10-21-2012
|
#2
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bitki Hücresinde Bulunan Organeller Nelerdir
7 KOFUL:
İçinde koful özsuyu bulunan zarlı keseciklerdir Bitki ve tek hücrelilerde çok bulunur Hücrenin sindiriminde, boşaltımında ve madde alış verişinde kullanılan boşaltım kofulu sindirim kofulu gibi çeşitleri vardır Tatlı sularda yaşayan tek hücrelilerde kontraktil koful suyun fazlasını hücre dışına atar Hayvan hücrelerinde az sayıda küçük koful bulunur Genç bitki hücresinde çok sayıda küçük koful, yaşlı hücrede ise büyük koful bulunur
8PLASTİTLER:
Hücrelerde kloroplast,kromoplast,ve lökoplast olmak üzere üç tip plastit bulunur
A: Kloroplast:
Bitkilerde fotosentezin gerçekleştiği yeşil renkli plastitlerdirkloroplastlar özellikle bitkilerin yeşil kısımlarında bulunur İki katlı zardan meydana gelirler Kloroplastlar grana ve stromadan oluşur Grananın etrafında “stroma” adı verilenbir sıvı ile doludurStromada DNA, RNA, Ribozom fotosentez enzimleri, karbonhidratlar, yağlar, proteinler, su ve mineraller bulunur
-Kroloplastın temel görevi fotosentezdir
-kloroplasttada mitokondiride olduğu gibi atp üretimi yapılırbu sentezlenen atp dışasrı verilmez farkı budur Kloroplast ve mitokondri yapısal olarak prokaryotik hücrelere benzerler Her ikiside benzer yapıda ribozom içerirler Kendilerine özel olan DNA’ları ile kendilerini eşleyebilirler
B:Kromoplast:
Bitkilerdeki yeşilden başka sarı, turuncu, kırmızı renkleri oluşturan pigmentlerin bulunduğu plastitlerdir Genellikle çiçek yaprak ve meyvelerde bulunur Yeşil yaprakların sonbaharda sararmasının nedeni klorofillerin bozulup kloroplastların kromoplastlara dönüşmesidir
C:Lökoplast:
Renksiz plastitlerdir Nişasta, yağ ve protein depolarlar Işık görmeyen kök, toprak altı gövdelerde ve tohumlarda bol bulunur Işık gördüğünde kloroplasa dönüşür
9SENTROZOM:
Bitki hücresinde, yumurta hücresinde ve sinir hücresinde bulunmaz Yosun, mantar ve hayvan hücrelerinde bulunur Zarsızdır ve sentriyol denilen iki silindirik proteinden oluşur Hücre bölünmesi sırasında ikiye bölünen sentriyolün her biri bir kutba gider ve aralarında iğ iplikleri oluşur Kromozomlar sentromellerinden bu ipliklere tutunarak kutuplara doğru çekilir Kısaca görevi hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturur
ÇEKİRDEK:
Çekirdek hücrenin yönetim ve kalıtım merkezidir Hücre metabolizmasının çekirdek yönetir Yine canlıların özelliklerini taşıyan kromozom çekirdekte bulunur Hücre bölünmesiyle bu özellikler hücreden hücreye aktarılır Dolayısıyla çekirdek hücrenin yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan bir hücresel yapıdır Genellikle yuvarlak veya oval bir yapıya sahip olan çekirdek ışık mikroskobuyla da görülebilir Çekirdek ve sitoplazma arasında belli bir oran vardır
1Çekirdek Plazması ve Zarı:
Çekirdek plazması:Çekirdeğin içini dolduran sıvıdır Yarı akışkan yapıda olan bu sıvının viskositesi sitoplazma sıvısından daha yüksektir İçinde su, protein, DNA, RNA, mineral ve diğer maddelerden oluşur
Çekirdek zarı:Çekirdek materyali çift zarla çevrilmiş olarak sitoplazmadan ayrılır Çekirdek zarı ER’un devamı şeklinde olup ER’un zarı ile bağlantı halindedir Çekirdeğin iki zarı arasında kanal bulunur Bu zar yapı olarak hücre zarının yapısına benzer Hücre zarından farklı olarak dış zar üzerinde ribozomlar bulunmaz ve halka şeklinde “annulus” denilen yapılardan oluşan geniş “porlar” görülür Porlar çekirdek plazmasıyla sitoplazma arasında serbest geçişe ve madde alış verişine imkan sağlar Çekirdekte sentezlenen RNA molekülleri porlardan sitoplazmaya geçer Ayrıca sitoplazmada sentezlenen bazı proteinlerde bu porlardan çekirdek içine alınır
3Çekirdekçik:
Hücrede bir veya daha fazla sayıda bulunabilen çekirdekçik, ribozom ve protein sentezinde aktif rol oynar Yapısında DNA, RNA ve bazik proteinler bulunur Ribozomun yapısına katılan RNA’ların çoğu çekirdekçikte sentezlenir Çekirdekçik hücrede RNA’ların en yoğun olduğu bölgedir RNA’lar burada proteinlerle birleşerek ribozomun alt birimlerini oluşturur Porlardan sitoplazmaya geçen alt birimler birleştiğinde işlevsel ribozomları oluştururlar Çekirdekçiğin sayısı ve büyüklüğü hücrenin işlevine göre değişir Kas hücreleri gibi protein sentezinin az olduğu hücrelerde çekirdekçik bulunmaz veya çok küçüktür Buna karşılık salgı hücreleri gibi protein sentezinin hızlı olduğu hücrelerde çekirdekçik büyük veya çok sayıda bulunur Çekirdekçik ışığı çok iyi kırdığından ışık mikroskobuyla görülebilir
4KALITIM MATERYALİ:
Kalıtım materyalinin yapısal sırası;
Nükleotit → Üçlü Şifre → Gen → DNA
Üçlü şifre üç nikleotitin birleşmesinden meydana gelir Genler değişik sayıda nikleotitlerden meydana gelmiş protein sentezi yapmakla görevli DNA parçasıdır Genler kromozomların lokus denilen yerlerinde bulunurlar Bu yapılarla canlıların özellikleri nesilden nesile geçer Yine hücrede her enzim bir genin kontrolünde çalışır Genler bir araya gelerek DNA meydana getirir DNA terimi tüm nükleotit dizisini ifade etmek için kullanıldığı gibi nükleotit dizisinin belli bir bölgesi içinde kullamılır DNA çekirdekte proteinlerle birlikte bulunur DNA protein kompleksi kromatin olarak atlandırılır Kromatinler ise hücre bölünmesi esnasında kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur Proteinler ,mRNA transkripsiyonu ve DNA replikasyonuna yardımcı olur ve DNA replikasyonuna yardımcı olur ve DNA’yı organize eden yapısal proteinler olarak görev yapılır
ÇEKİRDEĞİN GÖREVLERİ:
1Protein Sentezi:Protein sentezi transkripsiyon ve translasyon denilen iki aşamada gerçekleşir
A: Transkripsiyon (Yazılım)DNA’daki protein şifresi mRNA şeklinde sitoplazmaya taşınırDNA’dan mRNA sentezine transkripsiyon denirBu esnada DNA’nın tamamı değil sadece ilgili gendeki şifre kopyalanır
B:Translasyon (Çeviri):Translasyon mRNA’la sitoplazmaya taşınan şifrenin ribozomlarda protein şeklinde kodlanmasıdır Translasyon esnasında şifre okunur ve bu şifreye göre sitoplazmadaki aminoasitler enzimler yardımıyla birbirine bağlanarak protein molekülü oluştururBu hücrede aynı anda çok çeşitli protein sentezlenebilir Bir protein molekülünün sentezlenebilmesi için yaklaşık 10 saniye ile 2dakika yeterlidir Bakterilerde protein sentezi daha hızlıdır Bu nedenle antibiyotiklerin bir çoğu bakterilerdeki protein sentezine engelleyerek etkili olur
|
|
|
|