|
Prof. Dr. Sinsi
|
Dünya Edebiyatı-Eski Yunan Edebiyatı
IV Dönem (MÖ III - II yy)
Büyük kütüphanelerin , meşhur sanatçı ve bilginlerin bulunduğu İskenderiye, "İskenderiye Çağı" da denen bu döneme damgasını vurmuştur Pastoral nazım türünün kurucusu olan Theokritos (MÖ III yy) yazdığı kısa şiirlerinde doğa sevgisini işlemiştir Şiirlerine Eidyllia (kısa şiirler) adı verilmiştir Pek çok ülke gezmiş olan Herodotos (MÖ 482-425) , tarih türünün kurucusu olup ,Tarih adlı eserinde gezdiği ülkeler ve halkları hakkında bilgi vermiştir Hitabet türünde Demosthenes (MÖ 385-322); felsefede ise Sokrates (MÖ 470-399) , Eflatun (MÖ429-347) ve Aristoteles (MÖ 384-322) dönemin önde gelen isimlerin-dendir
V Dönem (MÖ II-MSII yy)
"Yunan-Lâtin Çağı" adı verilen Roma egemenliğinin sürdüğü bu dönemde en önemli yazar , biyografi yazarı olan Plutarkhos (46-120)'tur Paralel Hayatlar adlı eserinde eski Yunan kültürünü canlandırmaya , ahlâk ve insanlık dersi vermeye çalışmıştır
HOMEROS
Eski Yunan edebiyatının ilk ürünleri sayılan "İlyada" ve "Odysseia " adlı destanları derlemiştir "İlyada" destanında,Yunanlılann, Truvalılarla savaşıp, onları yenmeleri anlatılırYunanca bu destanda eski Yunanlıların gelenek ve görenekleri, felsefi inançları ve Çanakkale yöresinin tarihi coğrafyası hakkında önemli bilgiler vardır " Odysseia " destanın da ise Truva'nın yıkılışından sonra, yurduna dönmek için yola çıkan Odysseus'un on yıl süren yolculuğu sırasında başından geçen olaylar anlatılır
AİSOPOS
Fabl yazarı olarak tanınmış, fabllarında ibret dersi vermeye çalışmıştır Atinalıların "Ezop Masalları" diyerek söyleyegeldikleri, milattan önceye ait masallar onundur Toplumsal yaşamda aksayan yönleri, insanların yanlışlarını hayvanları konuşturarak dile getirdiği bu yapıtlarıyla özellikle Fransız sanatçı La Fontaine'i önemli ölçüde etkilemiştir
AİSKHYLOS
Tragedyada koro yerine diyalogu ön plana çıkarmıştır Tragedyalarında, tanrıların gücüne inanmış; dünyayı ve insanları, tanrıların, olması gerektiği gibi yönettiği, tanrılara isyan edenlerin cezalandırılması gerektiği tezini savunmuştur
Eserleri: Zincire Vurulmuş Prometheus, Persler, Yalvaran Kızlar, Agamemnon: Tragedya
SOPHOKLES
Tragedyalarında olanı değil, olması gerekeni yansıtmaya çalışmıştır Tragedyalarında insanlar, kaderleriyle ve tannlaria savaşmış; fakat yenilen insanlar olmuştur Tragedyada koronun önemini azaltmıştır
Eserleri: Aias, Antigone, Kral Oidipus, Elektra, Trakhis Kadınları, Oidlpus Kolonos'ta: Tragedya
EURİPİDES
Tragedyalannda, kadın rollerine önem vermiş; aşk ve insan-tanrı mücadelesi yerine insanın kendi kendisiyle olan mücadelesini işlemiştir Edebiyatın yanı sıra, felsefeyle de ilgilenmiş, tiyatroya konu, dekor ve sahne düzeni bakımından yenilikler getirmiştir
Eserleri: Helene, Hekabe, Medela, Alkestis, Elektra, Herakles, İphigenia, Fenikeli Kadınlar: Tragedya
ARİSTOPHANES
Toplumsal kesimler arasındaki çatışmaları konu edinen ince yergili, komedya türünde yapıtlar vermiş, komedyalarında güldürü gücünü en yüksek düzeyde tutmuştur Yapıtlarında, dilinin zenginliğinin yanında keskin alaycılığı ve iğneleyiciliği göze çarpar Gelenekçi bir anlayışa sahip olduğundan; komedyalarında, yapılan yeniliklere ve bu yenilikleri yapanlara karşı çıkmıştır
Eserleri: Eşekarıları, Kurbağalar, Kuşlar, Atlılar, Bulutlar, Barış: Komedya
PLATON (EFLATUN)
Sokrates'ten ders almış, onun etkisiyle politikaya girmiş bir düşünürdür Sokrates mahkûm edilince Sicilya'ya gitmiş; sonra tekrar Atina'ya dönmüştür Ahlak ve erdem üzerine birtakım düşünceler ortaya koymuş, bu düşüncelerini devlet-toplum-birey ilişkisi içinde açıklamıştır Hocası Sokrates gibi, sokaklarda ve pazaryerlerinde öğretim yapmak istemediğinden, kalabalıktan uzak bir yerde bir okul kurarak, seçkin öğrenciler yetiştirmeyi amaçlamıştır Bunun için meşhur okulu Akademiyi kurmuştur Amacı, öğrencilerine bilgi aşkını aşılayarak, onları filozof bir yönetici olarak yetiştirmektir; bu yüzden ahlak ve siyasete ağırlık vermiştir Yapıtlarını diyalog biçiminde yazmıştır
Eserleri: Devlet, Diyaloglar: Düşünce
ARİSTOTELES
Yunanlı bilim adamı ve düşünürdür Platon'un Akademisi'nde okumuş ve orada hocalık yapmıştır Sonraları Platon'un idealarına karşı çıkmıştır Varlığın ne olduğunu araştırmış, yapıtlarında bu doğrultudaki düşüncelerini dile getirmiştir Ahlaki değerleri teminat altına alacak ve bilimsel doğruları ortaya koyacak bir kuram, bilime ve ahlaka hakkını verebilmek için, atomlar veya idealar benzeri gözle görülemeyen varlıkların var oluşunu ön plana çıkarmayan bir teori arayışı içinde olmuştur Felsefenin yanı sıra tıpla da ilgilenmiştir
Eserleri: Organon, Metafizik, Politika, Poetika, Nikomakhos'a Ahlak: Düşünce
*
Alıntı
|