Antalya Milli Mücadele Dönemi

Antalya'daki gelişmelere devam etmeden önce İtalyanların Antalya'nın işgalinde kullandıkları iddialara değinmek istiyoruz Bomba infilâkı olayı o günleri yaşamış insanların da belirttiği gibi13 patlama olayından sonra yapılan incelemeler de patlamanın İtalyanların bir tertibi olduğunu gösterdiu Asayişsizlik iddiası da gerçeği yansıtmamaktadır İzmir'deki İngiliz temsilciliği, bir yüzbaşıyı bu iddiayı incelemek üzere Antalya'ya gönderdi Bu İngiliz yüzbaşı Antalya'nın işgaline sebep olarak gösterilen asayişsizlik iddiasını "İtalyanlar tarafından tertip edilen hile" olarak tespit etmişti15 "Halkın isteği" iddiası da, daha önce söz edildiği gibi, İtalyanların gemiye davet ettikleri kişilere, içeriği hakkında yanlış bilgi vererek imzalattıkları İtalyanca bir kâğıttır Antalya halkı şehirlerinin işgalini İtilâf Devletleri hükümetlerine telgraflar göndererek protesto etti16

İşgalden kısa bir süre sonra İtalyanların Antalya'da kendilerine göre bir düzen kurdukları görülüyor İşgali 300 civarındaki bir asker sayısıyla gerçekleştiren İtalyanlar bu mevcudu 30 Mart'da 6oo'e çıkardılar Bu askerler şehrin içine ve wwwfrmsinsinet çevresine çadırlı ordugâhlar kurarak yerleşmişler, postalar ve nöbetçiler görevlendirmişlerdir Silâh ve mühimmat ambarlarını kontrol altına almışlar, Antalya'daki silâh ve mühimmatın başka yerlere nakline izin vermemişler, yollara yerleştirdikleri posta noktalarında yolcuların kontrolünü yapmaya başlamışlardır17

Antalya'nın işgalinden sonra İtalyanlar çevrede denetimi sağladıkları gibi şehrin 45 km Kuzeyindeki Bademağacı mühimmat deposunu da işgal ettiler Burada bulunan piyade ve topçu cephanesinin deposu, o esnada Antalya'da bulunan 57 Tümen komutanı Albay M Şefik Bey'in gayretiyle Burdur'un Çeltikçi köyüne nakledilebildi18TrForumuzBiz Antalya çevresinde sık sık keşif gezisi yapan İtalyan subay ve memurları yeni işgal bölgeleri hazırlamak için çaba göstermişlerdir 8 Nisan 1919'da Burdur'a giden G Ales-sandro ve Marchese A Ferrante, Burdur mutasarrıfına Fransızca bir kâğıt imzalatmak istemişlerse de mutasarrıf kabul etmemişti19 Antalya'daki İtalyan temsilci Marchese A Ferrante, "Alanya'dan Marmaris'e kadar sahilleri tamamen işgal edeceklerini" söylüyordu20

KONYA'NIN İŞGALİ: Antalya'yı işgal etmekle Anadolu'da bir üs kazanmış olan İtalyanlar yeni işgaller için cesaret de kazandılar İtalya, 500 mevcutlu ve makinalıtüfeklerle donatılmış bir taburu yüksek rütbeli bir subay komutasında, Haydarpaşa istasyonundan trenle Konya'ya sevk etti Bu kuvvet 24/25 Nisan 1919 gecesi Konya'ya vararak şehri işgal etti İtalyanlar gönderdikleri yeni kuvvetlerle bu sayıyı 1500'e çıkardılar21 "İtalyanlar Konya'yı işgal ederken Konya halkı onları dikkatle izliyordu Şehir içine ilerleyen İtalyan birliklerini izleyen halk üzerinde bunlar en küçük bir korku yaratmıyorlardı Halk, bunların asker değil, "maskara" olduklarını dahi söylüyordu Buna karşın İtalyanların bakışlarında Konyalılara şirin görünmek ve yeni çevreyi yadırgadıklarını görmek mümkündü İtalyanlar yerleşmeye başladıkları erkek öğretmen okulunu bir kale gibi tahkime çalışıyorlardı Karargâhlarının bulunduğu yer ıslık sesinden, şakalarından geçilmiyordu İtalyan karargâhı bir işgal alayının garnizonu değil de, meşk eden musiki okulları gibiydi"22

Cemal Paşa Konya'dan Harbiye Nezareti'ne 26 Nisan 1919'da gönderdiği telgrafda, "İtalya askeri temsilcisi Miralay Titelli'nin Konya'ya geldiğini, taburun Konya'da kalacağını ve tümen komutanı Miralay Desinpo için bina tedarik etmek gerektiğini söylediğini" bildirdi23 Antalya'dan sonra beklenmedik bir anda İtalyanların Konya'yı da işgal etmeleri artık İtilâf Devletleri'ni kanıksamış olan İstanbul Hükûmeti'nde fazla bir reaksiyon yaratmadı Harbiye Nezareti durumu usulen Sadarete arz ederken, Konya'daki Yıldırım Kıtaatı Müfettişliği'ne, "İtalyanların şiddetle protesto edilmesini, gerek ikamet, gerekse iaşe hususunda kendilerine hiç bir yardım yapılmamasını ve Mütareke hükümlerine aykırı hiç bir hareketlerinin protestosuz bırakılmamasını" emretti24 wwwfrmsinsinet Fakat sonradan Sadrazam Damat Ferit Paşa'nın arzusu üzerine" İtalyanlar hakkında da İngiliz ve Fransızlara karşı ittihaz edilen tarz-ı hareketin tatbik edilmesi gerektiği" bildirildi25

İtalyanlar, işgal politikalar gereği "Konya'da hiç bir şeye karışmamışlardır Hele hükümet işlerine ve icraatına burunlarını sokmadıkları gibi, varlıklarıyla yoklukları eşit olmuştur Ellerinden geldiği kadar halka hoş görünmüşler, Konya'daki Mevlevilere gerekli saygıyı göstermeye özen göstermişlerdir Memlekete zarar verecek ve halkı üzecek hiç bir harekette bulunmamışlardır"26

Şehzade Abdürrahim Efendi başkanlığında 16 Nisan 1919'da Anadolu’ya gönderilen Nasihat Heyeti 13 Mayıs 1919 günü Konya'ya geldi27 Konya'da bulunan İtalyanlar da bu heyeti karşılamak için yapılacak törene katılmak istediler Dahiliye Nezareti Konya vilayetine 7 Mayıs 1919'da gönderdiği yazıda, "asakir-i osmaniye birinci safta, İtalyanlar ikinci safta olmak şartıyla merasime iştiraklerinin maal-i şükran kabul edilmesini" bildirdi28

İtalyanlar, bir Osmanlı şehzadesi başkanlığındaki heyeti karşılamaya özen gösterirken, Anadolu'daki işgal sahalarını genişletmekten de geri durmamışlardır Menteşe sahilleri, Aydın vilayetinde bazı yerlerin ve Bur-dur'un, Konya vilayetine bağlı bazı yerlerle işgali üzerine Dahiliye Nezareti, İtalyan işgalleriyle ilgili olarak 13 Temmuz 1335 (1919) tarihinde Konya vilayetine aşağıdaki şifreyi gönderdi: "Konya'nın ekser şehirlerine ve diğer mahallere İtalyan askeri gönderilmesinden dolayı Bâb-ı âlice İtalya fevkalade komiserliği nezdinde teşebbüsat-ı TrForumuzBiz mukaaaiyenin icra edildiği ve hâlihazırda hükûmet-i seniye, düvel-i muazzamanın şu kabilden işgal-i askerlerini cebren men'e kadir olamıyacağı ve ahali tarafından miting tertibi ve tahriren ve şifahen protesto edilmesi gibi vesait-i müsâlemet-perverane-ye müracaat elzem olub, fakat düvel-i muazzama askerlerine karşı fiilen mümanaat tarikine tevessül edecek olurlarsa bundan ancak kendilerine ve devlet-i wwwfrmsinsinet metbû'lanna vahim zararlar tevellüd etmesi meczûm bulunduğu hariciye nezaretinden cevaben bildiriliyor Ana göre muamele îfa ve icab edenlere tebligat icrası