Eğitim Sosyolojisi Makale Örnekleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-20-2012

Sosyal değişmenin birçok nedeni vardır

Bu nedenlerden bazıları şunlardır; icatlar, keşifler, teknoloji, fikirler, inançlar, endüstriyel gelişmeler, nüfus artışı, kültürel etkileşimler, savaşlar, doğal felaketler, tarihi olaylar

Yetişkin nesillerin sosyal hayata henüz hazır olmayanlara fikirlerini ve hislerini vermesi, toplum mirasının genç kuşaklara aktarılması gibi sosyolojik anlamda tanımlanan eğitim, pedagojik olarak ise, bireyin sosyal yeteneklerinin ve kişisel gelişiminin sağlanması için kontrollü bir çevre içerisinde davranış değiştirme meydana getirme süreci olarak tanımlanabilir

Bu duruma bağlı olarak eğitimin iki temel işlevinden söz edilebilmektedir

Eğitimin bu iki temel işlevinden biri “tutucu yön” olarak tanımlanan mevcut kültürün norm ve değerlerinin genç kuşaklara aktarılması, toplumun bütünlüğünün ve sürekliliğinin korunması ile mevcut kültürün toplumun yeni yetişen bireylerine aktarılması işlevidir

Bu yönüyle eğitim, kültürü koruma ve düzeni bozucu nitelikte görülen davranışları önlemeye yöneliktir

Eğitimin bir diğer işlevi ise “itici” yöndür

Bu “itici” fonksiyon toplumda yaratıcılığı ve yeniliği teşvik ederek modern bir toplum olma yolunda mevcut değerlerle de çatışabilen yeni değerler kazandırmaya, sosyal hareketliliği hızlandırmaya, toplumun yeni değerler ve görüşler yönünde değişmesine ve gelişmesine yöneliktir

Bu yönleriyle eğitim bir yandan mevcut düzeni korurken diğer yandan da sosyal değişmeyi tetikleyen itici bir güçtür

TOPLUMSAL HAREKETLİLİK VE EĞİTİM İLİŞKİSİ

Eğitim toplumsal hareketliliği teşvik eden bir süreçtir

Sanayileşme ve toplumsal gelişme sonucunda ortaya çıkan yeni meslekler ve durumların gerektirdiği bilgi ve beceriler, eğitim yoluyla elde edilir

Eğitim yeni mesleklere bireyleri hazırlamak bakımından önem kazanmaktadır

Sosyal hareketlilik, sosyal değişme süreci içinde fert ve sosyal grupların coğrafi, mesleki ve mensup oldukları sosyal sınıfları değiştirmek şeklindeki hareketlilik olarak tanımlanabilir

Sosyal sınıf bir piramit olarak düşünüldüğünde sosyal hareket katmanlar arasında dikey ve yatay olabilir

Sosyal sınıf hareketliliğine uğrayan kimsenin, elde ettiği gelirinde ve hayat tarzında bir yükseliş olması halinde dikey, bir değişme olması halinde de yatay bir hareketliliğinin varlığından söz edilir

Yukarı doğru hareketlilik ancak açık ve demokratik toplumlarda söz konusu iken bir tabakadan diğer bir tabakaya geçişin mümkün olmadığı toplumlar ise kapalı, az gelişmiş, geleneksel toplumlar olarak nitelendirilir

İnsanların eğitim düzeyi ile gelirlerinde ve hayat tarzlarında doğru orantılı bir ilişki söz konusudur

Dolayısıyla eğitim sosyal hareketlilik açısından önemli değişkenlerden biridir

Eğitimin bu etkisi ancak toplumda bireylere tanınan/sunulan fırsat ve imkân eşitliği sayesinde mümkündür

Eğitim insan sermayesine bir yatırım olarak düşünüldüğünde, günümüzde iyi bir eğitim iyi bir meslek, iyi bir meslek de iyi bir gelir ve yüksek bir statü anlamına gelmektedir

Sosyal sınıf piramidinde alt basamaklarda bulunan toplumsal gruplara ait bireylerin iyi bir eğitimle dikey yönlü sosyal hareketlilik yaparak hayat standartlarını değiştirebilmesi mümkün olmaktadır (Hamedoğlu, Özdil; 2004)

Sosyal Statü:Bireyin sosyal yapıda işgal ettiği yerdir

Herkes sosyal statüye sahiptir

Kişinin çevresindekilerin, toplum içerisinde ona nesnel olarak uygun gördükleri mevki veya pozisyondur

Bir kişi toplum içinde birden fazla statüye sahip olabilir

Her statü mutlaka bir başka statü/statülerle ilişkili olmak zorundadır

Örneğin öğretmenlik statüsü mutlaka öğrencilik statüsünün varlığına bağlıdır

Sosyal statüler ikiye ayrılır: Atfedilen statüler ve sonradan kazanılmış statüler

Atfedilen statü, toplumun bireye uyguladığı değerlendirme ölçütlerinin varlığına işaret eder

Burada bireyin statüsü üzerinde yapabileceği hiçbir şey yoktur

Bunun en açık örneği soy ölçütüdür

Bireyin bir Türk ya da Alman ailede ya da beyaz bir Amerikalı ya da zenci olarak doğmasında hiçbir seçim hakkı yoktur

Kazanılmış statü ise bireyin sosyal açıdan değerlendirilen çabalarının sonuçlarına işaret eder

Sonradan kazanılmış statülere örnek olarak meslek statülerini, ekonomik statüleri verebiliriz

Geleneksel ve sanayileşmemiş toplumlarda atfedilmiş statülere ağırlık verilirken, sanayileşmiş ve karmaşıklaşmış toplumlarda kazanılmış statülere öncelik tanınır

10-20-2012	#3
Prof. Dr. Sinsi	Eğitim Sosyolojisi Makale Örnekleri Sosyal değişmenin birçok nedeni vardır Bu nedenlerden bazıları şunlardır; icatlar, keşifler, teknoloji, fikirler, inançlar, endüstriyel gelişmeler, nüfus artışı, kültürel etkileşimler, savaşlar, doğal felaketler, tarihi olaylar Yetişkin nesillerin sosyal hayata henüz hazır olmayanlara fikirlerini ve hislerini vermesi, toplum mirasının genç kuşaklara aktarılması gibi sosyolojik anlamda tanımlanan eğitim, pedagojik olarak ise, bireyin sosyal yeteneklerinin ve kişisel gelişiminin sağlanması için kontrollü bir çevre içerisinde davranış değiştirme meydana getirme süreci olarak tanımlanabilir Bu duruma bağlı olarak eğitimin iki temel işlevinden söz edilebilmektedir Eğitimin bu iki temel işlevinden biri “tutucu yön” olarak tanımlanan mevcut kültürün norm ve değerlerinin genç kuşaklara aktarılması, toplumun bütünlüğünün ve sürekliliğinin korunması ile mevcut kültürün toplumun yeni yetişen bireylerine aktarılması işlevidir Bu yönüyle eğitim, kültürü koruma ve düzeni bozucu nitelikte görülen davranışları önlemeye yöneliktir Eğitimin bir diğer işlevi ise “itici” yöndür Bu “itici” fonksiyon toplumda yaratıcılığı ve yeniliği teşvik ederek modern bir toplum olma yolunda mevcut değerlerle de çatışabilen yeni değerler kazandırmaya, sosyal hareketliliği hızlandırmaya, toplumun yeni değerler ve görüşler yönünde değişmesine ve gelişmesine yöneliktir Bu yönleriyle eğitim bir yandan mevcut düzeni korurken diğer yandan da sosyal değişmeyi tetikleyen itici bir güçtür TOPLUMSAL HAREKETLİLİK VE EĞİTİM İLİŞKİSİ Eğitim toplumsal hareketliliği teşvik eden bir süreçtir Sanayileşme ve toplumsal gelişme sonucunda ortaya çıkan yeni meslekler ve durumların gerektirdiği bilgi ve beceriler, eğitim yoluyla elde edilir Eğitim yeni mesleklere bireyleri hazırlamak bakımından önem kazanmaktadır Sosyal hareketlilik, sosyal değişme süreci içinde fert ve sosyal grupların coğrafi, mesleki ve mensup oldukları sosyal sınıfları değiştirmek şeklindeki hareketlilik olarak tanımlanabilir Sosyal sınıf bir piramit olarak düşünüldüğünde sosyal hareket katmanlar arasında dikey ve yatay olabilir Sosyal sınıf hareketliliğine uğrayan kimsenin, elde ettiği gelirinde ve hayat tarzında bir yükseliş olması halinde dikey, bir değişme olması halinde de yatay bir hareketliliğinin varlığından söz edilir Yukarı doğru hareketlilik ancak açık ve demokratik toplumlarda söz konusu iken bir tabakadan diğer bir tabakaya geçişin mümkün olmadığı toplumlar ise kapalı, az gelişmiş, geleneksel toplumlar olarak nitelendirilir İnsanların eğitim düzeyi ile gelirlerinde ve hayat tarzlarında doğru orantılı bir ilişki söz konusudur Dolayısıyla eğitim sosyal hareketlilik açısından önemli değişkenlerden biridir Eğitimin bu etkisi ancak toplumda bireylere tanınan/sunulan fırsat ve imkân eşitliği sayesinde mümkündür Eğitim insan sermayesine bir yatırım olarak düşünüldüğünde, günümüzde iyi bir eğitim iyi bir meslek, iyi bir meslek de iyi bir gelir ve yüksek bir statü anlamına gelmektedir Sosyal sınıf piramidinde alt basamaklarda bulunan toplumsal gruplara ait bireylerin iyi bir eğitimle dikey yönlü sosyal hareketlilik yaparak hayat standartlarını değiştirebilmesi mümkün olmaktadır (Hamedoğlu, Özdil; 2004) Sosyal Statü:Bireyin sosyal yapıda işgal ettiği yerdir Herkes sosyal statüye sahiptir Kişinin çevresindekilerin, toplum içerisinde ona nesnel olarak uygun gördükleri mevki veya pozisyondur Bir kişi toplum içinde birden fazla statüye sahip olabilir Her statü mutlaka bir başka statü/statülerle ilişkili olmak zorundadır Örneğin öğretmenlik statüsü mutlaka öğrencilik statüsünün varlığına bağlıdır Sosyal statüler ikiye ayrılır: Atfedilen statüler ve sonradan kazanılmış statüler Atfedilen statü, toplumun bireye uyguladığı değerlendirme ölçütlerinin varlığına işaret eder Burada bireyin statüsü üzerinde yapabileceği hiçbir şey yoktur Bunun en açık örneği soy ölçütüdür Bireyin bir Türk ya da Alman ailede ya da beyaz bir Amerikalı ya da zenci olarak doğmasında hiçbir seçim hakkı yoktur Kazanılmış statü ise bireyin sosyal açıdan değerlendirilen çabalarının sonuçlarına işaret eder Sonradan kazanılmış statülere örnek olarak meslek statülerini, ekonomik statüleri verebiliriz Geleneksel ve sanayileşmemiş toplumlarda atfedilmiş statülere ağırlık verilirken, sanayileşmiş ve karmaşıklaşmış toplumlarda kazanılmış statülere öncelik tanınır