Bilgi Kenber

Kıymetli malzemelerden yapılan portbuketler, onları örnek alarak taklit eden basit malzemelerden yapılmış olanları ile zıtlık teşkil etmektedirler Bu bağlamda mesela kendi devrinde basit ve alelade sayılan örme hasır portbuketler, çok narin olmaları dolayısıyla günümüze kadar az miktarda kaldıklarından, bugün için malzemesinden çok nadide olmaları bakımından kıymetli sayılmaktadırlar

Portbuketleri imal eden sanatkârların yaratıcılıkları, standart objelerin dışında özellikle geliştirilmiş “sistemli” tabir edilen örneklerin gerçekleştirilmesini sağlamıştır Örneğin, 1840’ta Birmingham’da çeşitli tiplerde, özellikle de ayaklı tipte portbuketler için model tesciline başlanılmıştır Bu tip “sistemli” portbuketlere bir diğer örnek de balo dans defteri (“carnet de bal”) ve kalemi ile donatılmış olanlar gösterilebilir





Resim 9) İsveç Göteborg, 1866, altın kaplama gümüş, boy:126 cm





Resim 10) İtalya (?), 1870-1880, gümüş filigran, boy: 9,1 cm

“Sistemli” portbuketlerden bir diğer önemli örnek, bir menteşe vasıtası ile ortasından katlanan ve “portmanto”15 adı ile tanınan portbuketlerdir Bu portbuketlerin tutak kısmı kristal bir parfüm şişesi olup, vazo kısmı ile parfüm şişesi arasında “vinaigrette” tabir edilen “sirkeli tuz kutusu” bulunur

İlk olarak 1851’deki Uluslararası Sergi esnasında İngiliz “Martin, Baskett and Martin” firmasının tescil ederek sergilediği, elbise üzerine bir agraf veya bir iğne ile takılan ve mücevher sınıfına giren portbuketler, broş tipine örnektirler

Yukarıda işaret edildiği gibi portbuketler bilhassa balo veya benzeri davetlerde ve günün muhtelif diğer saatlerinde de kullanılmıştır

Kraliçe Victoria’ya yapılan hediyeler gibi portbuketler, özellikle çeşitli vesilelerle hediye edilirlerdi Örneğin, bir geminin denize indirilme merasimi için (“Prens IV Willem/Denize indirme/19 Mayıs 1894/Baroness Tindal/tarafindan/isimlendirimistir”), bir müzik festivalinin açılışında (“Beşinci Festivallerinin açılısı dolayısıyla Bridlington Musical Society üyeleri tarafından Bayan Bosville’e takdim edilmiştir, 21 Nisan 1898”)16 ve hatta bir mezuniyet daveti dolayısıyla (“İçerisinde bir buket ile Bayan Margetson’a New College Arundel Sqre Islington’un her ülke vatandaşı 50 Genç Centilmen öğrencisi tarafından, 7 Middlesex Islington Rifle Gönüllüsü Öğrencilerine verdiği Gümüş nişan dolayısıyla takdim edilmiştir 18 Mayıs 1864)17 yaptırılan ve hediye edilen portbuket örnekleri mevcuttur

İlk ortaya çıktığı yer Fransa olarak tespit edilen portbuketlerin, İngiltere ve Amerika’da da kullanıldıklarını yukarıda belirtmiştik Kullanım memleketlerinin sadece bu ülkelerle sınırlı kalmamış olduğu, bulunan diğer portbuketlerin kökenlerinin tespitinden anlaşılmaktadır Bu bağlamda Almanya, Avusturya, İtalya, İspanya, Macaristan, Rusya, Hollanda, İsveç ve hatta İngiltere piyasası için yapıldıkları tahmin olunan Hindistan ve Çin kökenli olanları da mevcuttur 7 no’lu resimde (126) Avrupa veya Rusya piyasası için Osmanlı’da yapıldığı tahmin edilen bir portbuket görülmektedir Lüle taşından vazosu ve akikten tutağı olan ve iğnesi bir inci ile zenginleştirilmiş bu obje, bugüne kadar görülen portbuketler arasında yegâne Osmanlı işçiliğini hatırlatanıdır

Potbuketlerin koleksiyonları ve bunların koleksiyoncuları hakkında, en eski tespit edebildiğimiz portbuket koleksiyonu İngiltere Kraliyet Envanterinde bulduğumuz Kraliçe Victoria’ya ait olanıdır18 Rusya Sarayı Gatchina’daki gümüş envanterinde bulduğumuz koleksiyon19 ise Rus İmparatorluğu’na aittir