Fabl Nedir Dil Anlatım

Fabl’ların Genel Özellikleri

“Fabl” sözcüğünün kökeni latince “hikaye” anlamına gelen “fabula”’dır Fakat bu sözcük zamanla bir ahlak ilkesi veya davranış kuralını anlatan kısa sembolik (simgesel) bir hikaye türünün adı olmuştur Bu tür hikayelerin, kahramanları genellikle hayvanlardır Hikaye kahramanı bu hayvanlar, kendi özelliklerini korumakla birlikte insan gibi konuşurlar esasen “fabl” bu özelliği nedeniyle masalımsı eserler arasında yer alır Fabl’lar hem , nazım, hem nesir biçiminde olurlar Fabl’ın sonunda her zaman bir ahlak dersi (kıssadan hisse) vardır Bu ders kısa, açık ve doğru olmalıdır ve mutlaka hikayenin doğal bir sonucu gibi görülmelidir Fabllarda öğretici (didaktik) bir amaç güdülür, gündelik hayatla ilgili dersler ve öğütler verilir Okurlar çoğu zaman verilen dersin veya öğüdün ne olduğunu anlamakta zorluk çekmezler Çünkü; bu ders veya öğüt eserin bir yerinde, çoğu kez sonunda, bir atasözü veya özdeyiş biçiminde açıkça belirtilir Fabllarda basit ahlak ilkelerine değinildiği gibi insanların bir çok kusurlu yönlerine de dikkat çekilir Fabllar vasıtasıyla kanaatkarlık, özveri, yardımseverlik , iyi niyet gibi olumlu davranışlar çocuğa kazandırılabilir özellikle 8-12 yaş grubu çocuklar fabl okumaktan ve dinlemekten büyük zevk alırlar Kanaatkarlık, tamahkarlık, kıskançlık, paylaşımcılık gibi çocuklar , tarafından anlaşılması güç kavramların somut olaylarla anlatılması sebebiyle çok önemli bir eğitim aracı olarak kabul edilmelidir fabllar insan belleğinde çok kolay saklanabilen ve ortaya çıkarılabilen özelliklere sahip olduğu için sözlü gelenek içinde de yaşatılabilmektedir çoğu manzum olan fablların başlıca amacı belli bir ana fikrin yalın veya birkaç olayın yardımıyla en kısa , yoldan açıklamaktır

Bundan dolayı fabllar kısadır ve şu dört bölümden oluşur:

1- Olayın ve kahramanların tanıtıldığı giriş bölümü

2- Olayın entrikalarla düğümlendiği gelişme bölümü

3- Düğümün çözüldüğü sonuç bölümü

4- Olay ve olayların arkasında yatan ana fikrin açıklandığı ders bölümü (kıssadan hisse bölümü)

Bütün uluslarda ortak bir nitelikte olan fabllar basit, pratik ahlak ilkeleridir Bu sebepledir ki fabl yazarı ünlü latin şairi Phédre “fabl insanların , kusurlarını düzeltmeye yaramalıdır” der

Fabl’dan yararlanma

Kişilerin ve çocukların yakınlık duyduğu sevdiği varlıklar olduğu için fabllar, çocukların ilgisini çeker Öykülemenin kısa oluşu da çocukların fabllara duyduğu ilginin bir başka nedenidir Sıkmadan verilen öğütler, bu nedenle çocukların eğitiminde yararlı olur Fabllar eğlendirici ve sevimlidirler Dramatizasyona uygun oluşları anlatımlarındaki hareketliliği eyleme dönüştürmeye yardımcı olur böylelikle yaşayarak öğrenmeye uygundurlar fabllar olay anlattıkları için bir başka şiiri okumaktan veya ezberlemekten daha çok çocukların ilgisini çekerler Fabllardan resim çalışmalarında da yararlanılabilir Bir fablda anlatılan olayın bölümleri altı-yedi karede resimlenerek, resimlerin yorumlanması biçimindeki bir sözlü , anlatım çalışması yapılabilir ardından yapılacak yazılı anlatım çalışması da çocuğun dil ve anlatım yeteneğini geliştirmeye yardımcı olur Manzum biçimde yazılmış bir fabl düz yazıya, düz yazıyla yazılmış olan bir fablı da manzum biçimine çevirme çalışmaları yapılabilir Fakat bu tür çalışmalar, çocukların düzeyleri göz önünde bulundurularak yaptırılmalıdır Bu tür çalışmalar , nazım, nesir uygulaması olabilecekleri gibi çocukların dil gelişimlerine de katkıda bulunurlar Fakat kimi düşünürler örneğin rousseau, emile(1762) adlı kitabında la fontaine'nin fabl'lerinin çocuk için uygun olmadığını düşünürken, robinson kruze'yi çocuklara okutmanın önemini vurgulamaktaydı Benzer şekilde alman pedagog herbart da aynı tavrı sergiledi