Ütünün Tarihçesi Vikipedi

ütünün tarihçesi vikipedi



Ütünün icadı 17yüzyıl başlarına kadar dayanmaktadır İlk başlarda giysileri düzleştirmek için ısıtılmış ağır taşlar kullanılırken daha sonra saplı düz demir plakalar ateşte ısıtılmaya başlandı Bu yöntemle ısının uzun süre korunamaması yüzünden demir plakaları oyarak içlerini kömür közüyle doldururlardı Kor halinde kömür konularak ısıtılan bu ütüler ise oldukça ağır idi

İnsanlar giysilerindeki kırışıklıkları giderebilmek için uzun uğraşlar vermişlerdir Bu uğraşılar sonunda değişik yöntemler bulmuşlardır Başlarda odun, cam, mermer gibi aletler kullanıldı Taşların ısıtılıp giysilerin üzerinde gezdirilmesi ile ütünün temelleri atılmaya başladı Tarihte ilk kez sapı olan bir demir parça ile ütüleme işleminin yapılması 17 yüzyılda gerçekleşmiştir Ocaklarda ısıtılarak kullanılan ütüler zamanla kor ve kömür ile ısıtılan içi oyuk ütülerle yer değiştirdi 19 yüzyılda ise ocak ya da sobaların ısıtıcı olarak kullanılması standart hale geldi

1780 Çin

Henry W Seely (ABD) ilk defa ütünün taban kısmını ısıtmak için elektrik kullandı ve 1882 de elektrikli ütüyü icat etmiş oldu Ütü iki karbon tabaka arasında kalan elektrik arkı sayesinde ısıtılıyordu

1883 yılında ütüyü kablosuz hale getirip daha güvenli bir hale getirdi Çalışma sistemi günümüzdeki sistemle çok benzerdi Kablonun prize takılması ve ısıtılması gerekiyor, daha sonra prizden çıkarılıp rahatça kullanılabiliyordu Tüm bunlara karşın, ütü oldukça pahalı ve dayanıksız bir aletti Elektriğin yeni yeni yaygınlaşması ve satışların düşüklüğü nedeniyle ticari bir başarı elde edemedi

1820

1888′de Amerikalı Henry Seely elektrikli ütüyü icat etti İki çubuk karbon arasında kurduğu kablolu elektrik köprüsüyle demirin ısınmasını sağlıyordu

Ütüler zaman içinde gelişti 1926 yılında Eldez isimli bir kuru temizleme firması buharlı ütüyü üretti Fakat geçmişteki başarısızlık buna da yansıdı İnsanlar henüz bunu kullanamaya hazır değillerdi Bu yüzden bir başarı elde edilemedi

1905′te ilk kez son derece hafif elektrikli ütü piyasaya sürüldü

O günlerde beri ütüler çok gelişti Günümüzde kullanılan ütülerin çok büyük bir kısmı buharlıdır Üretiminin ilk yapıldığı yıllarda pek ilgi görmese de gerçekten çok yararlı bir özellik olduğu anlaşıldı

Çalışma prensibi; Pamuklu kumaşlar selüloz moleküllerinden oluşurlar Bu moleküller birbirlerine hidrojen bağları ile bağlıdırlar ve bu bağlar da yeterli ısı ve çok az miktarda su ile kırılabilirler Su ile şişen liflerin kırılan molekül bağları, ütü kumaşın üzerindeyken düzgün bir şekilde tekrar bağlanırlar ve ütü kaldırıldığında kumaşta düzgün ve pürüzsüz bir yüzey oluştururlar

Pamuklunun dışındaki kumaşlarda uzun-zincir moleküllerin birbirlerine bağlanış şekilleri farklı da olsa ütülemenin etkisi aynıdır Örneğin, yünlü kumaşlarda ortak bağlar çapraz şekildedirler Bazı kimyasalları kullanarak, bu bağları kırıp sonra ütü ile şekillendirmek suretiyle, kumaş kalıcı olarak pilili yani kıvrımlı veya büzgülü hale getirilebilir