Sosyolojide Kültürel Tutumlar

Sosyolojide kültürel tutumlar

Sosyoloji (toplum bilimi): sosyal olayları inceler toplumların kuruluş, yükseliş ve çöküşü ile toplumların kendi aralarındaki münasebetleri ve kendi içindeki insan ilişkilerinin yasalarını inceleyen bilim sosyoloji bilimi toplumu parçalayarak kendisine uzmanlık alanları oluşturmuştur; bunlar: eğitim(eğitimin toplumsal koşulları incelenir), ekonomi (ekonomini toplum içindeki yeri incelenir), siyaset, aile, hukuk (türkiye’de hukuk sosyolojisi gelişmemiştir), sanat(sanatın toplumlara göre değişmesi olgusu incelenir), spor, din konularında incelemeler gelişmiştir

Sosyoloji Nedir Datay:

SOSYOLOJİ: Kelime anlamı toplumbilimidir Latince toplum anlamına gelen Socius ile Yunanca bilgi demek olan Logos sözcüklerinin birleşmesinden oluşmuşturSosyoloji sözcüğünü ilk kullanan Fransız sosyoloğu Auguste Comte (1798 - 1857)'durBilim olarak Sosyoloji: Toplumların meydana gelişini, gelişmesini,toplum içinde farklı kesimlerde görülen sosyal olayları, sosyal kurumları, sosyal ilişkileri, sosyal yapı özelliklerini ve bu yapıda ortaya çıkabilecek değişme eğilimlerini ele alarak inceleyen bir bilim dalıdır



TOPLUM: Belli bir coğrafya parçası üzerinde yer alan,üyeleri arasında sıkı bir etkileşim ve işbölümü olan bir insan topluluğudur

SOSYAL OLAY: Toplum içinde meydana gelen, başlama ve bitiş noktaları belirli olan birden fazla kişiyi ilgilendiren bir oluşumu ve değişimi ifade eder

SOSYAL OLGU: Genellikle başlangıç ve bitiş zamanı bilinmeyen, nerede başlayıp nerede bitebileceği kesin olarak tesbit edilemeyen bir sosyal oluşum ve değişimi ifade ederTek tek meydana gelen sosyal olayların genel bir ifade tarzıdırSelma ile Mehmed'in evlenmesi bir sosyal olaydır Ama tüm evlilik olaylarının hepsine birden evlenme denir Bu ise sosyal olgudur

SOSYAL KURUM: Birbirleriyle sosyal ilişki ve etkileşim halinde bir arada bulunan insanların, toplum içinde nasıl davranmaları gerektiğini ve bu davranışların kurallarını belirleyen, kişilere belli şekillerde davranışlarda bulunması için zorlayıcı etkide bulunan, aralarında birlik ve bütünlük olan, uyumlu ve örgütlü bütünlerdir Aile, eğitim, din, hukuk,ekonomi, yönetim, devlet kurumları

SOSYAL İLİŞKİ: Birbirinden haberdar olan en az iki insan arasında belirli bir süre devam eden, anlamlı ve belirli amaçlar etrafında kurulan sosyal bir bağdır

SOSYAL YAPI: İçinde sosyal ilişkilerin sosyal olayların meydana geldiği, sosyal grupların ve kurumların yer aldığı,nüfus ve yerleşim tarzının şekillendirdiği, toplumun şekil ve çevresi ile ilgili dış görünüşe sahip olan bir sosyal varlıktır

SOSYAL GRUP: Belli ortak özelliklere sahip, etkileşim ve ilişki içinde bulunan iki veya daha fazla kişinin meydana getirdiği göreli bir sürekliliği olan bireyler topluluğudur

SOSYAL DÜZEN: Bir toplumdaki üretim güçleri ve üretim ilişkileriyle din, hukuk, eğitim gibi kurumların karşılıklı bağımlılık içinde oluşturdukları uyumlu bir bütündür

KÜLTÜR: Tarihsel ve sosyal değişme süreci içinde oluşturulan, bütün maddi ve manevi değerleri ile bunları yaratmada ve gelecek kuşaklara iletmede kullanılan araçların tümüdür

CEMAAT: Kan bağlılığının, benzerliğin, geleneklerin bulunduğu, iş bölümünün görülmediği insan topluluğudur

CEMİYET: İş bölümünün geliştiği, akılcılığın egemen olduğu, daha çok organik dayanışmanın görüldüğü toplumdur

MİLLET: Siyasi bir birlik şeklinde yaşayan, ortak, mazi ve kültüre sahip, devlet şeklinde teşkit-lanmış fert ve zümrelerin toplamıdır

KALABALIK: Ortak fikirlerle hareket eden ve aynı heyecanı taşıyan, teşkilatsız ve sürekli olmayan, kendiliğinden oluşan insan yığınıdır

HALK: Üyeleri yoğun bir şekilde bir araya toplanmış olmayan, bir arada bulunmaları tesadüfi olmaktan uzak,sürekli, ortak bir kültürle birbirlerine bağlı, teşkilatsız yaygın,insan topluluğudur

SOSYAL DEĞİŞME: Bir toplumda ekonomik büyüme ile birlikte sosyal, siyasi ve kültürel alanlarda bir ilerlemenin olması demektir

SOSYAL BÜTÜNLEŞME: Bir toplumu oluşturan, topluluk,grup ve kurumları gibi, sosyal yapının çeşitli öğeleri arasındaki birbirini tamamlayabilme durumuna denir

SOSYAL ÇÖZÜLME: Bir toplumda maddi ve manevi kültür öğelerinin bir araya gelerek bir anlam ifade edecek ve işleyen bir bütün oluşturacak çok biçimde birbirlerini tamamlayamamalarıdır

İŞBÖLÜMÜ: Bir toplumsal üretim düzeni içindeki değişik görev ve hizmetlerin, toplumun üyeleri, grupları arasında karşılıklı bağımlılık ilişkileri içinde bölünmesi sürecidir

SOSYAL TABAKALAŞMA: Toplumu meydana getiren üyelerin ya da öğelerin bir ya da daha fazla ölçüte göre hiyerarşik sırılanmaları

SOSYAL SINIF: Toplumun düzeyi, yaşam biçimi, eğitim,saygınlık gibi özellikler bakımından birbirine benzeyen ve bunun bilincinde olan insanlar tarafından oluşturulan bir bütündür

SOSYAL HAREKETLİLİK: Kişilerin, ailelerin ve sosyal grupların toplum içinde sahip oldukları bir stüdüden diğer bir statüye veya bir tabakadan diğer tabakaya geçmeleridir

SOSYAL YAPI

I Tanımı: Sosyal yapı, içinde sosyal ilişkilerin, sosyal olayların meydana geldiği, ses yol grupların, kurumların yer aldığı, nüfus ile yerleşim tarzının şekillendirdiği, toplumun şekil ve çerçevesi ile ilgii dış görünüşe sahip olan bir sosyal varlıktır

Sosyal yapının iki yönü vardır:

A - Kültürel (Manevi) Yapı: Toplumun sosyal ilişkiler ağı dediğimiz sosyal statüler, roller ve değer yargılarından oluşan yapısı

B- Fizik (Maddi) Yapı: Toplumun şekil ve çevresi olarak belirtilen dış görünüşünü oluşturan nüfusun yerleşim tarzı (köy - şehir) fiziksel yapısını oluşturur

Toplumdan topluma sosyal yapı farklı özellikler gösterir

II - SOSYAL YAPI İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

A - Sosyal İlişki: Birbirinden haberdar olan en az iki insan arasında belirli bir süre devam eden, anlamlı ve belirli amaçlar etrafınd kurulan sosyal bir bağdır

MWeber’e Göre Sosyal İlişkinin Özellikleri:

1 En az iki kişi arasında olmalı

2 Bir zaman sürecini içermesi

3 Kişi ya da grupların karşılıklı etkileşim içinde bulunmaları

4 Birbirlerinin varlığından haberdar olmaları

5 İlişkiler ortak bir anlam taşıması

6 İlişkide bulunan kişilerin birbirlerini içten karşılıklı bağ duymaları

Sosyal İlişki Çeşitleri:

1 Samimiyet Derecelerine Göre

a) Birincil İlişkiler: Daha çok cemaat tipi örgütlenmelerde görülen ve yazılı hale getirilmemiş ilişkilere dayanır Daha çok örf ve adetler biçimindedir

Özellikleri:

- İlişkiler karşılıklı duygusal güven anlayışa samimiyete dayalı yüzyüze ilişkilerdir

- Yazılı kurallara bağlı değildir

- Sosyal etkileşim çok güçlüdür

- İlişkiler uzun sürelidir

- Daha çok küçük gruplarda (aile, arkadışlık, köy, komşuluk) görülür

- Bütün toplumlarda görülebilir

b) İkincil İlişkiler: Daha çok cemiyet tipi bir teşkilatlanmada (şirket, sendika,kentler ) görülür

Özellikleri:

- İlişkiler resmidir Duygusal iletişim çok zayıf

- Yazılı kurallara bağlıdır

- Kıss sürelidir

- Sosyal etkileşim çok zayıftır

- Daha çok büyük graplarda (şehir, şirket, resmi kurumlar ) görülür

- Kitle iletişim araçlarının etkisi çoktur

2 Sürelerine Göre

a) Tesadüfi (geçici): Kısa süreli (bir maçta biraraya gelen insanların

ilişkileri)dir

b) Periyodik: Yılın belli zamanlarında kurulan ilişkilerdir Mevsimlik işçilerin ilişkisi

c) Sürekli İlişkiler: Çok uzun süreli ilişkilerdir Aynı, köyde, şehide oturan insanlar arasındaki ilişkiler gibi

B - SOSYAL STATÜ VE ROLLER:

Statü: İnsanlırn toplum içindeki yerini ifade eden bir kavramdır Statü, kişilerin çocuk, doktor, müslüman, öğretmen, işveren, örneklerindeki gibi kim olduklarını belirtir, ona bir takım haklar sağlar ve yükümlülükler yükler

Statü Çeşitleri:

1 Verilmiş (edinilmiş) Statü: Kişilerin yetenek ve becerilerine bakmadan ve onların bir çabası olmadan, kendileri dışındaki faktörler tarafından sağlanır Yani kişi doğumuyla, cinsiyetiyle veya yaşıyla ilgili bu statüyü elde eder Örneğin, Yaşlı, genç, kadın, erkek, siyah, beyaz

2 Kazanılmış Statü: Kişilerin kendi çabaları sonucu elde ettikleri stütüdürÖrneğin, anne, baba, öğretmen rolü çok büyüktür ve çok çabuk değişebilir

Sosyal Prestij (İtibar): Bir bireye ya da kümeye (grub) başka birey ya da kümelerle, ilişkilerinde üstünlük sağlayan duruma denir Doktorluk statü,doktorun sevilmesi, aranması durumuna prestij denir