Radar Nedir

Yağmur

Meteorolojik radarlar tarafından yağmur kolaylıkla tespit edilebilmektedir Hepimizin bildiği gibi yağmur terimi çok küçük yoğunluktaki çisentiden şiddetli orajlara kadar olan geniş bir yelpazeye sahiptir Bu nedenle radarın en yoğun olarak kullanıldığı alandır Bulut içindeki yağmur damlacıkları büyüklüğü dağılımının bilinmesi ile yağış oranı (mm/h), sıvı su muhteviyatı (g/m3) ve radar reflektivitesi (mm6/m3) hesaplanabilmektedir

Reflektivite İle Yağış Oranı Arasındaki İlişki

Genel olarak reflektivite ve yağış oranı arasındaki ilişki deneysel olarak bulunmuştur

Z=A Rb formülü ile hesaplanır

R= yağış oranı (mm/h)

Z= radar reflektivite faktörük (mm6/m3)

A= sabit

b= sabit

Z=200 R16 (Marshall ve Palmer-1948)

Bu formülden de açık olarak görüleceği gibi yağış oranı arttıkça Reflektivite artmaktadır

Ekstrem Değerler

Yağmurun radar reflektivite faktörü 20 dBz (100mm6/m3)’den 50 dBz (10000mm6/m3)’yi aşabilen bir değer arasında değişmektedir Fırtınalarda 75 dBz’ye kadar değerler ölçülmüştür Dolu ile ilgili reflektiviteler ise 55 dBz civarındadır

Kar

Kar, radar tarafından çoğunlukla tespit edilebilmektedir Bununla beraber kar ve yağmur saptanmasında farklılıklar vardır Bunun en önemli nedeni ise kar yağışı oranının yağmur yağışı oranından daha düşük olmasındandır Bu karşılaştırma yağış oranının su eş değeri ile yapılır Kar oranı sıvıya dönüştürülür ve mm/h olarak hesaplanır Kar ve yağmur suyu arasındaki reflektivite farkı su eşdeğer farkından oluşmaktadır Kar yağışının daha zor belirlenebilmesinin (yağmura nazaran) bir nedeni de fırtınadır Fırtınalar nedeniyle oluşan kar aynı nedenle oluşan yağmur ve doluya göre daha az ve ufaktır Kar fırtınalarının çok geniş fakat yükseklik olarak dar bir alana yayılması reflektivitelerini azaltır

Dolu

Dolu, çapı en az 5 mm olan buz şeklinde bir yağış olarak tanımlanır Hemen hemen daimi orajlar içinde meydana gelir Dolu 5 mm’den 10 cm çapa ulaşabilir Dolu fırtına nedeniyle değişik ölçülerde düşer ve dağılır Dolunun reflektivitesi dolunun dış yüzeyinin ıslak ya da kuru olması ile ilişkilidir Kuru dolu aynı ölçülerdeki ıslak olandan daha az reflektiviteye sahiptir

Oraj

Radardan elde edilen farklı reflektiviteler bize iki farklı orajın varlığını göstermektedir Bunlar şiddetli ve şiddetli olmayan orajlar olarak adlandırılır

Şiddetli Olmayan Orajlar:

Bu tür orajlarda nispeten küçük alanlarda çok kuvvetli düşey hava hareketleri göstermektedir Radarda reflektivitenin yoğun olduğu alanlar ve civarında bu tip orajlara bağlı yağışlar tespit edilebilmektedir Bilindiği gibi oraj içerisinde farklı gelişim sahalarında çok sayıda hücreler mevcuttur Genellikle radar ile oraj hücrelerinin ilk tespit edildiği yükseklik 3 ile 6 km arasındadır Hücrelerin olgunlaşma safhası, yarıçaplarının nispeten daha büyük olmasından dolayı radar reflektivitesinin en yoğun olduğu alanlarda gerçekleşmektedir Bir orajın yaşam süresi olarak tanımlanan süre, hücrelerin oluşumu ve yere yağış olarak düşmesi, yaklaşık 30 dakikalık bir süreyi kapsar

Şiddetli Orajlar:

1950’li yıllardan itibaren araştırmalar şiddetli oraj üzerine yoğunlaştırılmıştır Şiddetli orajda yukarıya doğru çok şiddetli bir hareket ve bu hareket nedeniyle etkilenen bir çevre söz konusudur Çok hücreli şiddetli fırtınalar organize, periyodik olarak meydana gelen şiddetli hücreleri içerirler Yeni hücreler genelde fırtınanın sağ tarafında meydana gelip gelişirler Yeni hücreler, fırtına içinde hareket ederken kimliklerini kaybetmezler fakat fırtınanın sol tarafındaki yaşlı hücreler ölüyorsa bunlar olgun fırtınalar haline gelirler Yeni hücreler düzenli bir şekilde gelişiyorken fırtınanın sağ tarafında orta seviyelerde kararlı bir eko hattı vardır Bunun alt kısımlarında ya çok zayıf ekolar vardır yada hiç eko yoktur Her yeni hücre genellikle fırtınanın sağ tarafında geliştiği için fırtınanın tamamı, bireysel hücrelerin yada ortalama çevre rüzgarlarından daha yavaş bir hızla sağa doğru hareket eder Çok hücreli şiddetli fırtınalar birkaç saat sürebilir ve çok şiddetli hava olaylarını ortaya çıkarabilir Buna rağmen şiddetli hava olayları genellikle geniş bir alana yayılmazlar