Hücre Bölünmesi Ve Kalıtım

Hücre Bölünmesi Ve Kalıtım

Hücre Bölünmesi Ve Kalıtımı

Hücre Bölünmesi Ve Kalıtım nedir?

hücre bölünmesi ve kalıtım konu anlatımı

Hücreden yeni hücrelerin oluşmasına hücre bölünmesi denir

Bu Hücre bölünmesi Tüm canlılarda görülen bir olaydır

Hücre bölünmesi hücre çekirdeğinde başlar ve birbirini takip eden evrelerden (safhalardan) oluşur Yoğurdun mayalanması, bitkilerin büyümesi, tohumun çimlenmesi, yaraların iyileşmesi, büyüme ve gelişme olayları hücre bölünmesi sayesinde gerçekleşir

Hücre bölünmesi, bir hücreli canlıların çoğalması, çok hücreli canlıların büyümesi erkek ve dişi eşey hücrelerinin meydana gelmesi için gerekli bir olaydır Hücre bölünmesi vücut hücrelerinde mitoz, eşey hücrelerini oluşturmak için mayoz olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşir

Hücre mitoz bölünme sırasında üstteki şekilde görüldüğü gibi birbirini takip eden farklı evrelerden geçer

Tek hücrelilerde çoğalma , çok hücrelilerde büyüme için kullanılır

Mitoz Bölünme de dikkat edilecek hususlar

Yıpranan ve yaralanan hücrelerin iyileşmesi mitoz ile olur

Sinir, Sperm ve Yumurta hücrelerinde mitoz bölünme olmaz

Oluşan hücrelerin Kromozom bilgisi aynıdır

Büyüme sırasında mitoz bölünme hızlıdır

Amitoz (Amitozis)

Mitoz (Mitozis)

Mayoz (Meiosis)

olmak üzere üç farklı tip bölünme vardır Tek hücreli canlılarda bölünme genellikle amitoz, çok hücrelilerde ise mitoz ve mayoz ile görülür

Hücre bölünmesi Nedir?

Hücre bölünmesi, tek hücreli canlıların çoğalması, çok hücreli canlıların büyümesi, erkek ve dişi eşey hücrelerinin meydana gelmesi için gerekli biyolojik olaydır Bir hücrenin bölünebilmesi için belirli bir büyüklüğe ulaşması ve nükleik asitlere sahip olması gerekmektedir Canlıların dünyasında,

Mitoz Bölünme (Aynı Hücreler Oluşturan Bölünme)

Bütün canlılarda 2n kromozomlu vücut hücrelerinde görülen ve bir hücreden iki hücre oluşturan bölünme şekline mitozbölünmedenir

Mitoz Bölünmenin Özellikleri

Bütün canlılarda görülür

2n kromozomlu vücut hücrelerinde görülür

2n kromozomlu bir hücreden 2n kromozomlu iki hücre oluşur

Bölünme sonucu oluşan iki hücre aynı kalıtsal bilgiye (DNA ya) yani kromozom yapısına sahiptir ve birbirinin tıpa tıp aynısıdır

Yaşam boyu devam eder (Zigotun oluşumundan, ölüme kadar devam eder)

Bölünme sonucu oluşan hücrelerin kromozom sayısı değişmez, sabit kalır

Tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde büyümeyi, gelişmeyi, yıpranan dokuların onarılmasını ve ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlar

Tür içinde çeşitlilik oluşturmadan (kalıtsal özellikleri değiştirmeden) türün devamını sağlar

Mitoz bölünme başlamadan önce hücre bölünmeye hazırlık dönemi (interfaz) geçirir

Çekirdek bölünmesi (karyokinez) ve sitoplâzma bölünmesi (sitokinez) olarak iki aşamada gerçekleşir

Bölünmeye hazırlık döneminde (İnterfaz Döneminde) :

Hücre büyür ve bölünme büyüklüğüne ulaşır

Hücredeki kalıtsal (genetik) madde iki katına çıkar, (DNA yani) kromozomlar kendini eşler, bir kromozomdan iki(kardeş = homolog) kromatit oluşur

Yaşamsal faaliyetler hızlanır (ATP, mRNA, tRNA, rRNA, protein sentezi gibi)

Sentrozom kendini eşleyerek sentriolleri oluşturur (Sentrioller kendini eşler)

Çekirdek Bölünmesi

Hücredeki, canlının kalıtsal özelliklerini taşıyan kalıtsal yapının yani kromozomların (DNA nın) ikiye ayrılmasını sağlayan bölünmeye çekirdek bölünmesidenir Çekirdek bölünmesi bitki ve hayvan hücrelerinde aynı şekilde gerçekleşirÇekirdek bölünmesi birbirini takip eden (profaz, metafaz, anafaz, telofaz olmak üzere) dört safhada (bölümde=dönemde=evre de) gerçekleşir

1 Bölünerek Üreme

Bakteriler, mavi-yeşil algler (su yosunları), amip, öglena (kamçılı hayvan), terliksi hayvan (paramesyum) bölünerek üreyen tek hücreli canlılardır

Paramesyum (terliksi hayvan) enine, öglena (kamçılı hayvan) boyuna, amip ise enine veya boyuna bölünebilir

2Tomurcuklanma İle Üreme

Ata (ana) canlının vücudunda küçük bir çıkıntı yani tomurcuk oluşur Oluşan tomurcuk gelişimini tamamlayarak yeni bir canlı oluşturur

Oluşan canlı bazen ata canlıdan ayrılarak yaşamını sürdürür, bazen de ata canlıdan ayrılmayıp ata canlı ile birlikte kolonilerioluşturarak yaşamını sürdürür

Tek hücreli canlılardan bira mayası (maya mantarlarında) ve çan hayvanında görülür

Çok hücreli canlılardan deniz anası, süngerler, sölenterler (tatlı su hidrası), polip, mercan ve ciğer otlarında görülür

3Sporla Üreme (Sporlanma)

Olumsuz çevre şartlarına dayanabilen, üzeri sağlam bir örtüyle örtülü olan ve üreme olayını gerçekleştiren özel hücrelere spor denir

Bakteriler, (küf veya maya) mantarlar, plazmodyum (sıtma mikrobu), çiçeksiz bitkiler (eğrelti otu, karayosunu, atkuyruğu, kibrit otu, ciğer otları), sporla üreyen canlılardır

4Vejetatif Üreme

Yüksek yapılı gelişmiş bitkilerde görülen üreme şeklidir Bitkilerden alınan bir parçanın köklendirilerek bunlardan yeni bitkilerin oluşturulmasına vejetatif üreme denir

Vejetatif üreme; çelikle, yumru ileve soğan ile üremeşeklinde gerçekleşebilir