|
Prof. Dr. Sinsi
|
İnsanları Bir Araya Getiren Kültürel Öğeler
d KÜLTÜRÜN FONKSİYONLAR
Kültürün fonksiyonu,kendisini oluşturan kurumların fonksiyonlarının toplamından oluşmasına rağmen bu kurumların fonksiyonlarından oldukça farklıdırBir kültürün temel fonksiyonlarını şöyle sıralamak mümkündür:
(1)Kültür Bir Toplumu Diğerinden Ayırır
Toplumların dünyadaki varlıklarını belirleyen en önemli özellik kültürleridirYoksa toplumlar üyeleri açısından tamamen birbirine benzerler
(2)Kültür Bir Topluma Ait Değerleri Bünyesinde Toplar
Aynı kültürü paylaşanlar kendi bireysel ve toplumsal hayatlarına belli bir anlam veren ortak bir dünya görüşüne sahip olurlar
(3)Kültür Bir Sosyal Dayanışma Aracıdır
Aynı kültürün üyeleri olan insanlar belli değerlerin korunmasına topluca inandıkları için aralarında ister istemez bir sosyal dayanışma oluşur
(4)Kültür Koordinasyonu Sağlar
Kültür,toplumsal bir yapının hem kalıbını hem de kapsamını dolduracak veya şekillendirecek malzemeleri tedarik eder
(5)Kültür Sosyal Kişiliğin Oluşmasını Sağlar
Toplumu oluşturan insanlar özellikle kültürün maddi olmayan öğeleri sayesinde sosyal bir kişiliğe sahip olurlar
(6)Kültür Grup ve Toplum Hayatını Düzenler
Kültür insanların sosyal ihtiyaçlarını gidermek için vardır
eDAVRANIŞLARIMIZA YÖN VEREN KÜLTÜR KALIPLARI
Her toplumun kendine özgü düşünce,inanç ve değer sistemleri vardırBunlar toplumda iyi veya kötüyü belirlemede, toplumu tanımada ve işlerin hangi yöntemlerle yapılacağını saptamada oldukça etkilidirlerToplumların farklı gelenekler, görenekleri, ahlaki değer yargıları ve inançları mevcutturBunlar her toplum için doğru ve değerli olmayabilirKültürün bu öğeleri zamanla kalıplaşır ve birbirine uyumlu hale gelir
Toplumsal yaşamda birçok işi yapar veya çeşitli davranışları sergilerizAma yaparken tam olarak bilinçli düşünmeyizÇünkü toplumda hemen hemen herkes bunları yapmakta ve aynı zamanda onay görmektedirOnun için toplumca benimsenen bir davranışı sergilerken onun yanlışlığını düşünmeyizBunun nedeni, o davranışın artık kalıplaşmış olmasıdırDavranışlarımıza yön verev kültür kalıplarını şöyle sıralamak mümkündür
(1)Değerler
(2)Sosyal Normlar
(3)Örf,Adet ve Gelenekler
(4)Anomi
2 SOSYALLEŞME
Kalıtım, içsalgı, içgüdüler, dürtüler, zeka gibi biyolojik ve fizyolojik faktörler insan kişiliğinin maddi temelini oluşturur Ancak insan dünyaya geldikten sonra ailesinden ve bağlı olduğu toplumdan da bir çok şeyler almaktadırBunlar da insan kişiliğinin manevi temelini oluşturmaktadırKişiliğin maddi temelini oluşturan bir çok özellik hayvanlarda da mevcutturİnsanları hayvanlardan ayıran en önemli özellik onların toplumda kazandıklarıdırYani çevresinden aldığı manevi kültür öğeleridirİnsanları hayvanlardan ayıran önemli bir özellik de insanların, soyut kavramlarla düşünebilmeleri, karar almaları ve seçme yeteneğine sahip olmalarıdırGerçekten de insanlar planlar yapar ve bunlara göre hareket tarzları belirler
İnsanlar sosyal gruplarda doğarlar ve toplumsal özelliklerini bu sosyal grupların içinde kazanırlar Bireyler, toplumda yaşamak için gereken bilgilere ve değerlere bu gruplar aracılığıyla sahip olurlarBu bilgi ve değerleri benimsedikleri müddetçe bir toplumun üyesi olurlarİşte bir toplumun üyesi olma sosyalleşme olarak değerlendirilmektedir
aSOSYALLEŞMENİN TANIMI
Sosyalleşme süreci sayesinde insanların yaşam biçimleri hayvanların yaşam biçimlerinden ayrılırSosyalleşme süreci, yeni doğan bireylerin mevcut kültürü ve toplu yaşam tarzını kabullenmelerini ve topluma uyum sağlamalarını kolaylaştırır Bu süreç insanın doğumuyla başlar ve yaşamı boyunca devam eder
Sosyalleşme konusunda yapılan tanımlardan bazıları şunlardır:
-Sosyalleşme, başkalarıyla olan ilişkileri vasıtasıyla bireye, iyi-kötü, doğru-yanlış gibi toplumun yargı ölçütlerinin, diğer büyün değer ve normlarını toplumca kabul edebilir tutum ve alışkanlıkların, becerilerin iletilmesi sürecidir
-Bireysel açıdan sosyalleşme, insanın hayvansal yönlerini bırakarak, insani değerler kazanması ve kişiliğini bulması sürecidir
-İnsanın diğer insanlarla karşılıklı etkileşimi sonunda belli bir toplumun yapma, duyma ve düşünme biçimlerini öğrenmesini ve benimsemesini sağlayan süreçdir
-Sosyalleşme, yapısında karmaşıklığı içeren, toplumsal açıdan başarılı bireylerin yetişme sürecidir
Bazı sosyal bilimler açısından sosyalleşmenin tanımı şöyle yapılmıştır:
-Psikoloji açısından sosyalleşme, toplumda mevcut olan, kabul gören davranış kalıplarının toplumu oluşturan üyeler tarafından içselleştirilmesi ve benimsenmesidir
-Sosyal Antropoloji açısından sosyalleşme, toplumda var olan kültürün insanlar tarafından öğrenilmesidir
-Sosyoloji açısından sosyalleşme, bir kişinin bütün yaşamı boyunca toplumun sosyo-kültürel öğelerini öğrenmesi,içselleştirmesi,deneyimlerin ve anlamlı toplumsal kurumların(aile,okul gibi) etkisi altında kişilik yapısıyla bütünleştirmesi ve bu yolla da yaşamak zorunda olduğu toplumsal çevresine uyması sürecidirBu tanımda üç temel özellik açıklanmaya çalışılmaktadırBunlar, kültürün kazanılması, kültürün kişilikle bütünleşmesi ve sosyal çevreye uyumun sağlanmasıdır
Bu tanımları dikkate alarak sosyalleşmeyi şu şekilde tanımlamak mümkündürSosyalleşme, insanın toplumsal yaşamda diğer insanlarla birlikte ortak bir yaşam sürdürebilmesi, toplumun, örf,adet,gelenek ve göreneklerine itaat etmesi, giyinme, yeme,içme, oynama, eğlenme ve çalışma açısından bazı temel yöntemleri kabul etmesi, toplumsal yaşamın kurallarına uyması ve kendisine verilecek rolleri sağlıklı bir şekilde yerine getirmesi sürecidir
b SOSYALLEŞMENİN GENEL NİTELİKLERİ
İnsanların topluma uygun birer fert olmalarını sağlayan sosyalleşmenin özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
1Sosyalleşme içinde dünyaya gelinen bir toplum için söz konusudurİnsanlar içinde doğduğu toplumlarda sosyalleşmelerini tamamlarlar
2Sosyalleşme sayesinde insanlar toplumda geçerli olan değerleri, tutum ve davranış kalıplarını ve toplumsal düşünme tarzlarını öğrenirler
3İnsanların farklı kalıtım yapısı ve deneyimleri olduğu için birbirlerinden farklıdırlar
4Sosyalleşme insanların toplumsal yaşamın etkili ve önemli bir üyesi olmaları durumunu inceler
|