|
Prof. Dr. Sinsi
|
Cumhurbaşkanlarımızın Bıraktığı İzler
Cumhurbaşkanlarımızın Bıraktığı İzler
Şimdiye kadar Görev yapmış
10 CUMHURBAŞKANININ BIRAKTIĞI İZLER
Çankaya'nın "EN"leri
Çankaya Köşk'ü 11 sahibine hazırlanıyor Peki Köşk'ün şimdiye kadarki konukları en çok hangi özellikleriyle tarihe damgasını vurdu?
Cumhurbaşkanı olarak en uzun süre Atatürk, en kısa süre Özal görev yaptı En çok yabancı konuk kabul eden, yurtdışı ve yurtiçi geziye çıkan cumhurbaşkanı Demirel, hiç çıkmayan ise sadece Atatürk oldu
Cumhurbaşkanlığı tartışmaları sürerken, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bu görevi üstlenmiş 10 cumhurbaşkanını n farklılıkları ve benzerlikleri neydi?
Haberin devamı
CUMHURBAŞKANLARININ YARISI SAVAŞLARDA YER ALDI
İlk 5 cumhurbaşkanı savaşlarda yer aldı 1 Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Balkan Savaşları, Çanakkale Savaşları, Doğu ve Güneydoğu cepheleri, Trablusgarp, Filistin ve Suriye cepheleri ile Kurtuluş Savaşı'nda görev aldı 2 Cumhurbaşkanı İsmet İnönü; Yemen-Kafkas- Suriye cepheleri, Garp Cephesi, 1'inci ve 2'inci İnönü savaşları ve Kurtuluş Savaşı'nın diğeraşamalarında, 3 Cumhurbaşkanı Celal Bayar; Kurtuluş Savaşı'nın Batı Anadolu Cephesi'nde, 4 Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel; Çanakkale Savaşları, Filistin ve Suriye cepheleri ile Kurtuluş Savaşı'nın Batı Cephesi'nde, 5 Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ise; Filistin Cephesi, Mısır ve Kurtuluş Savaşı'nın Güney Cephesi'nde savaştı
10 CUMHURBAŞKANINDAN 7'Sİ ASKER 3'Ü BÜROKRAT KÖKENLİ
Atatürk, Cumhurbaşkanlığı'ndan önce TBMM Başkanlığı, İsmet İnönü, Celal Bayar, 8 Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve 9 Cumhurbaşkanı SüleymanDemirel başbakanlık, 5 Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve 7 CumhurbaşkanıKenan Evren Genelkurmay Başkanlığı, 4 Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve 6 Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk ise Deniz Kuvvetleri Komutanlığı yaptı 10 Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ise daha önce Anayasa Mahkemesi Başkanı'ydı
ÇOĞU 3 ÇOCUKLU
Atatürk ve Özal, görevleri başındayken vefat ettiler Cemal Gürsel ise görevinden ayrıldıktan kısa süre sonra yaşamını yitirdi Cumhurbaşkanları nın büyük çoğunluğu 3 çocuk sahibi İsmet İnönü, Celal Bayar, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk, Kenan Evren, Turgut Özal ve Ahmet Necdet Sezer 3'er, Cemal Gürsel ise 1 çocuklu Atatürk ve Demirel ise çocukları olmayan cumhurbaşkanları ydılar
EN UZUN SÜRE ATATÜRK'ÜN
Cumhurbaşkanlığı görevini en uzun süre yürüten Atatürk oldu Atatürk, 15 yıl 11 gün görevde kaldı Atatürk'ü sırasıyla İsmet İnönü (11 yıl 6 ay 11 gün), Celal Bayar (10 yıl 5 gün), Kenan Evren (7 yıl Evren, 2 yıl 1 ay 28 gün ise Milli Güvenlik Konseyi Başkanı olarak fiilen bu görevi yürüttü), Cevdet Sunay, Fahri Korutürk ve Süleyman Demirel (7'şer yıl), Cemal Gürsel (4 yıl 5 ay 18 gün Gürsel, Milli Birlik Komitesi Başkanı olarak ise 1 yıl 4 ay 13 gün fiilen bu görevi yürüttü)
En kısa süre Cumhurbaşkanlığı görevini yürüten ise Turgut Özal oldu Özal, ölümüne kadar 3 yıl 5 ay 8 gün görev yapabildi
Kimler cumhurbaşkanı olabilir?
ORTALAMA GÖREV SÜRESİ 8 YIL 3 AY 19 GÜN
Cumhurbaşkanları nın ortalama görev süresi 8 yıl 3 ay 19 gün Cumhurbaşkanlığı, toplam 6 ay 14 gün vekaletle yönetildi Milli Birlik Komitesi ve Milli Güvenlik Konseyi dönemleri ise toplam 3 yıl 6 ay 11 gün sürdü
EN ÇOK YASAYI SEZER GERİ ÇEVİRDİ
Cumhurbaşkanları nın yasaların bir kez görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderilmesi uygulamasının ilk örneği Cemal Gürsel döneminde yaşandı 1963 yılından 29 Ekim 2005'e kadar bir kez daha görüşülmek üzere TBMM'ye gönderilen yasa sayısı 141 oldu Gürsel 2, Sunay 18, Korutürk 13, Evren 26, Özal 19, Demirel 14 yasayı iade etti Cumhurbaşkanı Sezer ise 29 Ekim 2005'e kadar 49 yasayı geri çevirdi Bu sayı, 29 Mart 2007 tarihi itibariyle 66'ya yükseldi
CUMHURBAŞKANLARININ İPTAL DAVALARI
Cumhurbaşkanları 1975 yılından 29 Ekim 2005 tarihine kadar yaklaşık 30 yıllık sürede Anayasa Mahkemesi'ne toplam 34 iptal davası açtılar Bu davalardan yalnızca biri reddedildi 17 dava iptalle, 4 dava kısmen iptal, kısmen ret ile sonuçlandı 2 dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 2 dava hakkında kısmen ret-kısmen karar verilmesine yer olmadığına karar verildi 8 dava ise sürüyor
Cumhurbaşkanı Sezer, en çok iptal davası açan Cumhurbaşkanı oldu Sezer, 16 kez Anayasa Mahkemesi'nde iptal davası açtı Sezer'i sırasıyla, Korutürk ve Evren (6'şar kez), Demirel (4 kez) ve Özal (2 kez) izledi
KONUK KABULÜNDE DEMİREL ÖNDE
9 Cumhurbaşkanı Demirel, en çok üst düzey konuk kabul eden, yurtiçi ve yurtdışı geziye çıkan cumhurbaşkanı oldu
Demirel, 229 üst düzey yabancı konuk kabul etti Demirel'i sırasıyla, Sezer (154), Özal (64), Evren (55), Sunay (48), Bayar (38),Korutürk (31), Atatürk (25), Gürsel (14) ve İnönü (5) izledi Cumhurbaşkanları na en çok KKTC'den üst düzey konuk geldi KKTC'dengelen üst düzey konuk sayısı 56 Cumhurbaşkanları na ziyaret gerçekleştirilen diğer ülkelerin sıralaması ise şöyle:
"Pakistan (39), Azerbaycan (31), İran (30), Romanya (28), Bulgaristan, Kırgızistan ve Ürdün (16'şar), Bosna-Hersek (14), Arnavutluk ve Kazakistan (13'er), Almanya, Gürcistan, Irak, Rusya Federasyonu (SSCB) ve Türkmenistan (12'şer), Mısır ve Özbekistan (11'er), Afganistan ile Sırbistan ve Karadağ (Yugoslavya) (10'ar), ABD, İsrail ve Yunanistan (9'ar), Çin Halk Cumhuriyeti, İngiltere ve Ukrayna (8'er), Avustralya, Fransa, İtalya ve Macaristan (7'şer), Kuveyt, Libya, Makedonya, Polonya, Suriye, Tunus ve Yeni Zelanda (6'şar)"
Yabancı ülkelerden Türkiye'ye üst düzeyde 663 gezi gerçekleştirilirken, aynı dönemde Cumhurbaşkanları 287 dış gezi yaptı
ATATÜRK YURTDIŞI GEZİYE ÇIKMADI
En çok yurtdışı geziye çıkan Cumhurbaşkanı, Demirel oldu Demirel, 57 ülkeye 125 gezi gerçekleştirdi Demirel'i Sezer izledi Cumhurbaşkanı Sezer; 37 ülkeye 49 gezi yaptı Özal; 29 ülkeye 40 gezi, Evren; 23 ülkeye 32 gezi, Sunay; 15 ülkeye 17 gezi, Bayar; 13 ülkeye 17 gezi, Korutürk; 4 ülkeye 5 gezi, Gürsel ve İnönü ise birer ülkeye gezi yaptılar Atatürk, hiç yurtdışı gezisine çıkmadı
En çok yurtdışı gezi düzenlenen ülkeler ise İran, Pakistan ve Romanya (14'er), ABD (13), Azerbaycan (11), Mısır (9), Fransa, Kazakistan ve Ürdün (8'er), Bulgaristan, Hırvatistan ve Türkmenistan (7'şer), Almanya, Arnavutluk, Bosna-Hersek ve Gürcistan (6'şar) şeklinde sıralandı
YURTİÇİ GEZİLER VE DEMİREL
Cumhurbaşkanları nın yurtiçine gerçekleştirdikleri gezilerde de Demirel, açık ara önde bulunuyor Demirel, 473 yurtiçi gezide 622 yere uğradı Evren, 178 yurtiçi gezide 275; İnönü, 144 yurtiçi gezide 188; Celal Bayar, 125 yurtiçi gezide 299; Atatürk, 116 yurtiçi 301; Özal, 114 yurt içi gezide 198; Sezer, 90 yurtiçi gezide 99; Sunay, 55 yurtiçi gezide 107; Korutürk, 26 yurtiçi gezide 59; Gürsel, 16 yurtiçi gezide 31 yere uğradı
Cumhuriyet tarihinde yeni kurulan birkaç il dışında cumhurbaşkanları nın hiç uğramadıkları il bulunmuyor 29 Ekim 1923'ten günümüze, tüm illere bin 337 gezi yapıldı Bu gezilerde aynı yere birkaç kez gidilmesi de dahil uğranılan yer sayısı 2 bin 179'a ulaştı
Başta İstanbul olmak üzere, ulusal ve uluslararası toplantıların yoğun olarak düzenlendiği kimi illere yapılan ziyaret sayısı hem bu tür etkinliklerin daha az gerçekleştiği, hem de ekonomik ve coğrafi yönden diğerlerine göre geri kalan illere yönelik ziyaret sayısından fazla gerçekleşti Bu bağlamda Aksaray, Karaman, Kilis ve Osmaniye birer, Adıyaman 2, Iğdır, Kırıkkale ve Ordu 3'er, Artvin 4, Ağrı, Gümüşhane, Muş, Rize, Şırnak ve Tunceli 5'er, Bingöl, Bitlis, Kastamonu ve Sinop 6'şar, Burdur, Giresun ve Hakkari 7'şer kez ziyaret edildi
Not: Veriler Cumhurbaşkanlığı'nın Atatürk'ün doğumunun 125 yılı anısına hazırladığı "Cumhurbaşkanlığı Tarihi" kitabından alınmıştır
|