|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kazakistan Cumhuriyeti Hakkında Bilgi
Kazakistan cumhuriyeti hakkında bilgi
GENEL BİLGİLER
Resmi Adı
Kazakistan Cumhuriyeti
Yönetim Şekli
Cumhuriyet
Egemenlik İlan Tarihi
25 Ekim 1990
Bağımsızlık İlan Tarihi
wwwforumacilcom
16 Aralık 1991
Yüz Ölçümü (km²)
2717300
Başkenti
Astana (Aralık 1998’den bu yana)
Resmi Dil
Kazakça
Para Birimi
Tenge
Nüfus
15,15 milyon
Resmi Tatil Günleri
- Yılbaşı Tatili
1-2 Ocak
- Kadınlar Günü
8 Mart
- Nevruz Bayramı
22 Mart
- Birlik Bayramı (Dayanışma Günü)
1 Mayıs
wwwforumacilcom
- Zafer Bayramı
9 Mayıs
- Anayasa Günü
30 Ağustos
- Cumhuriyet Bayramı
25 Ekim
wwwforumacilcom
- Bağımsızlık Günü
16 Aralık
Başlıca Şehirleri
Almatı, Cambul, Çimkent, Türkistan, Karaganda, Semipalatinsk, Kökçetav, Kustanay,Tur**** Guryev Baykonur
İdari Yapı
14 Bölge , 3 ŞehirDEMOGRAFİK VE SOSYAL GÖSTERGELER
Nüfusun Etnik Dağılımı
- Kazak Türkleri
%57,2
- Rus
%27,2
- Ukraynalı
%3,1
- Diğer
10,9
Dinler
- Müslüman
wwwforumacilcom
% 47
- Rus Ortodoks
% 44
- Protestan
% 2
- Diğer
% 7
Kadın-Erkek Oranı
- Kadın
% 51,8
- Erkek
% 48,2
Kırsal Kentsel Nüfus Oranları
- Kentsel Nüfus
% 56,6
- Kırsal Nüfus
% 44,4
Nüfus Yoğunluğu (kişi/km)
5,5
Ortalama Yaşam Süresi
65,9
Bebek Ölüm Oranı (Bin Bebekte 1 Yaşına Kadar)
1,56
Nüfus Artış Hızı (%)
0,63
Komşuları
Kuzeyde ve batıda Rusya Federasyonu, doğuda Çin Halk Cumhuriyeti ,Güneyde Türkmenistan ,Özbekistan ve Kırgızistan
Sınır Uzunlukları
- Rusya Federasyonu
6846 km
- Özbekistan
2203 km
- Çin Halk Cumhuriyeti
1533 km
- Kırgızistan
1051 km
- Türkmenistan
379 km
İklimi
Ülke genelinde sert karasal iklim hakimdir
Denizler
Hazar Denizi
Göller
Aral, Balkaş, Zaysan, Alakol, Tengiz ve Seletitengiz
Nehirler
Ural, Emba, Siriderya, Sarısu, İli, İrtiş
wwwforumacilcom
Toplam Orman Alanı
264 milyon ha
SİYASİ YAPI
Anayasa
Kazakistan Cumhuriyeti’nin Anayasası parlamentoda 28 Ocak 1993 tarihinde kabul edilmiştir Anayasa demokratik, laik ve üniter devlet yapısını öngörmektedir Vatandaşların medeni, siyasi ve ekonomik hak ve özgürlüklerden eşit şekilde yararlanacakları belirtilmekte, özel mülkiyet hakkı tanınmakta ve özel mülkiyetin dokunulmazlığı teminat altına alınmakta, örgütlenme ve örgütlere üye olma özgürlüğü tanınmaktadır Meclisin adı “Yüksek Sovyet” olarak korunmuştur
Anayasa ile Kazakça ülkenin resmi lisanı, Rusça da etnik gruplar arası iletişim lisanı olarak kabul edilmiştir
Ancak ülkedeki siyasi gelişmelerin seyri yeni bir anayasa yapılmasını gerekli kılmıştır 30 Ağustos 1995 tarihinde yapılan referandumla yeni Anayasa %89 lehte oy ile kabul edilmiştir
Bu yeni Anayasa wwwforumacilcom demokratik, laik ve üniter devlet yapısı, Senato ve Meclisten oluşacak iki kanatlı parlamento, güçlü bir başkanlık sistemi ve Başbakanın Cumhurbaşkanı tarafından parlamentonun onayı alınarak atanmasını öngörmektedir
Cumhurbaşkanına parlamentoyu feshetme ve bir yıla kadar yasama görevini üstlenme gibi ilave yetkiler verilmekte, bir Kazak vatandaşının aynı zamanda bir başka devletin vatandaşı olması yasaklanmakta, özel mülkiyet, örgütlenme ve örgütlere üye olma gibi haklar tanınmaktadır Toprak ve yeraltı kaynaklarının devlete ait olması öngörülmektedir Kazakça’nın devlet dili olması, Rusça’nın da merkezi ve yerel wwwforumacilcom organlarda Kazakça ile birlikte kullanılması kabul edilmiştir Ancak Kazakça’nın devlet dili olarak önceliği bulunacaktır Cumhurbaşkanının Kazakça’ya tam anlamı ile hakim olması şartı konmuş, böylece bu makam esas itibariyle Kazaklara tahsis edilmiştir
Ayrıca, eski Anayasaya göre cumhurbaşkanı aynı zamanda hem devlet başkanı hem de yürütmenin başı iken, yeni Anayasa ile cumhurbaşkanı hükümetten ayrılmış ve iktidar gücünün üç kolunun başında bu üçü arasındaki ihtilaflarda çözüm sağlayıcı olarak kendisine yeni bir görev verilmiştir
|