayri bir konusmaci yapan asil sir sesin kisiye göre farkli bogumlanmasidir ALISTIRMA: SES PERDESI Asagidaki alistirmalarda ses perdesini kolaylikla degistirme çalismalari yapilacak ve gelistirilen yetenek konusma metinlerine uyarlanacaktir a)Pes(kalin sesinizle) “do, re, mi ,fa, sol, la, si, do-- do, si, la, sol, fa, mi, re, do” kolaylastirincaya kadar tekrar ediniz Ayni çalismayi orta ve ince sesinizle tekrar ediniz b)Sirasiyla kalin, orta ve ince sesinizle pes pese “do, re, mi” deyin Ayni çalismayi nota yerine selen ile yapin: “e e, e”, “a, a, a”, “i, i, i” c)Yakilan bir mumu dudaklarin çok yakininda tutun (u) sesini siddeti artirarak uzatin Bogazinizdan çikan ses ile rasgele notalama yapin Mum isiginda titreme çok az olacaktir d) Kendi olagan sesinizle "a" ya da "ah" deyiniz Sonra seslenmeyi, azar azar degistirerek çikabileceginiz en tiz, inebileceginiz en pes-kalin perdeye kadar sürdürün Kendinize en uygun, en güçlü tini düzeyini bulmaya çalisin e) Asagidaki dörtlügü, önce tekdüze sonra da, sesi, anlama göre dalgalandirarak okuyun Burasi Mustur, Yolu Yokustur Giden gelmiyor, Acep Ne istir f) Asagidaki cümleleri, ok isaretiyle gösterildigi gibi, sesin perdesini yükselterek ya da alçaltarak okuyun Bu arada ses inis çikisindaki degisikliklerin söz içerigiyle uygunluguna dikkat edin Gelin buraya Kaç para ? O mu saçma Çarpin ellerinizi Ka fakat dikkatleldirabilirsiniz ama çok yoruldumHeyecanini sevdim delili budur Eminimsaniyorum basarabilirim d)Cümlelerin gerektirdigi duygulari kullanarak okuyun Yoruldum, umutsuzluga kapildim ve çok üzüldüm Seni vicdansiz seni ! Bunun hesabini vereceksin Aman dikkat ! Çingirakli yilan var ! Bak hele ! Seni burada görecegimi hiç ummuyordum Kaybedersem dayanamam gibi geliyor bana Hosa Gitme/Tini En güzel ses hiç bir zorlama görmeden çikan sestir ses organlari gerildikçe sesin güzelligi bozulur Kati, kulak tirmalayan, hiriltili, madensel, tiz, burunsal, hisirtili, bugulu, çok yumusak, gevrek, biçimden yoksun sesler, hosa gitmeyen seslerdir Gerilmis bir girtlak ve agiz, gerilmis kaslar sesi daha delici, daha yirtici bir hale getirir ve hosa gidicilik özelliklerini yitirir Güzel bir tini gelistirmek için tüm ses organlarimizi gevsetecegiz Gevseme ile birlikte seslendirme çalismalari yapacagiz Gevseme düzeyimiz arttikça sesimizin tinisi sakin, düzgün ve temiz hale gelecektir a) Üst-alt dudak kaslarinizi gevsetin Çenenizi iyice asagiya birakin alin ve sakaklarinizi, yanak ve göz kaslarinizi gevsetin Dilinizi gevsek birakin Hafifçe soluyun aldiginiz hava üfler gibi agzinizda damaginiza çarpsin, agzinizdan ve burnunuzdan birlikte çiksin 10 defa bu sekilde soluyun b)Agziniz kapali, girtlaginizi hiç sikmadan burnunuzdan çikan hava ile “Mmmm” deyin Bunu yaparken sesin titresimini gögsünüzde, basinizda alninizda, burun kemiklerinizde ve burun deliklerinizde, kulaklarinizda, ensenizde ve basinizin tepesinde hissedin Tüm bu bölgelerinizi ayri ayri gevseterek sesinizin titresimlerinin artmasini saglayin c) Alt çene kaslarinizi iyice gevsetip agzinizi alabildigi kadar açarak çenenizi gevsek bir halde sarkitin Önce yavas, sonra hizini artira artira birkaç kez "bob" deyin Gevseyin ve solugunuzun, dudaklarinizi itebildigi kadar disariya itmesini saglayin Yanak kaslarinizi gevsetin, yanaklarinizi sisirin yavastan baslatip hizinizi gitgide artirarak "bob" deyin d)"ha, ho, hu" hecelerini, asagidaki dogrultularda, beser kez yineleyin : Girtlakta yüksek ses ile; Gevsemis girtlak sesi ile; Sesi agiz boslugunda çikan havanin agiz bosluguna çarpmasi suretiyle çikararak e)"Ah" hecesini, fisilti ile baslayip gitgide tonlayarak yüksek bir ses elde edinceye dek yineleyin; daha sonra, yüksek sesten fisiltiya inin f) Para sayiyormusçasina; arizali bir telefonda, karsinizdakine telefon numarasini bildiriyormusçasina, yikilan boksörün basinda sayiyormusçasina ona kadar sayin g) "Ben sevinç ve heyecan doluyum!" cümlesini; Girtlagi zorlayarak fisildayin, Burun sesi ile fisildayin, Gevsemis kaslarla, rahat söyleyin Söyleme Hizi Dinleyicilerin algilama hizinda -dakikada 90-130 kelime arasi-söylenmeli konusma anindaki duygulara, kisilige, yere ve dinleyicinin niteligine göre degisimler göstermelidir Heyecan, korku, telas, öfke gibi durumlarda konusma hizi artar; sevgi, üzüntü, saygi gibi durumlarda hiz azalir Düsünce ve heyecanda sükunet varsa orta hizin tercih edilmesi gerekir ALISTIRMA: SÖYLEME HIZI a) Asagidaki paragrafi, önce yavas, küçük bir toplulugun isitebilecegi tonda fakat elinizden geldigince hizli; sonra da, büyük bir topluluga hitap ediyormusçasina ve yavas söyleyin Acaba kendilerini çocuklarina duyduklari sefkatte kaybeden annelerin tattiklari mutluluk hissedisinden daha yükseklere tirmanabilenler var midir? Beseri iliskiler çerçevesinde yoktur süphesiz Ancak insan, sefkati sadece anne-çocuk iliskisiyle sinirlayarak hayati boyunca muhtaç oldugu yüksek huzurdan mahrum olmamalidir Çünkü 80 yasinda ihtiyarlardan 8 günlük bebeklere kadar bütün insanlar sefkat edilmeye muhtaçtirlar ve Rablerinin engin sefkati altinda karsiliksiz korunurlar b) Asagidaki cümleleri, önce, tekdüze bir tonla, sonra, cümlelerin duygu yönlerini dikkate alarak yanlarinda belirtilen hizlarda söyleyin : - Ne güzel bir gece, degil mi? (yavas) - Ben bu adami nerede gördügümü bir hatirlayabilsem (hizli) - Böyle bir hileye bas vuracak kadar alçalacagin hiç aklima gelmezdi (hizli) - Bir daha yüzünü görmek istemiyorum senin Defol karsimdan (hizli) - Bu derece iyi bir insani ömrümde görmedim (yavas) - Dikkat et ! Arabaya çarpacaksin ! (hizli) -Içeri girebilir miyim? (yavas)