Paragraf Konu Anlatım

NOT: hangisi söylenemez,hangisine değinilmemiştir,hangisine ulaşılamaz?biçiminde düzenlenmiş,olumsuz sorularda söylenen,değinilen,ulaşılan sonuçların çoğu gelişme bölümünde bulunur

ÖRNEK:

Bence edebiyat,bütün türleriyle masalla başlar,masalla biterMasal,türler içinde en çok şiire yakındırRitmiyle,tekrarıyla,hayaliyle,Eşine rastlamadığımız ama umutlarımızı,korkularımızı,sevinçlerimizi taşıyan yeni eşyalar,yeni insanlar,yeni hayvanlar yaratır masalBu nedenle en çok şiire yakındır

Bu parçada masalla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A)Yinelemelere yer verildiğine,

B)Düş öğesinden yararlanıldığına,

C)Çok aranan ve okunan bir tür olduğuna,

D)Değişik türlerin kaynağı olduğuna,

E)Duygusal yönünün bulunduğuna

Çözüm:

Görüldüğü gibi bu soru,paragrafın yan düşüncelerini araştıran bir sorudurParagrafta yan düşünceler paragrafın gelişme bölümünde bulunur

A,B,D ve E seçeneklerinde bulunan düşünceler bu paragrafın gelişme bölümünde yer almıştırC seçeneğindeki çok aranan ve okunan bir tür olduğuna değinilmemiştir

3)SONUÇ (Bölümü) CÜMLESİ:

Paragrafın en can alıcı,en etkili bölümü burasıdırSonuç bölümü çoğu kez,kendinden önceki düşünceleri açıklayan,özetleyen bir nitelik taşır Kısacası,demek ki,yani,böylece,sonuç olarak,öyleyse gibi özet anlamı taşıyan bağlaçlarla tamamlanır

Yazar bu bölümde düşüncelerini derleyip toparlar ve bir sonuca bağlarSonuç bölümü,bazen giriş bölümünün tekrarı biçiminde bazen de ana düşüncenin anımsatıldığı,paragrafın özetlenmesi şeklinde oluşur

ÖRNEK:

İnsanın doğayla savaşımında korkunun rolü yansımazÖnemli olan,bu insanca duyguyu iyi değerlendirebilmektirNasıl ki kullanılması bilinmeyen bir silah bazen geri tepip büyük zararlara yol açabiliyorsa,korku da denetim altında tutulmayıp kendi başına bırakılırsa sonuç hiç kimse için iyi olmazKorkalım;ama neden,niçin korktuğumuzu bilelimKorkuya yenilme kaygısının tutsağı olmayalım

Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

A)Korkuyla birlikte yaşamayı öğrenelim

B)Korkudan,uygun biçimde yararlanmaya çalışalım

C)Korkunun,toplumu değişik yönlerden etkilediğini unutmayalım

D)Korkuyu bir engel değil,bir araç olarak görelim

E)Korkumuzun nedenini öğrenip ona göre davranalım

ÇÖZÜM:

Parçada korkuyla yaşamın sadeliğinden,bu duyguyu iyi değerlendirmenin gerekliğinden söz edilmektedirBu parçanın sonuna A,B,D,E seçeneklerindeki ifadeler getirilebilirFakat korkunun toplum üzerindeki değişik etkilerinden söz edilmediği için E deki ifade ile tamamlanması uygun olmaz

Düşüncenin Akışını Bozan Cümleler:

Her cümle kendinden önceki ve sonraki cümleyle hem anlamlı hem de yapı bakımından ilişki içerisindedirBu yüzden bir paragrafta dil ve düşünce bağlantısı iyi kurulmamışsa,anlatımın akışı bozulurParagrafın içerisinde belirtilen düşünceden farklı bir düşünceye değinen cümleler düşüncenin akışını bozar

ÖRNEK: (1) Bu kitap, yaşamının değişik dönemlerinden seçilmiş ürünlerden oluşuyor(11)

Ağırlık 197O lerden önce yazdığım şiirlerde(111) Son beş yılda dergilerde birçok şiir yayımladım, ancak bu şiirleri kitaba almadım(1V)Anılarımda da belirttiğim gibi bunlar kendimle uzun bir hesaplaşmadan sonra oluşan şiirler(V) Dolayısıyla beni bütün yöntemlerimle okurlarımla tanıtacaktır

Yukarıdaki numaralanmış gibi cümlelerden düşüncenin hangisi akışını bozmaktadır?

A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

ÇÖZÜM:

Bu parçanın üçüncü cümlesi düşüncenin akışını bozuyor Çünkü 1 ve 2 cümlede kitaptaki şiirlerden söz edilmiş 3 cümlede ise kitapta olmayan şiirlere değinilmiş 4cümlede ise yine kitapta olanlara geçilmiş 4 cümledeki bunlar sözü bir önceki cümleye bağlı olduğunu açıkça ortaya koymuştur3cümle çıkarılırsa anlam düzelir

Parçayı Bölümlere Ayırma:

Bir paragraf ancak bir düşünceyi anlatırParça iki paragrafa bölünmek istenirse,parçada iki ayrı düşünce var demektirÖyleyse parça içinde her düşünce ayrı bir paragrafta yer almalıdır

Bu konuyla ilgili sorularda iki ayrı düşüncenin işlendiği bir parça verilirVe bu parçanın iki parçaya bölünmesi istenir

ÖRNEK:

Sanatçının mektupları bir araya getirilerek bir kitap oluşturulmuş(1)Oluşturulan kitap iki bölüme ayrılmış(2)Birinci bölümde sanatçının çeşitli kişilere yazın alanında yazdıkları,ikinci bölümde ise ona yazılanlardan alıntılar yer alıyor(3)Sanatçı şiiri,düz yazıdan daha çok seviyor(4)Bir mektubunda: Şiirin bir tek dizesi bile,koskoca bir yazının anlatmak istediğini bir çırpıda anlatıverir diyor(5)Bu söz de onun şiire ilişkin görüşlerini kısaca açıklıyor

Bu parça,açıklanan düşünceler açısından iki paragrafa ayrılmak istense,ikinci paragraf hangi cümleyle başlar?

A)1 B)2 C)3 D)4 E)5

ÇÖZÜM:

Parçada 3 cümleye kadar sanatçının mektuplarından oluşan bir kitabın özellikleri;3cümleden sonra ise sanatçının sevdiği tür üzerinde duruluyorYani yeni bir konuya geçiliyorBu da ikinci paragrafa geçilmesini gerektiren bir durumdur

Paragrafa Cümle Ekleme:

Bir paragrafın başına,ortasına ve sonuna getirilecek cümle,kendisinden önceki veya sonraki cümleyle dil ve düşünce yönünden bağlantılı olmalıdır

Bazı sorularda paragrafın başına,ortasına bazılarında ise sonuna cümle ekleme sorulabilirBu durumda parçanın anlam bütünlüğü ve yapısal bağlılığı dikkate alınmalıdır

ÖRNEK:

İnsanların beğenileri birbirine uymazBelki o kırmızıdan hoşlanıyor,siz yeşili seviyorsunuzdurBelki o,Wagnein müziğini beğeniyorsiz Mozartı yeğliyorsunuzdur Gördüklerinden ve dinlediklerinden aldığı tat sizinkine uymuyor diye karşınızdakini zevksizlikle,kabalıkla suçlamaya hakkınız yoktur