Bilge Kağan Anıtı

Az milleti çok kıldım Değerli illiden, değerli kağanlıdan daha iyi kıldım Dört taraftaki milleti hep tâbi kıldım, düşmansız kıldım Hep bana itaat etti Onyedi yaşımda Tanguta doğru ordu sevk ettim Tangut milletini bozdum Oğlunu, karısını, at sürüsünü, servetini orda aldım Onsekiz yaşımda Altı Çub Soğdaka doğru ordu sevk ettim Milleti orda bozdum Çinli Ong vali, elli bin asker geldi Iduk Başta savaştım O orduyu orda yok ettim Yirmi yaşımda, Basmıl Iduk Kut soyumdan olan kavim idi, kervan göndermiyor diye ordu sevk ettim K m tâbi kıldım, malını çevirip getirdim Yirmi iki yaşımda Çin'e doğru ordu sevk ettim Çaça general, seksen bin asker ile savaştım Askerini orda öldürdüm Yirmi altı yaşımda Çik kavmi Kırgız ile beraber düşman oldu Kemi geçerek Çike doğru ordu sevk ettim Örpende savaştım Askerini mızrakladım Az milletini aldım tâbi kıldım Yirmi yedi yaşımda Kırgız'a doğru ordu sevk ettim Mızrak batımı karı söküp, Kögmen ormanını aşarak yürüyüp Kırgız kavmini uykuda bastım Kağanı ile Songa ormanında savaştım Kağanını öldürdüm, ilini orda aldım

O yılda Türgiş'e doğru Altın ormanını aşarak İrtiş nehrini geçip yürüdüm Türgiş kavmini uykuda bastım Türgiş kağanının ordusu ateş gibi, fırtına gibi geldi Bolçu'da savaştık Kağanını, yabgusunu, şadını orda öldürdüm İlini orda aldım Otuz yaşımda Beş Balıka doğru ordu sevk ettim Altı defa savaştım askerini hep öldürdüm Onun içindeki ne kadar insan yok olacaktı çağırmak için geldi Beş Balık onun için kurtuldu Otuzbir yaşımda Karluk milleti sıkıntısız, hür ve serbest iken, düşman oldu Tamag Iduk Başta savaştım Karluk milletini öldürdüm, orda aldım Basmıl kara Karluk milleti toplanıp geldi m, öldürdüm Dokuz Oğuz benim milletim idi Gök, yer bulandığı için, ödüne kıskançlık değdiği için düşman oldu Bir yılda dört defa savaştım: En önce Togu Balık!ta savaştım Togla nehrini yüzdürerek geçip ordusu İkinci olarak Andırgu'da savaştım Askerini mızrakladım Üçüncü olarak Çuş başında savaştım Türk milleti ayak titretti, perişan olacaktı İlerleyip yayarak gelen ordusunu püskürttüm Çok ölecek orda dirildi Orda Tongra yiğiti bir boyu Tonga Tigin mateminde çevirip vurdum Dördüncü olarak Ezginti Kadız'da savaştım Askerini orda mızrakladım, yıprattım yıprat

Otuziki yaşımda Amgı kalesinde kışladıkta kıtlık oldu İlk baharında Oğuz'a doğru ordu sevk ettim İlk ordu dışarı çıkmıştı, ikinci ordu merkezde idi Üç Oğuz ordusu basıp geldi Yaya, kötü oldu diyip yenmek için geldi Bir kısım ordusu evi barkı yağma etmek için gitti, bir kısım ordusu savaşmak için geldi Biz az idik, kötü durumda idik Oğuz düşman Tanrı kuvvet verdiği için orda mızrakladım, dağıttım Tanrı bahşettiği için, ben kazandığım için Türk milleti kazanmıştır Ben küçük kardeşimle beraber böyle başa geçip kazanmasam Türk milleti ölecekti, yok olacaktı Türk beyleri, milleti, böyle düşünün, böyle bilin! Oğuz kavmi göndermeden, diye ordu sevk ettim Evini barkını bozdum Oğuz kavmi Dokuz Tatar ile toplanıp geldi Aguda iki büyük savaş yaptım Ordusunu bozdum İlini orda aldım Öyle kazanıp Tanrı buyurduğu için otuzüç yaşımda idi Seçkin, muhterem, güç beslemiş olan, kahraman kağanına ihanet etti Üstte Tanrı, mukaddes yer, su, amcam kağanın devleti kabul etmedi olacak Dokuz Oğuz kavmi yerini, suyunu terk edip Çin'e doğru gitti Çin bu yere geldi Besleyeyim diye düşünüp millet suçla güneyde Çin'de adı sanı yok oldu Bu yerde bana kul oldu Ben kendim kağan oturduğum için Türk milletini kılmadım İli, töreyi çok iyi kazandım toplanıp orda savaştım Askerini mızrakladım