Ayı Dağı Destanı

AYUVDAĞ (Kırım Türkçesi)

Pek eski vaqıtlarda Qnmnırl yalı boyunda, dün-yada daa insanlar yaratılmağan bir zamanda cin tayfası, değen bir tayfa yaşay eken

Kiyik, dağlı memlekette olarnın yaşayışı pek ağır, yemekleri zametli, köterilmeycek kibi küç eken Bular allanm emirlerine pek sadıq, itaalı qalblerini nurlandırmaq içün yollanğan şeriatnı tuta ekenler Alla -peygamberlerimiz bizim müşkül yaşayışımıznı yengilleştirir, dep ümütnen yaşay ekenler

Birlikte yorulmay çahşuvı sayesinde, cin tayfası kesilmez dağlarnı qırıp bağçağa çevirgen, top-raqlamı suvarmaq içün arıqlar qazğan, bereketli bağ, bostanlar yetiştirgenler Böyle çalışıp, olar yaşayışlarını tüzete ve yıl yıldan baylıqlarını arttıra ekenler

Olar ne qadar çoq çalışsalar, o qadar da yoqluq ve itiyacnı yefigenler Raat ömür keçirmek, ancaq öz emeklerine, çalışuvlarına bağlı olğanmı yaxşı aftlağanlar Eğer çalışıp ötmek qazanmasan, allanm bir türlü yardım etmeycegini aqıllan kese başlağan

Bu cm tayfası, rivayetke köre, insanlardan da aqıllı eken Vaqıt keçken sayın, olarnın yüreklerinde allanın birliğine, şeriatnın doğrulığına şube uyan-ğan Kettikçe, olar allanın binasına az qatnamağa, eksik ibadet etmeğe başlağanlar Yıl-yıldan alla yo-luna bergen fi tir ve qurbanlarmı eksiltkenler

Aliağa isyan etkeni içün, cennetten quvulğan iblis şaytan ise, bura beklep, tapamay eken Aliağa, itaatan çıqa başlağan cin tayfası daa ziyade yoldan çıqarmaq içün fursat beklep tura eken İblis en

sonunda özüni cm tayfasına peygamber olaraq ta-nıttırğan Olar artıq allanı terk etip, onın en büyük düşmanı olğan ibliske secde ete, ondan yardım qı-dıra başlağanlar

İblis özüni cennetten quvğan allasına çoqtan berli kin beslep, ona er fursattan faydalanıp, bir ya-manlıq yapmağa tırısa ve onın qullarını itaattan çı-qarmaqnın yolunda keze eken Allanın en doğru qulları olğan ve ona inanıp kelgen, cm tayfasını yol-dan çıqarğanına pek quvana eken İblis yanı xalqnı cesur olmağa, şenlik ve zevq içinde yaşamağa ça-ğırğan Olarğa üzümlerinden şarap sıqıp içmeğe, qarılarına açıq kezmege izin bergen

Allau talâ, ibliske baqıp, doğru yoldan çıqqan tayfasına, olarnı itaatqa ketirmek içün bir pey-gamber yollağan Peygamber olarnı yanlış yoldan vazgeçtirmek Allanın birliğini tamtmaq içün çoq vaaz, nasiyat etse de, bir şey fayda bermegen O ita-attan çıqqanlarnı axrette ceennem azabmen qor-qutsa da, iblisnin şeriatından vazgeçtirip olamağan Çınlar onı peygamber dep tanımay, onın na-siyatlarmı mısqılğa ala, onı geveze qartçıq dep, eriştire ekenler İblisnin ögretken şen-zevqlı yo-lundan ketken cin tayfası, peyğamberni öz mem-leketlerinden quva, onı aştan, suvdan muxrum etip, kezgen yoluna taş ata ekenler

Allanm yollağan peygamberi düşman iblis tay-fasınme elinden gizlenip, zornen qurtulıp, dağlarğa qaçqan

Qıynalmaqtan canı yanğan peygamber, yüksek bir dağnın töpesine çıqıp, allağa şikâyet etmeğe başlağan Peygamber qırq kün, qırq gece na-mazlığından tüşmey, alladan özüni quvğan, dinden çıqqan cin tayfasına qattı ceza, üzerine bin bir türlü belâ yollap, yer yüzünden olarnıfî tamirini coy-masmı istegen:

-Ya rabbi, sen olarğa öyle bir belâ ber ki, dinden çıqqan qullarıfia bir ibret olsun! - dep, dua etken

Başqa taraftaki asıy qullarnen oğraşqan alla, peyğambernifi bu dua ve yalvarışlarım eşitmegen Niayet, qırq birinci künü peyğambernifi gür da-vuşını eşitip, asıy cin tayfasına ne soy quvetli ce-zalar bermek kerek olğanını, tüşünmege başlağan

Allanın, doğru yoldan çıqqan qullarını ce-zalamaq içün, ebediy buzlarnen qaplı, zıncırlarnen bağlı bir Büyük Ayuvı bar eken Alla bunı qaplanğan buzlarından azat etip zıncırlarım çezip, şeriatnı unut-qan cm tayfasının üzerine yürmekni emir etken

Buzdan, zıncırlardan azat olğan, allanın in-tiqamcısı, bu Büyük Ayuv derya-denizlerni keçip, cin tayfasının yaşağan Qrım yalı boyuna kelgen Cin tayfasının, künbatıdan birinci köyi olğan Foros ya-nındaki Sanç burunma kelgende, Büyük Ayuv denizden çıqıp, qarağa ayaq basqan Onm dağ kibi balaban kevdesi pek qorqunçlı ve ağır eken Üs-tündeki tükü de sıq çamlıqqa benzey eken

Büyük Ayuv denizden çıqqanda, öyle dalgalar, furtunalar qopqan, atta yalıdaki bir çoq köylerni denizge yuvıp alıp ketken Allanın belâsı-intiqamcısı Büyük Ayuv qarağa ayaq basıp, yalınen yürmege başlağan O, öz ağırlığmen yalıda rastketirgenini ura, yıqa, dağlarnı darmadağın ete, keskin, süyrü tırnaqlarınen toprağını qoparıp atqan yerlede, ba-laban dereler meydanğa ketire eken Ayuvmfi aza-matlı kevdesi altında yalı boyu topraqları denizge tayip kete, eti aşanıp, tek qaburğalan qalğan ögüz kibi olıp qala Taş qayalar da, bu yüknin astında da-yanalmay parça-parça olıp, gurlep yıqıla, zavallı cin tayfasının köylerini özü tübüne kömip taşlay eken

Yalı boyu bu azamatlı kevdenifi ağırlığı altında ifiley, qaltıray, köyler, şeerler yıqıla, dağıla Dağlar yerlerini avuştıra, er yer türlene Tegiz yerlerde uçu-rumlar, sarp qayalar peyda olalar Topraqlar acayip qatlar alında bürüşe, mayısa eken Bu qiyamet için-de, cm tayfasının büyügi-küçügi ğayıp olğan Al-lanın şeriatını unutıp, ibliske tabınğan tayfanın mer-kezleri olğan yerlerni, allanın deşetli belâsı Büyük Ayuv tırnaqlarmen parçalağan

Yernifi terenliklerindeki qayıqlarnı qazıp çı-qarıp, darma-dağm etip, balaban taş yığınları mey-danğa ketirten Böyleliknen Oreandada, Alupkada, Simeizde, Küçük köyde Ayuvnm demir tırnaqları astında balaban qaya yığınları meydanğa kelgenler

Ne analarnın, ne balalarnm köz yaşları, ne de bütün cm tayfasının baş eğip yalvarğanları -iç bir şey, intiqamcı Büyük Ayuvnı toqtatıp olamağan O ne qadar yıqsa, daa ziyade yıqmaq istey, intiqam duyğusı daa ziyade alevlene eken Şimdi Yalta olğan yerde, asıy cin tayfasının en büyük ibadet xa-neleri bar eken En büyük papazlar anda iblisnin altın suretine ibadet ete ekenler

Bu yerge kelgende Büyük Ayuvnıfi açuvı daa ziyade ateşlenmeğe başlağan İntiqam duyğusı ar-tıqça artqan Aliağa inanmağanlarnıfi yatağını tübü-temelinden yıqmağa qastetken Ayuv, o yernin ta-şını, toprağını silip-sipirip atqan Lâkin, o yernin tü-süni deniştireyim dep, ortasına teren bir çuqur açqan

Qudretli yanbaşlarını dağnın eki tarafına tirep, öyle bir itegen ki, qoca dağlar yalıdan beş vörst uzaqqa çekilgenler

Bir vaqıtta yüksek dağlar olğan yerlerde teren carlar, uçan suvlar meydanğa kelgenler Bütün dünyağa nam bergen iblisnin azamatlı iba-detxanelerinden eser bile qalmağan

Böylece, ebediy buzlar arasında tonıp turğan, suvlarğa alışqan Büyük Ayuvnıfi mazalı teni yer yü-zünde büyük bir zorluqlarnen ayaqlarını alıp yüre eken İblis xalqnm ibadetxaneleri yıqılğan, yernen yeksan etilgen sofi, Büyük Ayuvnıfi açuvı biraz tinç-lanğan Yalılarm eşip, yıqıp ketmekni Ayuv devam ettirgen

Kete, kete Büyük Ayuvnıfi qarşısma çe-çeklernen donatılğan Partenit tüzligi rastkelgen Bu tüzlükteki dülber töpeçikler, zengin, yaraşıqlı or-manlar, şenliknen şuvuldap aqqan özençikler, ker-bar kibi yıltırağan yüzüm bağları, zumrut kibi yeşil çayırlar, Ayuvnın bile qattı mermer yüreğini yım-şatqan İtiqamcı Ayuvnın kelgenini körip, ya-qmlaşqan ölüm qarşısında titregen Partenit tüzlügi xalqları, onın qarşısmda eğilip, ağlap-sızlap qar-şılağanlar Ora merxametke ketirmek içün, onın öğüne analar öz balalarını uzata, yaşlar ise, qor-qudan titregen nişanlılarını gizley, ölüm cezalarını bekley ekenler İntiqamcının qan içici yüreği bu kö-rünişnin qarşısında yımşağan, cin tayfasını ğayıp etmek içün alla yolunda bayağı oğraşqanmı xatırına ketirip toqtağan Büyük Ayuv özünin yalı boyu ep-peyi yol yürip yorulğanını ve yorğunlıqtan quruğan boğazını slatmaq istegen Büyük Ayuv yüzüni defiizge doğru çevirip, ög ayaqlarınen suvuq deniz suvuna kirgen Öz allasına eğilip yedi kere secde etken Qorqunçh başını defiizge batırıp, çoq vaqıt suv içken Deniz, oran ağızı tübünde şapıra, köpüre, boğazından seller kibi suvlar içine aqa eken Ayuv o qadar suvsağan eken, yıllarnen içse de toymağa bil-megen Asıy cm tayfasına olğan açuvı daa qan-mağan alla, Büyük Ayuvnm suvdan çıqıp, yolum devam etmesini, Partenit tüzlügindeki köylerni yıqıp, xalqnı da ğayıp etmesini emir etken Büyük Ayuv allanm bu emirine qulaq asmay, suv içmekni devam ettirgen Muqaddes emirni yerine ketirmege acelelik etmegen Ayuvğa alla lanet etken:

-Sen menim büyük bir itıiqamcım edin Şimdi menim en büyük asıy qulum ol! Keleceklerge bir ibret olmaq içün, turğan yerinde qatıp qal! - değen

Allanın laneti Büyük Ayuvnın mazalı tenini taş kestirip, quvetli yanbaşlarmı da uçurımlarğa çe-virgen Onın yüksek arqası keniş bir töpe alını alğan, deniz içindeki balaban başı keskin uçu-rumlarğa çevirilgen, sıq yünü de kesilmez emen ağaç dalma kelgen Büyük Ayuv, Ayuvdağ olğan ve ebediy qatıp qalğan Ayuvnın keniş ağızı qarşısında ancaq Qara Deniz şuvulday Şimdi bile, öyle kele ki, sanki o kene suv içe Onın içün denizciler bunın ağızı yaqmlarından alâ bugün bile keçmege qor-qalar, o yerden saqına-saqma aylanıp keçeler

Aradan çoqtan-çoq yüz yıllar keçken son, Büyük Ayuvnm pek qorqınçlı kelişinden artıq yalı boyu tınçlanğan, raatlanğan dağlar ösken, çeşit ay-vanlar doğğan, insanlar peyda olğanlar Ayuv dağran etraflarında: Gurzuf, Qızıltaş, Kürqulet, Dermenköy, Partenit köyleri de qurulğan Bir va-qıtlar Ayuvdağ üstünde yaşamaq istegenler olğan Olar, oran üstünde büyük kilse ve bir de qale qurıp yerleştirecek olğanlar Lâkin, afilaşıla, işleri fena olğan Ayuvdağnın üstünde kimse yaşap olamağan Çünki ona alla lanet etken

KAYNAK Kültür Bakanlığı