Altın Beşik Destanı

Xan öz memleketinin en güzel oyuncı qız-larının kâmil oyunlarınen, cücelemin çaqalarmen davul-zurna, çeşit türlü çalğı-çağananen eğ-lendirmek istese, de bular oğlanğa iç bir tesir et-megen O kene eskicesine çırayı sıtıq, gamlı bir alda keze eken Xan baba, oğlunın gizli sırını, bir türlü anlamaqmn yolum bulamağan En son, öz yanma en büyük xızmetçisini çağırıp, oğlundaki ğam, ke-dernin sebeplerini mutlaqa bilmek işini avale etken

O, xan oğlunın er bir adımını, lafını izlep kezse de, oran derdinden bir şey afilap olamağan En sonu, bir aqşam yuquğa dalgan oğlannıfi yanına barıp, qu-lağını oran ağızma yaqın tuhp difilegen vaqıtta, bir çoq türlü sevgi sözlerini ve ‘ax, Zera, Zera!’ değen adnı eşitken

Büyük xızmetçinen, xan çoq vaqıt bu adnm kimge ait ekenini tüşünseler de, bir türlü farqma barmağanlar Bütün memleketni soratıp çıqqanlar Lâkin, iç bir danse ‘Zera’ adlı qız tapılmağan Xan namlı falcılarnı toplap, fal açtırğan

Qart falcının birisi, Zera adlı qıznın büyük defiiznin yalısında yaşağanım tapıp aytqan Allanın anlarından, esirlerden sorap, oran en osal düşmanı olğan xannın qızı olğanım anlağanlar Qart xannm qorqusı, artıq açuvğa çevirilgen Oğlunın bu sev-gisinde özünifi tacına, taxtına, memleketine allası ib-liske qarşı bir xiyanetlik körgen Xan oğluna o qıznın adını anmaq değil, zaten onın aqqında tüşünmekni bile yasaq etken Eğer ondan vazgeçmese, lanet ete-cegini, atta qaranlıq zindanğa atacağını söylegen

Lâkin oğlunm yüreği, öyle qorqutuvlardan sev-gilisinin aşqından vazgeçecek yüreklerden değil eken Babasının açuvı sakinleşmegenini körgen oğlu, qattı surette, gizlice baba yurtmdan qaçmaqnı qararlaştırğan O aşq olğan xan qızmı dünya kö-zünen bir körip, xasta yüreğini sağıltmaq fikirine tuşken Lâkin qaravul qoyılğan bekçilerni nasıl al-datacağını çoq tüşüngen Onın bu tüşüncelerini ye-rine ketirecek sadıq qart davasından başqa kimse yoq eken Qart daya om öz balası kibi seve, onın er bir isteğini yapmağa azır tura eken Qart esir, bir çoban urbası tapıp ketire Zift qaranlıq, yağmurlı bir gecede xan oğlunm yatağına bir baş yasap qoya, qi-yafetlerini deniştirip, bir usulnen qaravlağan bek-çilerniîî yanından keçip keteler, bir çoq kör so-qaqlardan keçip, şeernin qale divarma keleler Yalınız ona belli olğan yer astı, gizli yolnen dağ içine çıqa ve bir qobağa keleler Mmda çıqqan son, qa-çaqlar bir daqqa toqtap, bir nefes alalar Son kene de qorqunçh, sarp yollardan yalınız kiyik eçkilerinifi, qaracalarnm avcıdan qorqmay serbest yürebilecek, yolcu ayağı basmağan sıq dağlardan keçip, yolsız-izsiz qayalardan atlap, tırmaşıp yürgenler

Böylece, olar bütün gece dağnın töpesine tır-maşıp, saba açılğanda yaylanın üstüne çıqqanlar Eki xanlıqnm smırı olğan yer bom-boş eken Mında er eki xanlıqtan da kinişe körünmege qorqa eken Böyle olsa da, qaçaqlar kündüz yürmekten qorqıp, aqşamğa qadar qaranlıq bir qoba içinde beklep tur-ğanlar Qaranlıq basqanınen olar, gizliliknen, yayladan tüşeler Alla çınlarının bekçi postlarını, avcı çalaşları, çoban xoşları arasından gizlenip ke-çerek, çoban köpeklerinin ücümmdan saqınıp, sa-bağa yaqm, yalı boyu köylerine tüşkenler

Baba yurtmdan, öz vatanından qaçmaq qolay

kelmegen Duyulmay izsiz dağlardan keçip, düş-man memleketine kirmek de qolay bir iş değil eken Lâkin pek çoq bekçilernen sarılgan xan sarayına kir-mek, oran dülber qızını körmek daa da zor eken Xan oğlu sarayğa kirmek içün bin-bir türlü çareler arasa da, iç biri fayda bermegen Bekçiler ora quva, bekçi köpekler zavallının üstü-başıra yırta Yüksek di-varlar, demir qapılar onıfi yoluna sed çeke ekenler

Yaş oğlan qaarlene, sevgilisinin yüzüni körip olamağanına pek ziyade öküne eken Qart da-yasınen eki si, mutlaqa sarayğa kirmek, emelini ye-rine ketirmek içün bir aynecilik tüşüneler O vaqıtqa qadar eşitilmegen ilâiler, qasideler ezberlemeğe baş-lağanlar Çoq vaqıtqace bu türkülerni ezberlegen son, derviş qıyafetine kirip, er kün saba xan sa-rayının qapısma bara, allanm büyükligini ve yer yüzü qalifesi -xannıfi devletini maqtap, gür sesinen ilâiler yırlay eken Yaş dervişnin dülber, yanıqlı sesi, türküsindeki rica ve ezgileri en son xan qızmın qu-lağına barıp yete O er kün belli vaqıtlarda saray qa-pısına yaqın kelip, gizliliknen dervişlernin yanıqlı, dülber ilâilerini difilep qayta eken

Bir kün güzel Zera babası-xanğa yalvararaq, dervişlerge saray camisine kelip güzel ilâilerini yır-lamaları içün izin istegen

Dervişlernnifi ilâileri xannın da yüreğine ke-lişkeninden, qızınm xatirini qırmay, saray camisine kirmelerine izin bergen

İşte mında gecelemen yuqusız qalıp, xa-yallanğan sevgilisini dünya közünen birinci kere körgen Şaşqanmdan özüni coya başlağan Çar-şısında turğan melek, er türlü tüşüncenifi tısında, güzellikte misli olmağan, xayal etkeninden qat-qat artqaç bir dünya dülberi eken Xan qızı, Zera da ilâilerini dinlegen yaş dervişnin dülber, gür se-sinden başqa, yamavlı faqır urbanen sarılgan ya-raşıqlı, ince belini, ay kibi yüzüni, şain baqışını, atik közlerini, cesur turuşmı eslegen

Aradan bir qaç vaqıt keçken Dervişler er kün saray camisinde ilâi söylemek içün kele kete eken-ler Yaş derviş saray azbarında yalınız bir ilâi söy-lemeknen qalmay O oq atuv, nişan aluv, küreş, qoşuv yarışlarına da qatıla, er yerde, er vaqıt bi-rincilikni ala eken

O memleketnin hatırlarından, iç biri qu-vetlilikte, atiklikte, nişancılıqda bu yaş dervişke aqran kelmey ekenler

Xan ve qızı Zera, bu derviş qıyafitinin astında öz memleketini taşlağan bir asilzade bardır dep, şu-belenmege başlağanlar

Aradan bir qaç aylar keçken sofi, bir kün ekisi körüşip, biri birlerine yüreklerini açqanlar Qart pa-dişa bularnın ricalarını red etmeğe yol tapmay, ev-lenmelerine razılıq bergen Bu eki asretnift yaş qalb-lerini tarif almaz, bir sevinç toldırğan Xan oğlu, xan qızmın dinini qabul etip, derviş urbasını alıp, asıl-

zade qıyafetinde nişanlısının uzurma kelse de, asıl neslini, qaydan kelgenini gizlegen

Bir yıl değende, xannın qızı Zera altm saçlı bir balaçıq bağışlağan Bum körgen qart xan, özüni pek baxıtlı qullardan esap etken Qalbi sevinçnen tolgan xan, torunına baba-ejdattan asabalıq qalma altın be-şikni bağışlağan Onm soyundan kelgen bütün xan-lar balalığında bu beşik içinde asralğanından, o mu-qaddes tanıla eken