Eski Ve Yeni Babil

eski ve yeni babil

Sümerlerin aşağı Mezopotamya’da gücünü kaybetmesi üzerine egemenlik Babil Krallığına geçmiştir Bu dönemde mimari fazla gelişmemiş ama astronomide gelişmeler kaydedilmiştir Eski dönemin en önemli yapısı Ischali’de Ishtar tapınağıdır Tapınak üç ayrı kutsal bölümü içeren dikdörtgen planlı bir yapı kompleksidir Mimaride asıl gelişme yeni Babil çağında ve özellikle Nabukatnezar döneminde görülmüştür Onun döneminde ortaya konulan eserler başkent Babil’in mimarisinde önemli bir pay sahibi olmuştur Bu mimari eserler arasında şehrin tanrısı Marduk adına yapılan yedi katlı ZiguratEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) kral sarayıEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) asma bahçeleri ve tapınağa götüren tören yolunun başlangıcındaki Ishtar kapısı sayılabilir Babil Fırat’ın Nabukatnezar tarafından surlar doğu ve kuzey yönünde genişletilmiş ve en kuzey köşeye kralın sarayı yapılmıştır

ISHTAR KAPISI

Kentin çok sayıda kapısı vardır ama bunlardan en ünlüsü Marduk’un tapınağına götüren tören yolunun başlangıcına işaret eden Ishtar kapısıdır Berlin müzesinde ön cephesi ayağa kaldırılmışEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) 12m yüksekliğindeki kapının iki kemerli kapısı vardır ve kapılar iki yanında yer alan mazgallı kulelerin koruması altındadır Kapıyı ilginç kılan mimarisinden çokEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) cephesindeki sırlı tuğlaların kullanımıyla sağlanan renkli görünümdür Mavinin hakim olduğu renkli fon üzerindeEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) sarı sırlı tuğlalarla işlenmişEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) Marduk’un simgesi ejder ve boğa motifleri bulunmaktadır Benzer bir düzenlemeyi tören yolunun iki yanındaki yüksek duvarlar üzerinde de görmekteyiz Burada her bir yanda altmışardan birer ayağını ileri uzatmış durumda görülen 120 aslan figürü işlenmiştir

KRAL SARAYI

Kentin kuzeyinde bulunandan ayrı asıl saray bu tören yolunun sol tarafında kalmakta ve avlu çevresinde sıralanmış salonlar ve teraslardan oluşmaktadır



ASMA BAHÇELERİ

Sarayın hemen karşısında dünyanın 7 harikasından biri olduğu kabul edilen Asma Bahçeleri yer almaktadır Bu bahçeler kral Nabukatnezar’ın dağlık bir ülkeden olan eşi Semiramis’in vatan hasreti çekmemesi için gerçekleştirilmiş yapay setler üzerine kurulmuştur Bugün belirleyici izi olmamasına rağmen düz arazide bu teraslı bahçenin ayaklar üzerine oturan tonozlu bir alt yapısı olduğuEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) üzerindeki kalın toprak tabakasına nadide ağaç türleri dikilerekEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) bunları Fırat’tan su dolaplarıyla çekilen suyla sulandığı varsayılıyor

DİNİ MİMARİ (TAPINAK)

Tanrı Marduk adına yaptırılan tapınakEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) 7 katlıEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) üst katına rampa ile ulaşılan 90m yüksekliğinde bir zigurattır Tevrat’ta adı geçen Babil kulesinin bu yapı olduğu sanılır Çok yıl sonra Büyük İskender Babil’e geldiğinde bu kuleyi yeniden yaptırmak amacıyla enkazını temizletmiş ama ömrü bu işe girişmeye yetmemiştir

ASUR MİMARİSİ

Savaşçı bir kavim olan Asurlar yukarı Mezopotamya’nın dağlık coğrafi karakteri ile tam bir uyum gösterirler İlk yerleşmeleri Dicle ile Zap suyu arasındaEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) başkenti Asur olan bölgedir Asur ülkesi dağlık bir bölge olduğu haldeEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) mimaride Mezopotamya gelenekleri esas alınarakEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) mimari yapılarında fırınlanmış kerpiç tuğla ve sırlı tuğlalar kullanılmıştır

ASKERİ MİMARİ

Asur kent surları Hitit geleneğinde olduğu gibi kalınlıkları 15m’yi bulan çift sıra surla kuşatılıştır ama farklı olarak malzeme kerpiç tuğladır Kent kapılarına da önem verilmiştirEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) bu kapıların girişlerinden başlayan yollarEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) kentin tapınak ve sarayının bulunduğu alana uzanan düzenli yollardır Ayrıca burada poternaları da görürüz ama burada malzeme yine kerpiç tuğladır ve geçitlerin ikiden fazla girişi vardır

SİVİL MİMARİ

KONUTLAR

Konut mimarisinde Bit-Hilani tarzı konutlar yapılmış ama bu ev şemasının adıEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) onların koyduğu isim ile tanınmıştır Binaların üst örtüsü düz toprak damdır ama bunu sağlamak için gerekli ahşap malzeme bulunmadığı zaman binalar kubbe ya da tonoz üst örtü ile kapatılır ve bunun üzeri yine bir toprak tabakası örtülerek dam düzeltilmiş olurdu

SARAYLAR

Mezopotamya geleneğine uyularak burada da anıtsal yapılar bir set ya da teras üzerine inşa edilir Saray yapıları kompleks binalar olup birbirine geçişleri olan avlular çevresinde sıralanmış salonlardan meydana gelir ve bu tür yapıların duvarlarında nakış izlerine rastlanmıştır Anıtsal yapıların kapılarını “Lamassu” denilen insan başlıEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) kanatlı ve beş ayaklı çok iri boğa heykelleri korumaktadır En önemli saraylar Khorsabad’da IISargon’un ve Kalhu’da II Asurbanipal’in saraylarıdır Hitit orthostatlarını hatırlatan kabartmalı taş kaplama levhalarını burada da görürüz Sarayların ilginç bir mimari elemanıEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) ileride Yunan mimarisinde karşılaşılacak olan Karyetid ve telemonların öncüsü konumunda olan Atlantlardır ki bunlar üst yarısı kadın yada erkek Heykeli formunda olan sütunlardır

DİNİ MİMARİ

TAPINAKLAR

Sümer geleneğine uygun olarak Zigurat formunda yapılırlar ve 7 katlıdırlar En üst kademede asıl tapınak bulunur Ziguratların 7 katının her biri güneş tayfındaki 7 renkten birinin rengini taşır

MEZAR MİMARİSİ

Asur şehirlerinde kent dışı bir mezarlık söz konusu değildir Halk cenazesini yaşadığı evin bir odasının zeminine gömer Kral ve soylular için kare yada dikdörtgen planlı yer altı mezar odaları yapılırdı Derinliği 2 metreyi geçmeyen bu mezar odalarında ölü toprak altına gömülür yada zemin üstüne bir sanduka ile bırakılırEski ve yeni babil çağı (mö 1900-1600 ; mö 626-539) yanına da çeşitli eşyalar konurdu Bu mezarlar üst örtülerine göre 2 çeşittir ki bunlardan ilki diğerinin prototipidir:

* Sahte kemerli mezarlar : Burada poternalarda olduğu gibi bindirme tekniği ile içe doğru eğimli örülen yan duvarlar üçgen kesitli bir mezar odası oluşturur

* Gerçek kemerli mezarlar : Daha gelişmiş olan bu tipte belirli bir yükseklikten sonra olasılıkla bir çatı iskeleti üzerine tonozu oluşturan tuğlalar örülür ki bu tipin daha gelişmiş örneğinde özel tonoz tuğlalarının kullanıldığı görülmüştür Her mezar odasının bir de küçük giriş bölümü bulunur