Bilgi Çevremizde Bulunan Enerji Kaynakları Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Çevremizde bulunan enerji kaynakları nelerdir?

Çevremizde bulunan enerji kaynakları

Enerji kaynağı, yakıt olarak tanımlanır

Yakıt; kömür, odun, petrol, gaz gibi yanabilen maddelerdir

Bu tanım, uranyum ve diğer nükleer enerji üreten maddeleri de içine alacak şekilde genişletilebilir

Dünya toplam eneri gereksinimi 15 trilyon KWs’dır

Bu enerji ihtiyacının %80’lik bölümü kömür, petrol ve doğalgaz gibi yakıtlardan, geri kalan %20’lik kısmı ise hidrolik, nükleer enerji, rüzgar enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji, bitki ve hayvan atıkları (biyokütle) tarafından karşılanmaktadır

Türkiye’de ise elektrik enerjisi üretiminde kaynakların payları;

Doğalgaz è %38

Hidrolik è %31

Kömür è %25

Petrol è %6,5

Diğer è %0,5 (rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle) olmuştur

Termik Santraller

Elektrik enerjisini, yakıt yakıp suyu ısıtarak, oluşan sı buharının türbinleri döndürmesiyle elde eden santral türüdür

Yakıt olarak linyit, taşkömürü, fuel-oil, motorin, doğalgaz ve jeotermal ısıyı kullanırlar

Hidroelektrik Santraller

Hidrolik enerji, suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüştürülmesiyle sağlanan bir enerji türüdür

Suyun üst seviyelerden alt seviyelere düşmesi sonucu açığa çıkan enerji, türbinlerin dönmesini sağlamakta ve elektrik enerjisi elde edilmektedir

Hidrolik potansiyel , yağış rejimine bağlıdır

Elektrik üretiminin yanında birçok amaca hizmet ederler:

Taşkın ve baskınları önleme

Sulama işlerini düzenleme

Balıkçılığı geliştirme

Ağaçlandırmayı sağlama

Turizmi geliştirme

Ulaşımı kolaylaştırma

Hidroelektrik santraller diğer üretim tipleri ile kıyaslandığında en düşük işletme maliyetine, en uzun işletme ömrüne ve en yüksek verime haizdirler

Türkiye’nin diğer enerji alternatifleri karşısında milli kaynak olan suyu kullanan hidroelektrik santrallere öncelik vermesi ve teşvik etmesi için ekonomik, çevresel ve stratejik birçok sebep vardır

Güneş Enerjisi

Güneş enerjisinden; su ısıtmada, konut ısıtmada, pişirmede, kurutmada, soğutmada ve elektrik enerji eldesinde faydalanılır

Güneş enerjisinin kullanılabilmesi için toplanması gereklidir

Bu toplama işlemi ısıl (güneş kolektörleri) ve elektriksel (fotovoltaikler) olmak üzere iki değişik yol ile yapılır

Güneş panelleri, güneş ışığını direkt olarak elektriğe çevirirler

PV (photovoltaic) hücreler, güneş ışığını emdiği zaman, elektronlar bulundukları atomlardan ayrılarak madde içinde serbest kalırlar ve böylece bir elektrik akımı oluşur

Gelen enerjinin ancak 1/6 oranında bir kısmı elektrik enerjisine dönüşebilir

Rüzgar Enerjisi

Rüzgarın şiddetinden yararlanılarak elde edilen bir enerji türüdür

Rüzgar türbinleri aracılığıyla enerji üretilir

Son 20 yıl içinde dünyada çok önemli bir enerji üretim aracı olarak kabul edilmiş ve çalışmalar hızlandırılmıştır

Avrupa Birliği ülkeleri, 2010 yılına kadar enerji tüketimlerinin %12’sini rüzgardan sağlamayı hedeflemişlerdir

Türkiye, özellikle kıyı bölgeleri ile rüzgar enerjisinden faydalanabilecek konumdadır

10m yükseklikteki ortalama rüzgar şiddeti 4-5 m/s olan bölgelerimizde 50-60m yükseklikteki güç yoğunluğu 500W/m2’yi aşmaktadır

Jeotermal Enerji

Suyu ısıtmak ve buharlaştırmak için fosil yakıt yerine kullanılır

Bu nedenle jeotermal enerji, çevre dostu olarak bilinir

Türkiye, jeotermal zenginlik bakımından dünyanın 7

ülkesidir

Yüzey sıcaklığı 40oC’ın üzerinde olan alanlar, merkezi ısıtma, sera ısıtması, endüstri ve kaplıcalarda ve elektrik üretiminde kullanılmaktadır

Türkiye’de 140 jeotermal sahadan sadece 4 tanesi elektrik üretimine uygundur:

Denizli – Sarayköy (240 derece)

Aydın – Germencik (230 derece)

Aydın – Salavatlı (170 derece)

Çanakkale – Tuzla (170 derece)

Rüzgar jeneratörleri,

Çiftlikler, villalar, dağ evleri

Sanayi tesisleri

Tarım, sulama-pompalama tesisleri

GSM santralleri

Telekomünikasyon, radyo ve tv istasyonları

Yatlar ve deniz fenerleri

Turistik işletmeler

gibi birçok alanda kullanılmaktadırlar

Ülkemizde rüzgar enerjisi potansiyeli yüksek olan bölgeler;

Marmara

Ege

Akdeniz

Karadeniz

bölgeleridir

Özellikle Çeşme ve Bozcaada, rüzgar enerjisi potansiyeli bakımından çok verimlidirler

Türkiye’nin kurulu rüzgar gücü 200MW’tır

Yeni kurulacak santrallerle 475 MW’lık rüzgar gücü planlanmaktadır

Biyokütle Enerjisi

Hayvansal ve bitkisel organik atık/artık maddeler, çoğunluklaya doğrudan doğruya yakılmakta veya tarım topraklarına gübre olarak verilmektedir

Bu tür atıkların özellikle yakılarak ısı üretiminde kullanılması daha yaygın olarak görülmektedir

Bu şekilde istenilen özellikte ısı üretilemediği gibi, ısı üretiminden sonra atıkların gübre olarak kullanılması da mümkün olmamaktadır

Biyokütle teknolojisi ise organik kökenli atık/artık maddelerden hem enerji eldesine hem de atıkların toprağa kazandırılmasına imkan vermektedir

Biyokütle enerjisi, klasik ve modern biyokütle enerjisi olmak üzere ikiye ayrılır

Klasik biyokütle enerjisi, ormanlardan elde edilen yakacak odun, bitki ve hayvan artıklarıdır

Bunlar doğrudan yakılarak enerji elde edilebilir

Fosil yakıtlara göre daha az zararlıdır

Modern biyokütle kaynakları ise orman ve ağaç endüstrisi atıkları, tarımsal endüstri atıklarıdır

Bazı bitkilerden dizel yakıtı yerine kullanılabilen yağlar elde edilebilmektedir

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Bilgi Çevremizde Bulunan Enerji Kaynakları Nelerdir? Çevremizde bulunan enerji kaynakları nelerdir? Çevremizde bulunan enerji kaynakları Enerji kaynağı, yakıt olarak tanımlanır Yakıt; kömür, odun, petrol, gaz gibi yanabilen maddelerdir Bu tanım, uranyum ve diğer nükleer enerji üreten maddeleri de içine alacak şekilde genişletilebilir Dünya toplam eneri gereksinimi 15 trilyon KWs’dır Bu enerji ihtiyacının %80’lik bölümü kömür, petrol ve doğalgaz gibi yakıtlardan, geri kalan %20’lik kısmı ise hidrolik, nükleer enerji, rüzgar enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji, bitki ve hayvan atıkları (biyokütle) tarafından karşılanmaktadır Türkiye’de ise elektrik enerjisi üretiminde kaynakların payları; Doğalgaz è %38 Hidrolik è %31 Kömür è %25 Petrol è %6,5 Diğer è %0,5 (rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle) olmuştur Termik Santraller Elektrik enerjisini, yakıt yakıp suyu ısıtarak, oluşan sı buharının türbinleri döndürmesiyle elde eden santral türüdür Yakıt olarak linyit, taşkömürü, fuel-oil, motorin, doğalgaz ve jeotermal ısıyı kullanırlar Hidroelektrik Santraller Hidrolik enerji, suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüştürülmesiyle sağlanan bir enerji türüdür Suyun üst seviyelerden alt seviyelere düşmesi sonucu açığa çıkan enerji, türbinlerin dönmesini sağlamakta ve elektrik enerjisi elde edilmektedir Hidrolik potansiyel , yağış rejimine bağlıdır Elektrik üretiminin yanında birçok amaca hizmet ederler: Taşkın ve baskınları önleme Sulama işlerini düzenleme Balıkçılığı geliştirme Ağaçlandırmayı sağlama Turizmi geliştirme Ulaşımı kolaylaştırma Hidroelektrik santraller diğer üretim tipleri ile kıyaslandığında en düşük işletme maliyetine, en uzun işletme ömrüne ve en yüksek verime haizdirler Türkiye’nin diğer enerji alternatifleri karşısında milli kaynak olan suyu kullanan hidroelektrik santrallere öncelik vermesi ve teşvik etmesi için ekonomik, çevresel ve stratejik birçok sebep vardır Güneş Enerjisi Güneş enerjisinden; su ısıtmada, konut ısıtmada, pişirmede, kurutmada, soğutmada ve elektrik enerji eldesinde faydalanılır Güneş enerjisinin kullanılabilmesi için toplanması gereklidir Bu toplama işlemi ısıl (güneş kolektörleri) ve elektriksel (fotovoltaikler) olmak üzere iki değişik yol ile yapılır Güneş panelleri, güneş ışığını direkt olarak elektriğe çevirirler PV (photovoltaic) hücreler, güneş ışığını emdiği zaman, elektronlar bulundukları atomlardan ayrılarak madde içinde serbest kalırlar ve böylece bir elektrik akımı oluşur Gelen enerjinin ancak 1/6 oranında bir kısmı elektrik enerjisine dönüşebilir Rüzgar Enerjisi Rüzgarın şiddetinden yararlanılarak elde edilen bir enerji türüdür Rüzgar türbinleri aracılığıyla enerji üretilir Son 20 yıl içinde dünyada çok önemli bir enerji üretim aracı olarak kabul edilmiş ve çalışmalar hızlandırılmıştır Avrupa Birliği ülkeleri, 2010 yılına kadar enerji tüketimlerinin %12’sini rüzgardan sağlamayı hedeflemişlerdir Türkiye, özellikle kıyı bölgeleri ile rüzgar enerjisinden faydalanabilecek konumdadır 10m yükseklikteki ortalama rüzgar şiddeti 4-5 m/s olan bölgelerimizde 50-60m yükseklikteki güç yoğunluğu 500W/m2’yi aşmaktadır Jeotermal Enerji Suyu ısıtmak ve buharlaştırmak için fosil yakıt yerine kullanılır Bu nedenle jeotermal enerji, çevre dostu olarak bilinir Türkiye, jeotermal zenginlik bakımından dünyanın 7 ülkesidir Yüzey sıcaklığı 40oC’ın üzerinde olan alanlar, merkezi ısıtma, sera ısıtması, endüstri ve kaplıcalarda ve elektrik üretiminde kullanılmaktadır Türkiye’de 140 jeotermal sahadan sadece 4 tanesi elektrik üretimine uygundur: Denizli – Sarayköy (240 derece) Aydın – Germencik (230 derece) Aydın – Salavatlı (170 derece) Çanakkale – Tuzla (170 derece) Rüzgar jeneratörleri, Çiftlikler, villalar, dağ evleri Sanayi tesisleri Tarım, sulama-pompalama tesisleri GSM santralleri Telekomünikasyon, radyo ve tv istasyonları Yatlar ve deniz fenerleri Turistik işletmeler gibi birçok alanda kullanılmaktadırlar Ülkemizde rüzgar enerjisi potansiyeli yüksek olan bölgeler; Marmara Ege Akdeniz Karadeniz bölgeleridir Özellikle Çeşme ve Bozcaada, rüzgar enerjisi potansiyeli bakımından çok verimlidirler Türkiye’nin kurulu rüzgar gücü 200MW’tır Yeni kurulacak santrallerle 475 MW’lık rüzgar gücü planlanmaktadır Biyokütle Enerjisi Hayvansal ve bitkisel organik atık/artık maddeler, çoğunluklaya doğrudan doğruya yakılmakta veya tarım topraklarına gübre olarak verilmektedir Bu tür atıkların özellikle yakılarak ısı üretiminde kullanılması daha yaygın olarak görülmektedir Bu şekilde istenilen özellikte ısı üretilemediği gibi, ısı üretiminden sonra atıkların gübre olarak kullanılması da mümkün olmamaktadır Biyokütle teknolojisi ise organik kökenli atık/artık maddelerden hem enerji eldesine hem de atıkların toprağa kazandırılmasına imkan vermektedir Biyokütle enerjisi, klasik ve modern biyokütle enerjisi olmak üzere ikiye ayrılır Klasik biyokütle enerjisi, ormanlardan elde edilen yakacak odun, bitki ve hayvan artıklarıdır Bunlar doğrudan yakılarak enerji elde edilebilir Fosil yakıtlara göre daha az zararlıdır Modern biyokütle kaynakları ise orman ve ağaç endüstrisi atıkları, tarımsal endüstri atıklarıdır Bazı bitkilerden dizel yakıtı yerine kullanılabilen yağlar elde edilebilmektedir