Bilgi Geçmişten Günümüze Kadar Olan, Ulaşım Teknolojileri Hakkında Bilgi Verir Misiniz?

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

1902 — İstenildiğinde benzinli istenildiğinde elektrik motoruyla ilerleyebilen ilk aracı 27 yaşındayken Ferdinand Porsche yapmıştır

1902 yılında “Mixte-Wagen” adını verdiği aracı tanıtmıştır

Viyanalı bir fayton üreticisi olan Ludwig Lohner ile birlikte çalışan Porsche 4 silindirli bir Daimler motoruna aküler, bir jeneratör ve elektrik motorları ekledi

Bu haliyle Mixte benzinli motor stop edildiğinde bile akülerin çalıştırdığı elektrikli motorla ilerlemeye devam edilebiliyordu

* 1903 — Fransız Gustave LİEBAU ilk emniyet kemerini tasarladı ve patentini aldı

* 1904 — Kısa adı FIA olan Uluslararası Otomobil Federasyonu kuruldu

* 1905 — İsveçli mühendis Alfred Büchi egzoz gazlarından yararlanarak çalışan bir türbin vasıtasıyla dört silindirli bir motora aşırı hava yüklemeyi başardı

* 1905 — İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı

İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı

İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı

* 1905 — İlk tampon takılan araç İngilterenin Kilburn kentindeki Simms Manufacturing Co

tesislerinde üretilen 20 HP gücündeki Simms-Welback marka araçtır

Aynı yıl tamponun patentinin F

R

Simms tarafından alınmasına karşın aslında bu fikir yeni değildi 1897 yılında Moravya’daki İmperial Nesseldorf vagon fabrikasında yapılan çek malı Prasident marka otomobilin önüne tampon konmuş ancak Viyana yakınlarında yapılan denemelerde ilk 10 milden sonra tampon düştüğü için bir daha takılmamıştır

* 1908 — ABD'li Henry Ford T modeli adındaki ilk seri üretim otomobili yaptı

İlk üretim bandı fikrinin de babası olan Ford 1913 de günde 1000 araba üretebiliyordu

* 1918 — İngiltere’de “ Royal aırcraft establıshment “ fabrikaları mekanik püskürtmeli dizel yakıt sistemini geliştirdi

Böylece yüksek devirli dizel motorları oluşturularak hafif taşıtlarda kullanılmasına zemin hazırlandı

* 1919 — Avrupanın ilk seri üretim otomobili Type A Citroen tarafından piyasaya verildi

Citroen aynı yıl dünyada ilk organize satış sonrası hizmetleri yapılandırdı

* 1920 — Voisin firması hidrolik olarak çalışan ABS'nin atası üzerine çalışmalar yaptı

" Frenlemenin tekerlekleri kitlemesini önleyici donanımı " tanımıylada Almanyada 671925 nosuyla ilk patentini aldı

* 1924 — Citroen dünyanın ilk çelik karasörlü otomobili B10’üretti

* 1924 — MAN'ın ürettiği bir kamyon direk enjeksiyonlu dizel bir motoru kullanan ilk vasıta oluyordu

* 1934 — Citroen seri olarak önden çekişli araç üretmeye başladı

* 1938 — Citroen Hidropnömatik süspansiyon sistemini icat etti

* 1938 — İsviçreli kamyon üreticisi Saurer ilk turbo motorlu kamyonu üretti

* 1938 — Klima'yı standart olarak kullanıma sunan ilk marka Studebaker Commander'dir

* 1938 — GM tasarımcısı Harley Earl ilk elektrikli cam sistemini Buick y'ye monte etti

* 1954 – Döner Pistonlu Motor (Rotary-Wankel motoru) Felix Wankel tarafından geliştirildi

* 1957 — İlk hız sabitleyicisi (cruis control) Imperial marka araçta kullanıldı

* 1958 — İsveç'teki Volvo Fabrikasında mühendis olan Nils Bohlin Üç noktalı emniyet kemeri olarak bilinen sistemin patentini aldı

* 1962 — İlk seri üretim turbo motorlu otomobil Chevrolet Corvair Monza tanıtıldı

Daha sonra bu modeli Oldsmobile F85 Jetfire takip etti

* 1963 - Wankel motoru ilk kez NSU Spider marka araçta kullanıldı

* 1967 — İngiliz otomobil firması Jensen İlk ABS'yi otomobillerine uyguladı

* 1973 — Avrupa'da seri olarak turbo motorla üretilen ilk otomobil BMW 2002 oldu

* 1978 — Modern ilk ABS sistemi BMW 7 serisi ve Mercedes S serisinde uygulandı

* 1984 — Turbo üreticisi Garrett intercooler adını verdiği bir turbo soğutucusu geliştirdi

Bu sayede türbine giren hava soğutularak turbonun performansı artırıldı

* 1986 — Çift turbo takılan ilk araç Porsche 959 oldu

* 1987 — Bosch ilk üretici olarak ABS sisteminin daha gelişmişi olan ASR sistemini piyasaya sürmüştür

* 1993 — Fiat Croma TdiD değişken geometrili turboyla donatılan ilk otomobil oldu

Sistem düşük motor devirlerinde turbonun verimini önemli oranda artırıyordu

* 1995 — Bosch 1995 yılında ESP sistemini aktif sürüş emniyetini sağlamak üzere üretime almıştır

Özellikle virajlarda ve ani yol değişikliklerinde ESP sistemi, yıldırım hızı ile motor, şanzıman ve frene müdahale ederek aracın savrulmasını önler

* 2004 — Çift turbo takılan ilk seri üretim dizel motorlu otomobil BMW 535d oldu

* 2005 — Mercedes üç turbolu v6 dizel motorla donatılmış konsepti Vision SLK 320 Cdi’yi Cenevre otomobil fuarında tanıttı

DENİZ YOLU ULAŞIMI

Denizyolu ulaşımı, gemi, vapur, ve benzeri deniz araçlarıyla yapılmakta olan bir ulaşım şeklidir

Daha çok uluslararası ticaret'te önem taşımaktadır

Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye'de deniz ulaşımını gerçekleştiren doğal limanlar olduğu gibi, dalgakıranlarla korunmuş yapay limanlar da vardır

Türkiye'de denizyolu ulaşımı

Cumhuriyetten önceki dönemde, limanlar arasında ulaşımı gerçekleştiren gemilerin pekçoğu ve deniz ticareti, yabancıların elindeydi

Lozan Antlaşması ile limanlarımız arasındaki taşıma hakkı, sadece Türk gemilerine verildi

Buna kabotaj hakkı denir

Bu hak, 1 Temmuz 1926 yılında yürürlüğe girdi

Deniz yollarıyla ulaşım, Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı'nın kurulması ile gelişme gösterdi

Mevcut limanlar geliştirildi ve bunlara yenileri eklendi

Bu sayede Türkiye, modern bir filoya sahip oldu

Bugün, bazı Türk firmaları, uluslararası deniz taşımacılığında da söz sahibi olmaya başladı

Yük ve yolcu trafiği bakımından Türkiye'deki en işlek limanlar; İstanbul, İzmit, İzmir, Mersin, İskenderun ve Samsun'dur

HAVAYOLU ULAŞIMI

Havayolları 1

dünya savaşından sonra ulaşım amaçlı kullanılmaya başlanmıştır

Ülkemizde ilk ulaşımda kullanılan havayolu araçları ufak 2 kişilik planörlerdi

Şimdi ise birçok havayolu firması ülkemizde günün24 saatinde hizmet vermektedir

DEMİRYOLLARI

Şehir içi

* Tramvay

* Tünel

* Hafif Metro (LRT)

* Metro

* Monoray-Havaray

Şehir dışı

* Tren

* Hızlı tren

TREN:

Tren, dünyada ilk kez 1800'lü yılların başında, İngiltere'de kullanılmaya başlanmıştır

Tren, Richard Trevithick adında bir mühendis ile İngiltere'nin Pennydarran bölgesinde bir maden sahibinin iddialaşmaları yüzünden doğmuştur

Mühendis Trevithick, 10 ton ağırlığındaki demir yükü, kendi yapmış olduğu buharlı makineyle Pennydarran'dan Cardiff'e kadar raylı bir yol aracılığıyla hiç zorlanmadan taşıyabileceğini iddia ediyordu

Böylece 6 Şubat 1804 tarihinde Tram-Waggon adlı bir lokomotif 10 tonluk demir yükü ve ayrıca 70 yolculu bir arabayla Cardiff'ten hareket etti

16 km uzunluğundaki Pennydarran-Cardiff yolu, beklemeler ve tamirler de hesaba katılırsa, tam 5 saatte aşılabildi

Elde ettiği bu başarılı sonuca karşın Trevithick'in şansı yaver gitmemiş bu yeni makineyi daha fazla geliştirememiş ve böylece makinenin o günlerdeki yaygın ulaşım aracı hayvanlardan daha üstün ve etkin olduğunu ispatlayamamıştır

İşte bu nedenledir ki, trenin bulunuşu, başka bir İngiliz'e, George Stephenson'a mal edilir

George Stephenson, daha sonraki yıllarda, peron, lokomotif ve vagon tasarımları çizmiş ve bunları gerçekleştirmiştir

Böylece o günün buharlı lokomotifi

gelişimin bir simgesi halini almıştır

Stephenson, 27 Eylül 1825 tarihinde yalnızca yolcu ve yük taşıyarak Dünya'nın ilk demiryolu taşımacılığını gerçekleştiren treni, İskoçya'da Darlington ile Stockton arasında kullanmıştır

Yine Stephenson, bu tarihten beş yıl sonra saatte 24 km hızla gidebilen ve Rocket adını taşıyan yeni bir lokomotif modeliyle büyük ticari önemi olan Liverpool-Manchester hattındaki yarışmayı kazanmıştır

10-21-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Bilgi Geçmişten Günümüze Kadar Olan, Ulaşım Teknolojileri Hakkında Bilgi Verir Misiniz? 1902 — İstenildiğinde benzinli istenildiğinde elektrik motoruyla ilerleyebilen ilk aracı 27 yaşındayken Ferdinand Porsche yapmıştır 1902 yılında “Mixte-Wagen” adını verdiği aracı tanıtmıştır Viyanalı bir fayton üreticisi olan Ludwig Lohner ile birlikte çalışan Porsche 4 silindirli bir Daimler motoruna aküler, bir jeneratör ve elektrik motorları ekledi Bu haliyle Mixte benzinli motor stop edildiğinde bile akülerin çalıştırdığı elektrikli motorla ilerlemeye devam edilebiliyordu * 1903 — Fransız Gustave LİEBAU ilk emniyet kemerini tasarladı ve patentini aldı * 1904 — Kısa adı FIA olan Uluslararası Otomobil Federasyonu kuruldu * 1905 — İsveçli mühendis Alfred Büchi egzoz gazlarından yararlanarak çalışan bir türbin vasıtasıyla dört silindirli bir motora aşırı hava yüklemeyi başardı * 1905 — İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı İlk 4WS ve 4WD sistemi Latil marka traktöre uygulandı * 1905 — İlk tampon takılan araç İngilterenin Kilburn kentindeki Simms Manufacturing Co tesislerinde üretilen 20 HP gücündeki Simms-Welback marka araçtır Aynı yıl tamponun patentinin FR Simms tarafından alınmasına karşın aslında bu fikir yeni değildi 1897 yılında Moravya’daki İmperial Nesseldorf vagon fabrikasında yapılan çek malı Prasident marka otomobilin önüne tampon konmuş ancak Viyana yakınlarında yapılan denemelerde ilk 10 milden sonra tampon düştüğü için bir daha takılmamıştır * 1908 — ABD'li Henry Ford T modeli adındaki ilk seri üretim otomobili yaptı İlk üretim bandı fikrinin de babası olan Ford 1913 de günde 1000 araba üretebiliyordu * 1918 — İngiltere’de “ Royal aırcraft establıshment “ fabrikaları mekanik püskürtmeli dizel yakıt sistemini geliştirdi Böylece yüksek devirli dizel motorları oluşturularak hafif taşıtlarda kullanılmasına zemin hazırlandı * 1919 — Avrupanın ilk seri üretim otomobili Type A Citroen tarafından piyasaya verildi Citroen aynı yıl dünyada ilk organize satış sonrası hizmetleri yapılandırdı * 1920 — Voisin firması hidrolik olarak çalışan ABS'nin atası üzerine çalışmalar yaptı" Frenlemenin tekerlekleri kitlemesini önleyici donanımı " tanımıylada Almanyada 671925 nosuyla ilk patentini aldı * 1924 — Citroen dünyanın ilk çelik karasörlü otomobili B10’üretti * 1924 — MAN'ın ürettiği bir kamyon direk enjeksiyonlu dizel bir motoru kullanan ilk vasıta oluyordu * 1934 — Citroen seri olarak önden çekişli araç üretmeye başladı * 1938 — Citroen Hidropnömatik süspansiyon sistemini icat etti * 1938 — İsviçreli kamyon üreticisi Saurer ilk turbo motorlu kamyonu üretti * 1938 — Klima'yı standart olarak kullanıma sunan ilk marka Studebaker Commander'dir * 1938 — GM tasarımcısı Harley Earl ilk elektrikli cam sistemini Buick y'ye monte etti * 1954 – Döner Pistonlu Motor (Rotary-Wankel motoru) Felix Wankel tarafından geliştirildi * 1957 — İlk hız sabitleyicisi (cruis control) Imperial marka araçta kullanıldı * 1958 — İsveç'teki Volvo Fabrikasında mühendis olan Nils Bohlin Üç noktalı emniyet kemeri olarak bilinen sistemin patentini aldı * 1962 — İlk seri üretim turbo motorlu otomobil Chevrolet Corvair Monza tanıtıldı Daha sonra bu modeli Oldsmobile F85 Jetfire takip etti * 1963 - Wankel motoru ilk kez NSU Spider marka araçta kullanıldı * 1967 — İngiliz otomobil firması Jensen İlk ABS'yi otomobillerine uyguladı * 1973 — Avrupa'da seri olarak turbo motorla üretilen ilk otomobil BMW 2002 oldu * 1978 — Modern ilk ABS sistemi BMW 7 serisi ve Mercedes S serisinde uygulandı * 1984 — Turbo üreticisi Garrett intercooler adını verdiği bir turbo soğutucusu geliştirdi Bu sayede türbine giren hava soğutularak turbonun performansı artırıldı * 1986 — Çift turbo takılan ilk araç Porsche 959 oldu * 1987 — Bosch ilk üretici olarak ABS sisteminin daha gelişmişi olan ASR sistemini piyasaya sürmüştür * 1993 — Fiat Croma TdiD değişken geometrili turboyla donatılan ilk otomobil oldu Sistem düşük motor devirlerinde turbonun verimini önemli oranda artırıyordu * 1995 — Bosch 1995 yılında ESP sistemini aktif sürüş emniyetini sağlamak üzere üretime almıştır Özellikle virajlarda ve ani yol değişikliklerinde ESP sistemi, yıldırım hızı ile motor, şanzıman ve frene müdahale ederek aracın savrulmasını önler * 2004 — Çift turbo takılan ilk seri üretim dizel motorlu otomobil BMW 535d oldu * 2005 — Mercedes üç turbolu v6 dizel motorla donatılmış konsepti Vision SLK 320 Cdi’yi Cenevre otomobil fuarında tanıttı DENİZ YOLU ULAŞIMI Denizyolu ulaşımı, gemi, vapur, ve benzeri deniz araçlarıyla yapılmakta olan bir ulaşım şeklidir Daha çok uluslararası ticaret'te önem taşımaktadır Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye'de deniz ulaşımını gerçekleştiren doğal limanlar olduğu gibi, dalgakıranlarla korunmuş yapay limanlar da vardır Türkiye'de denizyolu ulaşımı Cumhuriyetten önceki dönemde, limanlar arasında ulaşımı gerçekleştiren gemilerin pekçoğu ve deniz ticareti, yabancıların elindeydi Lozan Antlaşması ile limanlarımız arasındaki taşıma hakkı, sadece Türk gemilerine verildi Buna kabotaj hakkı denir Bu hak, 1 Temmuz 1926 yılında yürürlüğe girdi Deniz yollarıyla ulaşım, Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı'nın kurulması ile gelişme gösterdi Mevcut limanlar geliştirildi ve bunlara yenileri eklendi Bu sayede Türkiye, modern bir filoya sahip oldu Bugün, bazı Türk firmaları, uluslararası deniz taşımacılığında da söz sahibi olmaya başladı Yük ve yolcu trafiği bakımından Türkiye'deki en işlek limanlar; İstanbul, İzmit, İzmir, Mersin, İskenderun ve Samsun'dur HAVAYOLU ULAŞIMI Havayolları 1dünya savaşından sonra ulaşım amaçlı kullanılmaya başlanmıştırÜlkemizde ilk ulaşımda kullanılan havayolu araçları ufak 2 kişilik planörlerdi Şimdi ise birçok havayolu firması ülkemizde günün24 saatinde hizmet vermektedir DEMİRYOLLARI Şehir içi * Tramvay * Tünel * Hafif Metro (LRT) * Metro * Monoray-Havaray Şehir dışı * Tren * Hızlı tren TREN: Tren, dünyada ilk kez 1800'lü yılların başında, İngiltere'de kullanılmaya başlanmıştır Tren, Richard Trevithick adında bir mühendis ile İngiltere'nin Pennydarran bölgesinde bir maden sahibinin iddialaşmaları yüzünden doğmuştur Mühendis Trevithick, 10 ton ağırlığındaki demir yükü, kendi yapmış olduğu buharlı makineyle Pennydarran'dan Cardiff'e kadar raylı bir yol aracılığıyla hiç zorlanmadan taşıyabileceğini iddia ediyordu Böylece 6 Şubat 1804 tarihinde Tram-Waggon adlı bir lokomotif 10 tonluk demir yükü ve ayrıca 70 yolculu bir arabayla Cardiff'ten hareket etti 16 km uzunluğundaki Pennydarran-Cardiff yolu, beklemeler ve tamirler de hesaba katılırsa, tam 5 saatte aşılabildi Elde ettiği bu başarılı sonuca karşın Trevithick'in şansı yaver gitmemiş bu yeni makineyi daha fazla geliştirememiş ve böylece makinenin o günlerdeki yaygın ulaşım aracı hayvanlardan daha üstün ve etkin olduğunu ispatlayamamıştır İşte bu nedenledir ki, trenin bulunuşu, başka bir İngiliz'e, George Stephenson'a mal edilir George Stephenson, daha sonraki yıllarda, peron, lokomotif ve vagon tasarımları çizmiş ve bunları gerçekleştirmiştir Böylece o günün buharlı lokomotifi gelişimin bir simgesi halini almıştır Stephenson, 27 Eylül 1825 tarihinde yalnızca yolcu ve yük taşıyarak Dünya'nın ilk demiryolu taşımacılığını gerçekleştiren treni, İskoçya'da Darlington ile Stockton arasında kullanmıştır Yine Stephenson, bu tarihten beş yıl sonra saatte 24 km hızla gidebilen ve Rocket adını taşıyan yeni bir lokomotif modeliyle büyük ticari önemi olan Liverpool-Manchester hattındaki yarışmayı kazanmıştır