Motor Tamiri İle İlgili Herşey: Motosiklet Dünyası

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

SOĞUTMA SİSTEMİ

Su ile soğutma sisteminin bazı parçaları:

Radyatör,

Vantilatör,

Devirdaim pompası,

Termostat,

Hararet (ısı) gösterici,

Hararet (ısı) müşiri,

İlave su kabı,

Fan motorudur

Radyatör, soğutma suyuna depoluk eder

radyatörün altında su boşaltma musluğu vardır

Termostat silindir kapağı su çıkışındadır

Motorun sıcaklığını çalışma sıcaklığında sabit tutar

Devirdaim pompası vantilatör kayışından hareket alır

Radyatördeki soğuk suyu su kanallarına yollar

Hava soğutmalı motoru, su soğutmalı motordan ayıran bir diğer özellik hava soğutmalı motorda radyatör ve su pompasının olmamasıdır

Vantilatör kayışı V şeklindedir

Kayış gerginliği 1-1,5 cm civarında olmalıdır

Vantilatör kayışı hareketini krank mili kasnağından alır ve vantilatör kayışı devirdaim pompası ve alternatörü (şarj dinamosunu) çalıştırır

vantilatör kayışı koparsa motor hararet yapar

Soğutma sisteminde su azalıyorsa

silindir kapak contası arızalı veya radyatör delik,

radyatör kapağı bozuk,

radyatör hortumve kelepçeleri arızalı veya delik,

kalorifer hortumları delik veya

termostat arızalı olabilir

Motorun hararet yapmasının nedenleri:

->Radyatör peteklerinin tıkanması,

->radyatörde suyun azalması,

->vantilatör kayışının gevşek veya kopuk olması,

->termostatın arızalı olması,

->motor yağının azalması,

->motor soğutma suyu kanallarının tıkalı olması,

->uygun vites ve hızda gidilmemesi,

->otomatik fanın arızalı olmasıdır

Radyatöre konacak suyun seviyesi peteklerin üzerinde olmalıdır

Çok sıcak motora rölantide çalışırken ılık ve kiraçsiz su konur

Motor bluğundaki su kanalları pastan ya da kireçten tıkanmış ise motor fazla ısınır

Radyatöre konacak suyun içilecek temizlikte ve temiz su olması gerekir

Su olduğu halde motor fazla ısınıyorsa, termostat arızalıdır

Donmayı önlemek için radyatöre antifriz ilave edilir

Termostadı sökülmüş motor, gereğinden soğuk çalışır aşınmalar artar ve verim düşer

Motorun çok sıcak çalıştırılması motoru çekişten düşürür

Motor çok sıcakken radyatöre soğuk su konursa silindir kapağı ve blok çatlayabilir

Çok sıcak bir motorda radyatör kapağı ıslak bir bezle tutulup hafifçe gevşetilir ve buhar tamamen atılınca radyatör kapağı açılır

Araçta ısı (hararet) göstergesi çalışmıyorsa ısı müşiri arızalı olabilir

Motor, çalıştıktan sonra çalışma sıcaklığına gelmiyorsa kalorifer hortumlarında kaçak olabilir

Motor ısısının aniden yükselmesinin sebebi kayış kopması olabilir

MARŞ SİSTEMİ

Marş sistemi motora ilk hareketi verir

Parçaları:

-akü,-kontak anahtarı,

-marş motoru,

-volan dişlisidir

Marşa basıldığında marş motorunun bediks dişlisi volanın üzerindeki dişlilerle kavraşır ve volanı döndürür

Volan da krankı döndürerek, motora gerekli ilk hareketi verir

Marş durumunda marş motoru hiç dönmüyorsa:

akü bitik,

akü kutup başları gevşek,

akü kutup başları oksitli,

marş otomatiği arızalı,

marş motoru sargıları arızalı ya da sigortası atık olabilir

Motor çalışırken marş yapılırsa volan dişlidi, marş motoru ve marş dişlisi zarar görür

Marşa basıldığında marş motoru dönmez, korna da çalmaz ise sorun aküde-kutup başlarında olabilir

Akü başka bir aküyle takviye yapılacaksa her iki akünün (+) kutup başları (+) kutup başlarıyla, (-) kutup başları ise (-) kutup başlarıyla birleştirilir

Her iki akünün de voltajı aynı olmalıdır

Dijital göstergeli araçlarda akü takviyesi yapılmaz

Marşa basma süresi 10-15 saniyedir

Fazla basılırsa akü biter

Marş yapıldığında tık diye bir ses gelip, marş motoru çalışmıyorsa akü kutup başları gevşek olabilir

Vantilatör kayışı hareketini volant kasnağından alır ve pervaneyi -devirdaim pompasını- şarj dinamosunu çalıştırır

Kayış koparsa vantilatör pervanesi - devirdaim pompası ve şarj dinamosu hareket

ŞARJ SİSTEMİ

Şarj sistemi, motor çalışmaya başladığı andan itibaren aracın elektrik ihtiyacını karşılar ve aküyü şarj eder

Şarj sisteminin parçaları:

alternatör,

konjektör (regülatör),

şarj lambası,

vantilatör kayışıdır

Alternatör, krank mili kasnağından vantilatör kayışı ile aldığı mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir

Bazı araçlarda alternatör değil, şarj dinamosu bulunur

Konjektör (regülatör), alternatörün ürettiği elektriğin volt ve akımını ayarlar

Aracın devri arttıkça alternatörden çıkan akım ve voltajı ayarlar, tesisata ve aküye gönderir

Şarj lambası, şarj sisteminin çalışmadığını ikaz eder

Yani alternatör, konjektör vs

arızasını belirtir

Bir araç için gerekli elektrik enerjisini şarj sistemi sağlar

Akü, motor çalışmazken ışık ve özel elektrikli alıcılatrı besler

Vantilatör kayışı çok sıkı ise alternatör yatakları bozulabilir

Vantilatör kayışının koptuğu "ilk olarak" şarj ikaz lambasından anlaşılır

Motor çalışırken ayağımızı gaz pedalından çekince far ışıkları zayıflıyorsa akü zayıflamış olabilir

Motor çalıştığı halde şarj ikaz lambası yanıyorsa vantilatör kayışı gevşek olabilir ya da alternatör kablo bağlantıları gevşek veya alternatör kömürü aşınmış olabilir

Aracın durdurulup kontağın hemen kapatılması gereken hallerden bazıları:

- Şarj ikaz lambasının yanması

- Motordan ani bir sarsıntı ya da ses gelmesi

- Yağ lambalarının yanmasıdır

Konjektör ayarı bozuksa akünün su kaybı çok olur

Araçta ampuller sık sık patlıyorsa veya akü su kaybı fazlaysa veya konjektör arızalı olabilir

Marşa basılıp motor çalıştığında şarj ikaz lambası sönmelidir

AYDINLATMA VE İKAZ SİSTEMİ

Aydınlatma sisteminde, sigortalar, kablolar, farlar, park lambası, sis lambası, plaka lambası, gösterge lambası, iç aydınlatma lambası, bagaj aydınlatma lambası, gibi lambalar vardır

İkaz sisteminde, sinyaller, fren ikaz lambaları, geri vites lambası, korna bulunur

Her elektrik elemanı gibi araçlarda bulunan aydınlatma ve ikaz sistemi gibi elektrikli devrelerde de:

akü, kablolar, kablo bağlantıları, sigortalar, açma kapama düğmeleri ya da kolları, ve alıcı olarak da ampuller bulunmaktadır

Bu sistemlerin en önemli arızaları:

kısa devre,

kablo kopukluğu,

akü bitmesi,

akü kutup başı oksitlenmesi veya akü kutup başı gevşekliği,

ampul yanması,

sigorta atması,

anahtarların arızalanmasıdır

Fren müşiri ikaz sisteminin bir parçasıdır

Farlardan bir kısmı ya da hiçbiriyanmıyorsa, sigortası atık olabilir

Flaşör arızalanınca sinyal lambası yanmaz

Sigortalar atıksa bunun yerine aynı amperde sigorta takılır

Far anahtarı bozuksa farlar yanmaz

Isı göstergesi çalışmıyorsa, ısı göstergesi müşiri arızalı olabilir

Aracın fren lambaları yanmıyorsa, fren müşiri arızalı olabilir

Fren lambalarından biri yanmıyorsa, yanmayan lambanın ampulu yanmış olabilir

Farların bakımı yapılırken, far ayarı yapılır

Farlardan biri sönük yanıyorsa far kablo bağlantısı gevşemiş veya paslanmış olabilir

Sigortanın görevi, kısa devre olduğunda sistemi korumaktır

10-21-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Motor Tamiri İle İlgili Herşey: Motosiklet Dünyası SOĞUTMA SİSTEMİ Su ile soğutma sisteminin bazı parçaları: Radyatör, Vantilatör, Devirdaim pompası, Termostat, Hararet (ısı) gösterici, Hararet (ısı) müşiri, İlave su kabı, Fan motorudur Radyatör, soğutma suyuna depoluk eder radyatörün altında su boşaltma musluğu vardır Termostat silindir kapağı su çıkışındadır Motorun sıcaklığını çalışma sıcaklığında sabit tutar Devirdaim pompası vantilatör kayışından hareket alır Radyatördeki soğuk suyu su kanallarına yollar Hava soğutmalı motoru, su soğutmalı motordan ayıran bir diğer özellik hava soğutmalı motorda radyatör ve su pompasının olmamasıdır Vantilatör kayışı V şeklindedir Kayış gerginliği 1-1,5 cm civarında olmalıdır Vantilatör kayışı hareketini krank mili kasnağından alır ve vantilatör kayışı devirdaim pompası ve alternatörü (şarj dinamosunu) çalıştırır vantilatör kayışı koparsa motor hararet yapar Soğutma sisteminde su azalıyorsa silindir kapak contası arızalı veya radyatör delik, radyatör kapağı bozuk, radyatör hortumve kelepçeleri arızalı veya delik, kalorifer hortumları delik veya termostat arızalı olabilir Motorun hararet yapmasının nedenleri: ->Radyatör peteklerinin tıkanması, ->radyatörde suyun azalması, ->vantilatör kayışının gevşek veya kopuk olması, ->termostatın arızalı olması, ->motor yağının azalması, ->motor soğutma suyu kanallarının tıkalı olması, ->uygun vites ve hızda gidilmemesi, ->otomatik fanın arızalı olmasıdır Radyatöre konacak suyun seviyesi peteklerin üzerinde olmalıdır Çok sıcak motora rölantide çalışırken ılık ve kiraçsiz su konur Motor bluğundaki su kanalları pastan ya da kireçten tıkanmış ise motor fazla ısınır Radyatöre konacak suyun içilecek temizlikte ve temiz su olması gerekir Su olduğu halde motor fazla ısınıyorsa, termostat arızalıdır Donmayı önlemek için radyatöre antifriz ilave edilir Termostadı sökülmüş motor, gereğinden soğuk çalışır aşınmalar artar ve verim düşer Motorun çok sıcak çalıştırılması motoru çekişten düşürür Motor çok sıcakken radyatöre soğuk su konursa silindir kapağı ve blok çatlayabilir Çok sıcak bir motorda radyatör kapağı ıslak bir bezle tutulup hafifçe gevşetilir ve buhar tamamen atılınca radyatör kapağı açılır Araçta ısı (hararet) göstergesi çalışmıyorsa ısı müşiri arızalı olabilir Motor, çalıştıktan sonra çalışma sıcaklığına gelmiyorsa kalorifer hortumlarında kaçak olabilir Motor ısısının aniden yükselmesinin sebebi kayış kopması olabilir MARŞ SİSTEMİ Marş sistemi motora ilk hareketi verir Parçaları: -akü,-kontak anahtarı, -marş motoru, -volan dişlisidir Marşa basıldığında marş motorunun bediks dişlisi volanın üzerindeki dişlilerle kavraşır ve volanı döndürür Volan da krankı döndürerek, motora gerekli ilk hareketi verir Marş durumunda marş motoru hiç dönmüyorsa: akü bitik, akü kutup başları gevşek, akü kutup başları oksitli, marş otomatiği arızalı, marş motoru sargıları arızalı ya da sigortası atık olabilir Motor çalışırken marş yapılırsa volan dişlidi, marş motoru ve marş dişlisi zarar görür Marşa basıldığında marş motoru dönmez, korna da çalmaz ise sorun aküde-kutup başlarında olabilir Akü başka bir aküyle takviye yapılacaksa her iki akünün (+) kutup başları (+) kutup başlarıyla, (-) kutup başları ise (-) kutup başlarıyla birleştirilir Her iki akünün de voltajı aynı olmalıdır Dijital göstergeli araçlarda akü takviyesi yapılmaz Marşa basma süresi 10-15 saniyedir Fazla basılırsa akü biter Marş yapıldığında tık diye bir ses gelip, marş motoru çalışmıyorsa akü kutup başları gevşek olabilir Vantilatör kayışı hareketini volant kasnağından alır ve pervaneyi -devirdaim pompasını- şarj dinamosunu çalıştırır Kayış koparsa vantilatör pervanesi - devirdaim pompası ve şarj dinamosu hareket ŞARJ SİSTEMİ Şarj sistemi, motor çalışmaya başladığı andan itibaren aracın elektrik ihtiyacını karşılar ve aküyü şarj eder Şarj sisteminin parçaları: alternatör, konjektör (regülatör), şarj lambası, vantilatör kayışıdır Alternatör, krank mili kasnağından vantilatör kayışı ile aldığı mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir Bazı araçlarda alternatör değil, şarj dinamosu bulunur Konjektör (regülatör), alternatörün ürettiği elektriğin volt ve akımını ayarlar Aracın devri arttıkça alternatörden çıkan akım ve voltajı ayarlar, tesisata ve aküye gönderir Şarj lambası, şarj sisteminin çalışmadığını ikaz eder Yani alternatör, konjektör vs arızasını belirtir Bir araç için gerekli elektrik enerjisini şarj sistemi sağlar Akü, motor çalışmazken ışık ve özel elektrikli alıcılatrı besler Vantilatör kayışı çok sıkı ise alternatör yatakları bozulabilir Vantilatör kayışının koptuğu "ilk olarak" şarj ikaz lambasından anlaşılır Motor çalışırken ayağımızı gaz pedalından çekince far ışıkları zayıflıyorsa akü zayıflamış olabilir Motor çalıştığı halde şarj ikaz lambası yanıyorsa vantilatör kayışı gevşek olabilir ya da alternatör kablo bağlantıları gevşek veya alternatör kömürü aşınmış olabilir Aracın durdurulup kontağın hemen kapatılması gereken hallerden bazıları: - Şarj ikaz lambasının yanması - Motordan ani bir sarsıntı ya da ses gelmesi - Yağ lambalarının yanmasıdır Konjektör ayarı bozuksa akünün su kaybı çok olur Araçta ampuller sık sık patlıyorsa veya akü su kaybı fazlaysa veya konjektör arızalı olabilir Marşa basılıp motor çalıştığında şarj ikaz lambası sönmelidir AYDINLATMA VE İKAZ SİSTEMİ Aydınlatma sisteminde, sigortalar, kablolar, farlar, park lambası, sis lambası, plaka lambası, gösterge lambası, iç aydınlatma lambası, bagaj aydınlatma lambası, gibi lambalar vardır İkaz sisteminde, sinyaller, fren ikaz lambaları, geri vites lambası, korna bulunur Her elektrik elemanı gibi araçlarda bulunan aydınlatma ve ikaz sistemi gibi elektrikli devrelerde de: akü, kablolar, kablo bağlantıları, sigortalar, açma kapama düğmeleri ya da kolları, ve alıcı olarak da ampuller bulunmaktadır Bu sistemlerin en önemli arızaları: kısa devre, kablo kopukluğu, akü bitmesi, akü kutup başı oksitlenmesi veya akü kutup başı gevşekliği, ampul yanması, sigorta atması, anahtarların arızalanmasıdır Fren müşiri ikaz sisteminin bir parçasıdır Farlardan bir kısmı ya da hiçbiriyanmıyorsa, sigortası atık olabilir Flaşör arızalanınca sinyal lambası yanmaz Sigortalar atıksa bunun yerine aynı amperde sigorta takılır Far anahtarı bozuksa farlar yanmaz Isı göstergesi çalışmıyorsa, ısı göstergesi müşiri arızalı olabilir Aracın fren lambaları yanmıyorsa, fren müşiri arızalı olabilir Fren lambalarından biri yanmıyorsa, yanmayan lambanın ampulu yanmış olabilir Farların bakımı yapılırken, far ayarı yapılır Farlardan biri sönük yanıyorsa far kablo bağlantısı gevşemiş veya paslanmış olabilir Sigortanın görevi, kısa devre olduğunda sistemi korumaktır