Paragraf Konu Anlatım

Paragraf Konu Anlatım

Paragraf konusu,

paragraf soruları nasıl çözülür

paragraf örnekleri,

paragraf nasıl ve niçin oluşturulur

PARAGRAF KONU ANLATIMI

Paragraf herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir Paragraf bir olayın, bir durumun, bir duygunun sadece bir yönünü ele alır Paragraf uzun bir yazıya yapı olarak benzer Paragrafta da uzun yazılarda olduğu gibi giriş, gelişme, sonuç bölümleri vardır

Her paragrafta bir düşünce savunulur Paragrafı oluşturan cümlelerin anlam ve yapı yönünden bir uyum içerisinde olması gerekir

A)PARAGRAFIN ANLAM YÖNÜ

1)Paragrafın Konusu:

Her paragrafta yazar bir şeylerden söz ederek okura mesaj ulaştırmak isterParagrafta üzerinde durulan,hakkında söz söylenen düşünce,olay ya da duruma konu denir

Bir paragrafı çözümlerken yapılacak ilk iş konuyu doğru olarak saptamaktırKonusu bilinmeyen paragrafın anlaşılması güçtür

Konuyu bulmak için Parçada neden söz ediliyor? , Üzerinde durulan nedir? , Hakkında söz söylenen nedir? sorularını paragrafa yöneltiriz, aldığımız cevap bize paragrafın konusunu verir

NOT:

Konunun belirlenmesi ana düşüncenin belirlenmesi için ilk aşamadırKonu,genellikle paragrafın ilk cümlesinde yer alırKimi zaman da ikinci cümlede yer alır

ÖRNEK:

Sabun köpüklerinde gökkuşağının renklerini, lapa lapa yağan karda uçuşan serçeleri görebildiğimiz için Tanrıya şükredelim Eğer bize verilen nimetleri ve bütün güzellikleri göremeyecek kadar kör isek utanalım Elimizdeki nimetleri sayalım Ufak tefek çabalarla ortadan kaldırılabilecek sıkıntıları değil

Şimdi bu paragrafı dikkatlice okuyup anladıktan sonra paragrafa şu soruyu soralım: Parçada neden söz ediliyor? Bu sorunun cevabı Mutlu olabilmek için hayatın kötü yönlerini değil güzel yönlerini görmeye çalışmak gerekir cevabını alıyoruz

Örnek:

Herkes mesleğinde ve hayatında birçok karanlık yoldan geçmeye mecburdur Ancak bu yolları elinde bir ışık olmadan geçmeye çalışmaktansa, başkalarının tecrübe meşalelerinden faydalanarak yürümek daha kolay ve karlı değil midir?

Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden bahsedilmektedir?

A) Gelecekte başarılı olmak için genç yaşta bir mesleğe atılmak gerekir

B) Hayat, uzun ve zor bir yoldur

C) Hayatı daha kolay bir hale getirmek için başkalarının tecrübelerinden yararlanmak gerekir

D) Herkes, mesleğinde ve hayatında birçok karanlık yoldan geçer

Çözüm:

Paragrafın bütününü dikkatlice okuduktan sonra paragrafta neden söz ediliyor? sorusunu paragrafa yönelttiğimizde hayatı kolay bir hale getirmek için başkalarının tecrübelerinden yararlanmak gerekir cevabını alırız

Cevap: C

2)Paragrafın Başlığı:

Bir paragrafın başlığı konu ve ana düşünceyle doğrudan ilgilidir Başlık,konu ve ana düşüncenin bir çeşit özetidirBaşlık paragrafın tamamını kapsar

Paragrafın başlığını bulurken paragraf okunduktan sonra ilk ve son cümle tekrar okunmalıdırBu cümleler genellikle konuyu ve ana düşünceyi verirBaşlık ana düşünceyle özellikle de konuyla ilgilidir

ÖRNEK:

Sözü uzatmak, büyütmek, dallandırmak, gereksiz kelimelerle doldurmak yoktur onda Ne diyecekse en açık, en doğru biçimde söyler Ama bu sözler bir araya geldi mi bir derinlik, bir anlam çoğalması, üzerinde uzun uzun durmak, incelemek, düşünmek gerekliliği yaratır

Bu paragrafın ana düşüncesi, Söyleyeceği sözü uzatmadan açıkça söylemek olduğuna göre, başlık da düşüncenin özeti olan özlü anlatım olmalıdır

Örnek:

Para, gerçek zenginlik değildir O, sadece ihtiyaçların giderilmesine vasıta olduğu için değerlidir Bir çölün ortasında, hararetten yanan bir insan için birkaç damla soğuk su, bir torba altından çok daha değerlidir

Bu paragrafın başlığı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Gerçek Zenginlik

B) Çöl ve Su

C) Soğuk Su

D) İhtiyaçların Giderilmesi

Çözüm:

Paragrafın ana düşüncesi Para gerçek zenginlik değildir Bu ana düşünceyi kapsayan başlık Gerçek Zenginlik olmalıdır

Cevap: A

3)Paragrafın Ana Düşüncesi:

Yazarken veya konuşurken karşımızdakine bir şeyler aktarmak isteriz İster bir olay aktaralım, isterse bir konudaki düşüncemizi aktaralım,bunların hepsini bir amaç için ortaya koyarızBu amaca,aktarmak istenilen bu mesaja ana düşünce denir

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? sorularına cevap verir

Ana düşünce paragrafın başında, ortasında, sonunda olabileceği gibi paragrafın geneline sindirilmiş de olabilir

ÖRNEK:

Kışın beyaz güzelliğinin de yazın sıcak ve nemli günlerinin de zevkine var Her mevsim, her gün, her an gelir geçer ve hiçbiri asla birbirinin aynı ya da tekrarı değildir Kış soğuğunun ortasında yazı, yazın bunaltıcı sıcağında kışı özlemek yerine, her mevsimi kendi güzelliğiyle kabul et

Parçada, her mevsimin, her anın kendine göre bir güzelliğinin olduğu, bir mevsimi yaşarken bir başka mevsimin hayalini kurarak yaşamamak ve içinde bulunduğumuz mevsimin tadını çıkararak yaşamak gerektiği anlatılıyor Öyleyse bu paragrafın ana düşüncesi: Hayatın her mevsiminin tadını çıkarmak gerekir olmalıdır

4)Paragrafın Yardımcı Düşünceleri:

Ana düşünceyi inandırıcı bir duruma getirmek,desteklemek amacıyla çeşitli düşüncelere,görüşlere de yer verilir,bunlara yardımcı düşünce denir

Bir paragrafta ana düşünce bir tane iken yardımcı düşünce sayısı birden fazla olabilirYardımcı düşünceler ana düşünceyle bağlantıları ölçüsünde önem kazanır

Yardımcı düşünceyle ilgili sorular çoğu zaman olumsuz biçimdedir

hangisine değinilmemiştir?

hangisi çıkarılamaz?

hangisi söylenemez?

hangisine yer verilmez?

hangisi yoktur?

hangisine ulaşılamaz?

biçimdeki olumsuz sorular yardımcı düşünceleri sorar Seçeneklerin dördünde söz edilenler parçada bulunmalıdırBu yüzden bu tip olumsuz sorularda paragraflar dikkatlice okunmalı,yardımcı düşünceler iyi belirlenmelidir

Örnek:

Hislerimizi etkileyen yüz ifadeleri üzerinde yapılan çalışmalar, iyi durumdayken bile pek fazla gülmediğimizi ortaya çıkarmıştır Oysa gülümseme ve gülme, biyolojik süreci etkileyerek kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlar Onlar, beynimize giden kan ve oksijen miktarını, sinir taşıyıcılarının uyarı düzeyini artırır

Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Yapılan araştırmalar, pek fazla gülmediğimiz ortaya çıkarmıştır

B) Gülümseme kendimizi daha iyi hissetmemizi sağlar

C) Gülümseme insan biyolojisini etkiler

D) Sağlıklı insanlarda beyne giden kan ve oksijen miktarı daha fazladır

Çözüm:

Parçada A, B, C seçeneklerinde verilenlere ulaşılabilir Parçada, beyne giden kan ve oksijen miktarının artması sağlıklı olmaya değil, gülümsemeye bağlanmıştır; bu yüzden D seçeneğinde verilen yargıya ulaşılamaz

Cevap: D

B)PARAGRAFIN YAPISI

Her cümlenin paragraf içinde özel bir yeri vardırNasıl ki her metnin bir girişi,bir gelişmesi,bir sonucu varsa paragraf da böyle bölümlere ayrılırHer cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlam hem de yapı bakımından ilişki içindedir

Şimdi bu bölümlerin özelliklerini görelim:

1)GİRİŞ(Bölümü) CÜMLESİ:

Giriş cümlesi paragrafın ilk cümlesidirBu bölümde paragrafta ele alınacak konu belirtilirKendisinden sonraki her cümle,dil ve düşünce yönünden giriş cümlesine bağlıdır

NOT:Giriş cümlelerinde bir cümleyi önceki cümleye bağlayan bağlayıcı öğeler bulunmaz Fakat, ama,lakin, ancak, yalnız, çünkü, yani, oysa,n ne var ki, bu nedenle, şöyle ki, halbuki, kısacası, bağlaçlarına yer verilmez

NOT:Giriş cümlesi kendinden önceki bir yargının varlığını hissettirmez;çünkü daha önce söylenen bir şey yoktur

ÖRNEK:

Aşağıdakilerden hangisi bir yazının ilk cümlesi olmaya en uygundur?

A)Yeni öykücüler arasında Türkçeyi bütün güzelliği ile kullananlar var

B)Başka öykülerini de dergilerde okumuştum ama bunu hepsinden güzel buldum

C)Bunda,tiplerin çok canlı,öykülerin otobiyografik olmasının da etkisi var

D)Bir bakıma bu son iki kitabı birer dil olayı olarak değerlendirilmelidir

E)Birçok yeni öykücünün,buna gereğinden fazla önem verdiğini gördük

2)GELİŞME BÖLÜMÜ

Bu bölümde girişte ele alınan konu açıklanmış,tartışılmış,betimlenmiş ve öykülenmiştirBundan dolayı ayrıntılara girilmiş,düşüncelerle desteklenmiş,bütünleşme sağlanmış bölüme gelişme bölümü denirGelişmeyi oluşturan cümleler,dil ve düşünce yönünden kendisinden önceki ve sonraki cümleye bağlıdırBu cümleler konunun geliştirilip açıklandığı cümledirGelişme cümleleri ana düşüncenin belirginleşmesini sağlayan yardımcı düşünceleri içerir