Süspansiyon Kavram Ve Ayarlari Motosiklet Dünyası

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Geri sekme(açılma) Sönümlemesi:

Çok fazla: Arka teker küçük tümsekli dönüşlerde hopluyor bilhassa arka arkaya çok sık çok dalgalılarda

Hafif dalgalı(tümsekli) yollarda fren yapınca arka teker sekiyor

Arka seri şeklinde arka arkaya darbelerde çarpmalarda altta kalıyor(sarıyor)

Arka çok sert hissediliyor

Motor viraj çıkışlarında geniş dönüyor(arka düşük, burun yüksek)

Yeterli değil: Sert frende çok fazla yukarı tepiyor

Motor viraj çıkışlarında veya uzun süpürme tarzı dönüşlerde debeleniyor

Arka teker kasislerde sert gazlamalarda takırdıyor

Çok fazla şase girip çıkma hareketi

Sürüş Yüksekliği:

Çok alçak: Motor viraj çıkışlarında içe kapanıyor(kaçıyor)

Yön değiştirmek zor

Viraj çıkışlarında zayıf ön teker tutuşu

Çok yüksek: Yüksek süratte stabil ite(durağanlık, denge delik) yokluğu

Zayıf arka teker tutuşu

Ağır fren altında dengesiz

Yay Oranı:

Çok yumuşak: Sürüş yumuşak(akıcı)

Arka gaz verince çöküyor

Ön çok hafif hissediliyor

Çok sıkı: Viraj içine dönüşleri kolay

Sürüş çok sert

Zayıf arka teker yol tutuşu(traksiyon eksikliği)

Ek

:

Esas 1

: Yaylar motoru yukarıda tutar

Motorun her sıkışmasının ardından yada çökmesinin ardından motoru önceden yüklenmiş ayar yüksekliğine geri getirmek yayın asli görevidir

Yaylar süspansiyon sistemindeki taşıyıcı güç unsuru değildir

Araya parça koyarak yada yayın kendisi değiştirilerek sürüş yüksekliği ve çöküş mesafesi ayarlanabilir ancak bunun dışında süspansiyonun yük taşıma kapasitesi değiştirilmesinde yayların bir fonksiyonu yoktur

Esas 2

: Hidrolikler yani süspansiyonun içindeki akışkanlar gaz gibi sıkışmazlar

Gaz sıkıştırılarak hacmi küçültülebilir ancak bu durumda gaz sıvıya dönüşür

Sıvı hacmi ise küçültülemez yani sıkıştırılamaz

En azından şu an için henüz böyle bir teknoloji bulunamamıştır

Milin ucundaki vanalar yağın akış hareket hızını dolayısıyla da süspansiyonların sıkışma hızını belirler

Vanalar küçükse hareket yavaş, büyükse hızlı olacaktır

Buda iniş çıkış zamanının yavaş yada hızlı olmasını sağlayacaktır

İki yönde de hem sıkışma hem de geri sekme için bu kural geçerlidir

Bir çok modern motor çatallarının üzerine monteli ayarlayıcı düğmelerle bu vanaların ayarları yapılmaktadır

Unutmayın sadece hız yani sıkışma ve geri sekme hızı ayarlanmaktadır

Esas 3

: Hava yayı, süspansiyon kovanının üst köşesi ile yağ arasındaki hava miktarı motorun yük taşıma kapasitesini belirleyen unsurdur

Yağ miktarının artırılıp eksilmesiyle hava yayının sertliği değiştirilir

Yağ ağırlığı yada yağın kalitesi yada yağ geçiş vanalarının açıklık ayarları hava yayınının gücünü etkilemez

Sadece yağın miktarı ve ikinci derecede de bulunduğunuz irtifa ve hava sıcaklığı hava yayının yük taşıma kapasitesini etkileyen unsurlardır

Bu yüzden süspansiyona hava ekleme yapmayın

Tüm ayarlarınızı mekanik anlamda halledin

Basıncını gerektiğinde elle kaçırma yapabileceğiniz uygun vanalar kullanın

Yayları sertleştirin bunun için ya araya alüminyum contalar koyun yada daha sert yaylar takın

Çöküş miktarını değiştirmeyin

Özet

: Geri sekme ayarı süspansiyonların geri dönüş hızının ayarıdır

Sıkışma ayarı süspansiyonların hareket mesafelerinin ayarıdır

Yük taşıma kapasitesini süspansiyonun içindeki hava yayı sağlar

Süspansiyonun içindeki yağ miktarı ile bu ayarlanır

Daha sert bir yayda aynı görevi görür

İyi bir süspansiyon ayarının manası sizin güvenli bir şekilde akıcı, sarsmayan, yormayan bir sürüşe sahip olmanızın sağlanmış olması demektir

Arıza: her tarafa salınıyor

Çözüm: Süspansiyon çok yumuşak

Preloadı(ön yükleme) artırın veya daha sert yaylar kullanın

Sürüş yüksekliğini de mümkünse artırın

Arıza

: Motor kasislerde kayıyor(sekiyor)

Çözüm

: Kompresyon dampingini ve/veya önyüklemesini azaltın

Motor virajlarda sarsılıyor

Arka geri sekme dampingini artırın

Ön taraf viraj çıkışlarında ve kasislerde sarsılıyor

Çatal ön yüklemesini veya kompresyon(sıkıştırma) dampingini azaltın

Çatallar fren yapılınca titreşim yapıyor veya sarsılıyor

Kompresyon dampingini(sönümleme) veya önyüklemesini azaltın

Çatallar frenden sonra yukarı atım yapıyor

Ön rebound(geri sekme) dampingini(sönümlemesini) artırın

Çatallar çok hızlı dalıyor

Kompresyon dampingini artırın

Çatallar dibe vuruyor

Daha sert yay takın, hava aralığını azaltın ve daha fazla preload(ön yükleme) uygulayın

Arka fren yapınca yukarı atım yapıyor

Geri sekme sönümlemesini (rebound dampingini) artırın

Kasisli yollarda arka çöküyor

Geri sekme sönülmesini azaltın

Not

: Sıkı zincir ayarı süspansiyonların çalışmasını engeller

10-21-2012	#4
Prof. Dr. Sinsi	Süspansiyon Kavram Ve Ayarlari Motosiklet Dünyası Geri sekme(açılma) Sönümlemesi: Çok fazla: Arka teker küçük tümsekli dönüşlerde hopluyor bilhassa arka arkaya çok sık çok dalgalılarda Hafif dalgalı(tümsekli) yollarda fren yapınca arka teker sekiyor Arka seri şeklinde arka arkaya darbelerde çarpmalarda altta kalıyor(sarıyor) Arka çok sert hissediliyor Motor viraj çıkışlarında geniş dönüyor(arka düşük, burun yüksek) Yeterli değil: Sert frende çok fazla yukarı tepiyor Motor viraj çıkışlarında veya uzun süpürme tarzı dönüşlerde debeleniyor Arka teker kasislerde sert gazlamalarda takırdıyor Çok fazla şase girip çıkma hareketi Sürüş Yüksekliği: Çok alçak: Motor viraj çıkışlarında içe kapanıyor(kaçıyor) Yön değiştirmek zor Viraj çıkışlarında zayıf ön teker tutuşu Çok yüksek: Yüksek süratte stabil ite(durağanlık, denge delik) yokluğu Zayıf arka teker tutuşu Ağır fren altında dengesiz Yay Oranı: Çok yumuşak: Sürüş yumuşak(akıcı) Arka gaz verince çöküyor Ön çok hafif hissediliyor Çok sıkı: Viraj içine dönüşleri kolay Sürüş çok sert Zayıf arka teker yol tutuşu(traksiyon eksikliği) Ek: Esas 1: Yaylar motoru yukarıda tutar Motorun her sıkışmasının ardından yada çökmesinin ardından motoru önceden yüklenmiş ayar yüksekliğine geri getirmek yayın asli görevidir Yaylar süspansiyon sistemindeki taşıyıcı güç unsuru değildir Araya parça koyarak yada yayın kendisi değiştirilerek sürüş yüksekliği ve çöküş mesafesi ayarlanabilir ancak bunun dışında süspansiyonun yük taşıma kapasitesi değiştirilmesinde yayların bir fonksiyonu yoktur Esas 2: Hidrolikler yani süspansiyonun içindeki akışkanlar gaz gibi sıkışmazlar Gaz sıkıştırılarak hacmi küçültülebilir ancak bu durumda gaz sıvıya dönüşür Sıvı hacmi ise küçültülemez yani sıkıştırılamaz En azından şu an için henüz böyle bir teknoloji bulunamamıştır Milin ucundaki vanalar yağın akış hareket hızını dolayısıyla da süspansiyonların sıkışma hızını belirler Vanalar küçükse hareket yavaş, büyükse hızlı olacaktır Buda iniş çıkış zamanının yavaş yada hızlı olmasını sağlayacaktır İki yönde de hem sıkışma hem de geri sekme için bu kural geçerlidir Bir çok modern motor çatallarının üzerine monteli ayarlayıcı düğmelerle bu vanaların ayarları yapılmaktadır Unutmayın sadece hız yani sıkışma ve geri sekme hızı ayarlanmaktadır Esas 3: Hava yayı, süspansiyon kovanının üst köşesi ile yağ arasındaki hava miktarı motorun yük taşıma kapasitesini belirleyen unsurdur Yağ miktarının artırılıp eksilmesiyle hava yayının sertliği değiştirilir Yağ ağırlığı yada yağın kalitesi yada yağ geçiş vanalarının açıklık ayarları hava yayınının gücünü etkilemez Sadece yağın miktarı ve ikinci derecede de bulunduğunuz irtifa ve hava sıcaklığı hava yayının yük taşıma kapasitesini etkileyen unsurlardır Bu yüzden süspansiyona hava ekleme yapmayın Tüm ayarlarınızı mekanik anlamda halledin Basıncını gerektiğinde elle kaçırma yapabileceğiniz uygun vanalar kullanın Yayları sertleştirin bunun için ya araya alüminyum contalar koyun yada daha sert yaylar takın Çöküş miktarını değiştirmeyin Özet: Geri sekme ayarı süspansiyonların geri dönüş hızının ayarıdır Sıkışma ayarı süspansiyonların hareket mesafelerinin ayarıdır Yük taşıma kapasitesini süspansiyonun içindeki hava yayı sağlar Süspansiyonun içindeki yağ miktarı ile bu ayarlanır Daha sert bir yayda aynı görevi görür İyi bir süspansiyon ayarının manası sizin güvenli bir şekilde akıcı, sarsmayan, yormayan bir sürüşe sahip olmanızın sağlanmış olması demektir Arıza: her tarafa salınıyor Çözüm: Süspansiyon çok yumuşak Preloadı(ön yükleme) artırın veya daha sert yaylar kullanın Sürüş yüksekliğini de mümkünse artırın Arıza: Motor kasislerde kayıyor(sekiyor) Çözüm: Kompresyon dampingini ve/veya önyüklemesini azaltın Motor virajlarda sarsılıyor Arka geri sekme dampingini artırın Ön taraf viraj çıkışlarında ve kasislerde sarsılıyor Çatal ön yüklemesini veya kompresyon(sıkıştırma) dampingini azaltın Çatallar fren yapılınca titreşim yapıyor veya sarsılıyor Kompresyon dampingini(sönümleme) veya önyüklemesini azaltın Çatallar frenden sonra yukarı atım yapıyor Ön rebound(geri sekme) dampingini(sönümlemesini) artırın Çatallar çok hızlı dalıyor Kompresyon dampingini artırın Çatallar dibe vuruyor Daha sert yay takın, hava aralığını azaltın ve daha fazla preload(ön yükleme) uygulayın Arka fren yapınca yukarı atım yapıyor Geri sekme sönümlemesini (rebound dampingini) artırın Kasisli yollarda arka çöküyor Geri sekme sönülmesini azaltın Not: Sıkı zincir ayarı süspansiyonların çalışmasını engeller