Felsefi Etik Çeşitleri Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Felsefi Etik Çeşitleri Hakkında Bilgi

aöf felsefe dersleri - uygulamalı etik - dini etik - erdemler etiği

Uygulamalı etiğin bir şekli, normatif etik teorilerinin belirli (spesifik) tartışmalı meselelere uygulanmasıdır

Bu durumlarda, etikçi savunulabilir bir teorik yapı benimser ve sonra teoriyi uygulayarak normatif tavsiyeler türetir

Fakat, çoğu kişiler ve durumlar, özellikle de geleneksel dindarlar ve hukukçular, bu yaklaşımı ya kabul edilmiş dînî doktrine karşı bulur ya da var olan yasa ve mahkeme kararlarına uymadığı için uygulanamaz ve pratikten yoksun bulurlar

Bunun dışında uygulamalı etikte kullanılan farklı yöntem ve yaklaşımlar da vardır

Bu yöntem ve yaklaşımlara safsatalar (veya safsatacılık) örnek olarak verilebilir

Her ne kadar uygulamaları etikte incelenen soruların çoğu kamu politikasını içerse ve doğrudan kamusallaşmış uygulama ve olaylara dâir olsa da, uygulamalı etik başlığı altında farklı sorularda incelenebilir

Örnek vermek gerekirse: "Yalan söylemek her zaman yanlış mıdır? Eğer değilse, hangi zamanlarda izin verilebilirdir (caiz)?" Bu tip etik hükümleri oluşturmak her türlü normdan önceliklidir

Uygulamalı etiğin farklı uzmanlıklardaki etik sorunları inceleyen bazı alt dalları (disiplin) mevcuttur, örneğin: iş etiği, tıbbi etik, mühendislik etiği ve yasal etik gibi

Her alt bu uzmanlıkların etik kuralları içerisinde ortaya çıkan yaygın meseleleri karakterize eder ve bunların kamuya olan sorumluluklarını tanımlar

Kürtaj, yasal ve ahlâkî meseleler

Hayvan hakları

Biyoetik

İş etiği

Kriminal adalet

Çevresel etik

Feminizm

Eşcinsel hakları

İnsan hakları

Gazetecilik etiği

Tıbbi etik

Faydacı etik

Faydacı biyoetik

Dinî etik

Dinde etik

Dinî etik, gerek uygulamalı etik gerekse (genel) geleneksel dinî etik başlığı altında incelenebilen bir etik perspektifi ve anlayışıdır

Bu tutumda, etiğin temelleri dinîdir

Dinlerdeki ahlâk kavramının çeşitliliği ve dinlerin çeşitliliği yüzünden, dinî etik kavramı da ayrıntılar açısından farklılık ve çeşitlilik gösterir

Erdemler etiği

Erdemler etiği insanın nasıl birisi olması gerektiğini söylemeye çalışır

Erdemler etiği ilk olarak Eski Yunan'da ortaya çıkmıştır

Plato'nun Symposium'unda insanların sahip olması gereken dört erdem olarak Basiret, Adalet, Cesaret ve İtidal gösterilmiştir

Aristo erdemleri ahlâkî ve aklî olarak ikiye ayırmıştır

Dokuz aklî erdemin en üstünde sophia yani teorik hikmet ve phronesis yani pratik hikmet gelmektedir

Aristo da ahlâkî erdemler olarak basiret, adalet, cesaret ve itidali verir

Aristo'ya göre her ahlâkî erdem her iki uçtaki kusurun ortalamasıdır

Örneğin cesaret erdemi, korkaklık ve deli cesareti gibi kusurların ortasında yer alır

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Felsefi Etik Çeşitleri Hakkında Bilgi Felsefi Etik Çeşitleri Hakkında Bilgi aöf felsefe dersleri - uygulamalı etik - dini etik - erdemler etiği Uygulamalı etiğin bir şekli, normatif etik teorilerinin belirli (spesifik) tartışmalı meselelere uygulanmasıdır Bu durumlarda, etikçi savunulabilir bir teorik yapı benimser ve sonra teoriyi uygulayarak normatif tavsiyeler türetir Fakat, çoğu kişiler ve durumlar, özellikle de geleneksel dindarlar ve hukukçular, bu yaklaşımı ya kabul edilmiş dînî doktrine karşı bulur ya da var olan yasa ve mahkeme kararlarına uymadığı için uygulanamaz ve pratikten yoksun bulurlar Bunun dışında uygulamalı etikte kullanılan farklı yöntem ve yaklaşımlar da vardır Bu yöntem ve yaklaşımlara safsatalar (veya safsatacılık) örnek olarak verilebilir Her ne kadar uygulamaları etikte incelenen soruların çoğu kamu politikasını içerse ve doğrudan kamusallaşmış uygulama ve olaylara dâir olsa da, uygulamalı etik başlığı altında farklı sorularda incelenebilir Örnek vermek gerekirse: "Yalan söylemek her zaman yanlış mıdır? Eğer değilse, hangi zamanlarda izin verilebilirdir (caiz)?" Bu tip etik hükümleri oluşturmak her türlü normdan önceliklidir Uygulamalı etiğin farklı uzmanlıklardaki etik sorunları inceleyen bazı alt dalları (disiplin) mevcuttur, örneğin: iş etiği, tıbbi etik, mühendislik etiği ve yasal etik gibi Her alt bu uzmanlıkların etik kuralları içerisinde ortaya çıkan yaygın meseleleri karakterize eder ve bunların kamuya olan sorumluluklarını tanımlar Kürtaj, yasal ve ahlâkî meseleler Hayvan hakları Biyoetik İş etiği Kriminal adalet Çevresel etik Feminizm Eşcinsel hakları İnsan hakları Gazetecilik etiği Tıbbi etik Faydacı etik Faydacı biyoetik Dinî etik Dinde etik Dinî etik, gerek uygulamalı etik gerekse (genel) geleneksel dinî etik başlığı altında incelenebilen bir etik perspektifi ve anlayışıdır Bu tutumda, etiğin temelleri dinîdir Dinlerdeki ahlâk kavramının çeşitliliği ve dinlerin çeşitliliği yüzünden, dinî etik kavramı da ayrıntılar açısından farklılık ve çeşitlilik gösterir Erdemler etiği Erdemler etiği insanın nasıl birisi olması gerektiğini söylemeye çalışır Erdemler etiği ilk olarak Eski Yunan'da ortaya çıkmıştır Plato'nun Symposium'unda insanların sahip olması gereken dört erdem olarak Basiret, Adalet, Cesaret ve İtidal gösterilmiştir Aristo erdemleri ahlâkî ve aklî olarak ikiye ayırmıştır Dokuz aklî erdemin en üstünde sophia yani teorik hikmet ve phronesis yani pratik hikmet gelmektedir Aristo da ahlâkî erdemler olarak basiret, adalet, cesaret ve itidali verir Aristo'ya göre her ahlâkî erdem her iki uçtaki kusurun ortalamasıdır Örneğin cesaret erdemi, korkaklık ve deli cesareti gibi kusurların ortasında yer alır