Truva Hazinesi Hakkında Ansiklopedik Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

HİLE VE ÇANAKKALE VALİSİ İBRAHİM PAŞA’NIN TAYİNİ

Adı geçen Alman'ın zamanın Maarif Nazırı Saffet Paşa'ya yazdığı mektubun sonunu şöyle bağlıyor: Ekselanslarından bütün ricam saygıdeğer Sadrazam'ın Çanakkale Valisine beni çalışmalarımda ve kazılarımda koruması için emir verdirmendir

Tarih: 18 haziran 1871

Bu mektuptan şu anlaşılıyor: Vali Arap İbrahim Paşa ,gürültüye pabuç bırakmayan cinsten ve onu sıkıyor

Schliemann daha önceden Çanakkale'ye gelip gitmistir

Valiyi ve yöreyi tanımıştır

Sonra da mezkur hırsızlık olayı ve mahkeme meselesi ve kazıların durdurulması ve bundan sonra İbrahim Paşa'dan izin almak epeyce zor olacaktır

Elhasıl Schliemann mahkeme olayından sonra ikinci kazı izni için başvuruda bulunur ye İstanbul'dan işini halletse de Çanakkale Valisi İbrahim Paşa'nın kesin direnci île karşılaşır

Hayır diyor kesinlikle izin vermem

Çünkü Vali de her şeyi öğrenmiştir

Schliemann burada dernektedir ki: Çanakkale’de 2 ay bekledim ve izni aldım

Fakat bu defa İzzet Efendi adlı bir şahsı gözcü olarak yanıma kattı

İzzet Efendi'nin işi yoluma engel çıkarmaktı

Bu şartlar altında işimi yapamayacağımı anladım ve Atina'ya döndüm, oradan Times'e bir mektup yazdım ye mektup; 24

7

1876 tarihinde yayınlandı

Mektupta İbrahim Paşa'nın yaptıklarını uygar dünyanın takdirine bırakıyordum

Olaydan İstanbul basını da haberdar olmuştu

Bu sebeple ekim 1876'da Vali İbrahim Paşa'nın başka bir vilayete tayini çıktı, İlave olarak diyor ki: Troia kazılarımı şimdi sürdürebilecektim

Görüyorsunuzya yabancılar 103 sene önce bile medya kanalıyla istediklerini elde edebiliyorlardı

1822 tarihinde dünyaya gelen Schliemann, 1868 yıllarında Troia aşkı ile Çanakkale'ye gelir

Bu ikinci gelişidir

İlk geliş 1863 yılları olmalıdır

1870'de de gerekli kazı iznini alır ve 1873’de hazineyi kaçırır

Hafriyat çalışmaları belli aralıklarla 1890'a kadar devam etmiştir

Başta yoğun bir tenkide tabi tutulan Alman'ın kazıları sonunda Troia'nın ünlü bir kent oluşu ve hazinelerinin ölümsüzlüğü dünyaca kabul edilmiştir

Burada üzücü olan hazinelere ve ünlü kente sahip çıkamayışımızdır

Hazine Yunanistan ve İngiltere'den sonra Berlin müzesinde koruma altına alındı

Hazinenin hemen tamamı II

Troia tabakasına aittir

Burada mezkur Alman'ın kazıları bittikten sonra köylülerde kazılar yapmıştır

Bulunan eşyaların bir kısmı halen İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir

Bunlar zamanın müzeler genel müdürü Osman Hamdi Bey'in sayesinde kalabilmişlerdi

Zira Schliemann 1879-1882-1883 ve1884 kazılarında da bulunan bazı parçaları yurt dışına kaçırmıştı

Osman Hamdı Bey ise 1884'de 1960'lara kadar kullanılacak olan Nizamnamesini çıkartıyor ve bundan böyle bulunan eşyalar Türk Hükümeti ile pay edilecektir

Bu arada şaşılacak şeydir ki: bir ara pratik zekâlı Alman hazineleri önce Yunanlılara ve sonra İngilizlere ve en sonda Ruslara satmak istiyor

Fakat bir takım sebepler ilen sürülerek hiçbiri satın almaya yanaşmıyor

Sonunda çalıntı hazine Alman Prof

Virchotv'un yardımlarıyla Berlin Devlet Müzesine bağış yapılıyor

Bu bağışın ne şartla yapıldığını bilemiyoruz

Gene hazine 1873-1882 arası ne kadar fire verdiğini de bilemiyoruz

Böylece İkinci Dünya Savaşı'na gelindi

Burada savaş çıkınca Almanya'da bulunan birçok kıymetli eşya ile birlikte Troia hazineleri de önce Merkez Bankası ve sonrada Berlin hayvanat bahçesi kulesinde koruma altına alındı

1945 ve savaş bitimi hazineye kızıl ordu el koydu

Sonra da uçaklarla Rusya'ya götürüldü

Böylece 1945-1992 arası 50 yıl Rusya'da muhafaza edildi

Kimse de bu sırrı bilemedi

Herhalde 1992 yıllarında iki müzede sergilenmek istenince olay meydana çıkıyor ve biranda olay bütün dünyada duyuldu

Arkasından 24-25 mart 1994 tarihinde Almanlarla Ruslar bir protokol yaptılar ve orada deniliyor ki: biz size Troia hazinelerini geri vereceğiz: karşılığında ise siz de bizim kültür varlıklarımızı geri vereceksiniz

Buna göre Troia hazinesinin bazı şartlar dahilinde Almanya'ya iadesi hususunda Ruslar'la Almanlar anlaşmış oluyorlardı

Bence bu anlaşma Schliemann'ın yaptığı gibi gayrı yasal bir antlaşmadır

Her ikisi de mal sahibi değildir

Bazı araştırmacılar hazineleri beynelmilel düşünebilir

Bunun içinde ulusal bir dava haline getirilmesinde bazı sakıncalar düşünebilirler

Bence yoktur

İlmi bakımdan istifade ortak olabilir

Yalnız herkes malına ve değerlerine sahip çıkmalıdır

Böyle bir olayda hırsız Türk olsaydı ve Alman veya Rusların mallarını Osmanlıya kaçırsalardı: O zaman görürdünüz neler oluyor

Hulasa esas bunca maceradan sonra üzücü olanı şudur: 1873 ve sonrası hafriyatları sırasında verilen fireler ve Schliemann şahsi tasarrufları ile hanımına edilen hediyeler ve işçilerin aşırabildikleri ve önce Yunanistan ve sonra İngiltere ve en son Berlin'deki sergilemeler sırasında verdiği fireler ile Rusya’ya taşınması ve halen 46 ayrı müzede sergilenmesi toplanması ve bir gün Türkiye'ye iadesi düşünülürse ve o iade zamanından önce olabileceklerin ve nihayet bütün bunların hazinenin eksilmesine zedelenmesi ve yıpranmasına sebep olunmasını düşünmektir

Rusya hazinenin üzerine oturuverdi

Şimdi ne olacak? Bir kere şu oldu: Rus parlamentosu 22 maddelik yeni tarihi eserler yasasının 2 maddesine göre 2

dünya savaşı sırasında ele geçirilen hiçbir tarihi eseri geri vermeyecektir

Bu arada Moskova'daki parlamento çevreleri Troia hazinelerinin gerçek sahibini bulması için ABD'nin arabulucu rolünün de geri tepeceği kanaatini taşıyorlar

Zira ABD'nin kaçak tarihi eser deposu durumunda olduğu ve bu yüzden arabulucu rolünün de işe yaramayacağı söyleniyor

Yani nasıl ısrar edebilecektir

Başka bir görüşte Troia hazinelerinin yıllarca Moskova’da muhafaza edilmesinin bedelinin hayli yüksek olduğu ve Türkiye'ye çıkarılacak faturanın hayli kabarık olacağı ve bu yüzden de geri adım atmak zorunda kalacağı doğrultusundadır

Yani şimdilik hazinenin başında II

Troia savaşı cereyan ediyor

Kimin kapacağı merakla bekleniyor ve takip ediliyor

Hülasa mezkur yasa tasarısı nihayet 18 mart 1997 günü kabul edilerek Ruslar hazinenin üzerine oturdular

Ancak yasa devlet başkanı tarafından Anayasa mahkemesine götürülmesi bekleniyor

Meclisteki Yeltsin'in temsilcisi Kotenkov, yasa Rusya’yı uluslararası alanda güç durumda bırakabilir görüşündedir

Her neyse yasa Anayasa mahkemesinden geri dönmezse Troia hazinelerinin Türkiye’ye iade yolu kapanmış olacaktır

Yazı:Ramazan EREN

10-21-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Truva Hazinesi Hakkında Ansiklopedik Bilgi HİLE VE ÇANAKKALE VALİSİ İBRAHİM PAŞA’NIN TAYİNİ Adı geçen Alman'ın zamanın Maarif Nazırı Saffet Paşa'ya yazdığı mektubun sonunu şöyle bağlıyor: Ekselanslarından bütün ricam saygıdeğer Sadrazam'ın Çanakkale Valisine beni çalışmalarımda ve kazılarımda koruması için emir verdirmendir Tarih: 18 haziran 1871 Bu mektuptan şu anlaşılıyor: Vali Arap İbrahim Paşa ,gürültüye pabuç bırakmayan cinsten ve onu sıkıyor Schliemann daha önceden Çanakkale'ye gelip gitmistir Valiyi ve yöreyi tanımıştır Sonra da mezkur hırsızlık olayı ve mahkeme meselesi ve kazıların durdurulması ve bundan sonra İbrahim Paşa'dan izin almak epeyce zor olacaktır Elhasıl Schliemann mahkeme olayından sonra ikinci kazı izni için başvuruda bulunur ye İstanbul'dan işini halletse de Çanakkale Valisi İbrahim Paşa'nın kesin direnci île karşılaşır Hayır diyor kesinlikle izin vermem Çünkü Vali de her şeyi öğrenmiştir Schliemann burada dernektedir ki: Çanakkale’de 2 ay bekledim ve izni aldım Fakat bu defa İzzet Efendi adlı bir şahsı gözcü olarak yanıma kattı İzzet Efendi'nin işi yoluma engel çıkarmaktı Bu şartlar altında işimi yapamayacağımı anladım ve Atina'ya döndüm, oradan Times'e bir mektup yazdım ye mektup; 2471876 tarihinde yayınlandı Mektupta İbrahim Paşa'nın yaptıklarını uygar dünyanın takdirine bırakıyordum Olaydan İstanbul basını da haberdar olmuştu Bu sebeple ekim 1876'da Vali İbrahim Paşa'nın başka bir vilayete tayini çıktı, İlave olarak diyor ki: Troia kazılarımı şimdi sürdürebilecektim Görüyorsunuzya yabancılar 103 sene önce bile medya kanalıyla istediklerini elde edebiliyorlardı 1822 tarihinde dünyaya gelen Schliemann, 1868 yıllarında Troia aşkı ile Çanakkale'ye gelir Bu ikinci gelişidir İlk geliş 1863 yılları olmalıdır 1870'de de gerekli kazı iznini alır ve 1873’de hazineyi kaçırır Hafriyat çalışmaları belli aralıklarla 1890'a kadar devam etmiştir Başta yoğun bir tenkide tabi tutulan Alman'ın kazıları sonunda Troia'nın ünlü bir kent oluşu ve hazinelerinin ölümsüzlüğü dünyaca kabul edilmiştir Burada üzücü olan hazinelere ve ünlü kente sahip çıkamayışımızdır Hazine Yunanistan ve İngiltere'den sonra Berlin müzesinde koruma altına alındı Hazinenin hemen tamamı II Troia tabakasına aittir Burada mezkur Alman'ın kazıları bittikten sonra köylülerde kazılar yapmıştır Bulunan eşyaların bir kısmı halen İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir Bunlar zamanın müzeler genel müdürü Osman Hamdi Bey'in sayesinde kalabilmişlerdi Zira Schliemann 1879-1882-1883 ve1884 kazılarında da bulunan bazı parçaları yurt dışına kaçırmıştı Osman Hamdı Bey ise 1884'de 1960'lara kadar kullanılacak olan Nizamnamesini çıkartıyor ve bundan böyle bulunan eşyalar Türk Hükümeti ile pay edilecektir Bu arada şaşılacak şeydir ki: bir ara pratik zekâlı Alman hazineleri önce Yunanlılara ve sonra İngilizlere ve en sonda Ruslara satmak istiyor Fakat bir takım sebepler ilen sürülerek hiçbiri satın almaya yanaşmıyor Sonunda çalıntı hazine Alman Prof Virchotv'un yardımlarıyla Berlin Devlet Müzesine bağış yapılıyor Bu bağışın ne şartla yapıldığını bilemiyoruz Gene hazine 1873-1882 arası ne kadar fire verdiğini de bilemiyoruz Böylece İkinci Dünya Savaşı'na gelindiBurada savaş çıkınca Almanya'da bulunan birçok kıymetli eşya ile birlikte Troia hazineleri de önce Merkez Bankası ve sonrada Berlin hayvanat bahçesi kulesinde koruma altına alındı1945 ve savaş bitimi hazineye kızıl ordu el koydu Sonra da uçaklarla Rusya'ya götürüldü Böylece 1945-1992 arası 50 yıl Rusya'da muhafaza edildi Kimse de bu sırrı bilemedi Herhalde 1992 yıllarında iki müzede sergilenmek istenince olay meydana çıkıyor ve biranda olay bütün dünyada duyuldu Arkasından 24-25 mart 1994 tarihinde Almanlarla Ruslar bir protokol yaptılar ve orada deniliyor ki: biz size Troia hazinelerini geri vereceğiz: karşılığında ise siz de bizim kültür varlıklarımızı geri vereceksiniz Buna göre Troia hazinesinin bazı şartlar dahilinde Almanya'ya iadesi hususunda Ruslar'la Almanlar anlaşmış oluyorlardı Bence bu anlaşma Schliemann'ın yaptığı gibi gayrı yasal bir antlaşmadır Her ikisi de mal sahibi değildir Bazı araştırmacılar hazineleri beynelmilel düşünebilir Bunun içinde ulusal bir dava haline getirilmesinde bazı sakıncalar düşünebilirler Bence yoktur İlmi bakımdan istifade ortak olabilir Yalnız herkes malına ve değerlerine sahip çıkmalıdır Böyle bir olayda hırsız Türk olsaydı ve Alman veya Rusların mallarını Osmanlıya kaçırsalardı: O zaman görürdünüz neler oluyor Hulasa esas bunca maceradan sonra üzücü olanı şudur: 1873 ve sonrası hafriyatları sırasında verilen fireler ve Schliemann şahsi tasarrufları ile hanımına edilen hediyeler ve işçilerin aşırabildikleri ve önce Yunanistan ve sonra İngiltere ve en son Berlin'deki sergilemeler sırasında verdiği fireler ile Rusya’ya taşınması ve halen 46 ayrı müzede sergilenmesi toplanması ve bir gün Türkiye'ye iadesi düşünülürse ve o iade zamanından önce olabileceklerin ve nihayet bütün bunların hazinenin eksilmesine zedelenmesi ve yıpranmasına sebep olunmasını düşünmektir Rusya hazinenin üzerine oturuverdi Şimdi ne olacak? Bir kere şu oldu: Rus parlamentosu 22 maddelik yeni tarihi eserler yasasının 2 maddesine göre 2dünya savaşı sırasında ele geçirilen hiçbir tarihi eseri geri vermeyecektir Bu arada Moskova'daki parlamento çevreleri Troia hazinelerinin gerçek sahibini bulması için ABD'nin arabulucu rolünün de geri tepeceği kanaatini taşıyorlar Zira ABD'nin kaçak tarihi eser deposu durumunda olduğu ve bu yüzden arabulucu rolünün de işe yaramayacağı söyleniyor Yani nasıl ısrar edebilecektir Başka bir görüşte Troia hazinelerinin yıllarca Moskova’da muhafaza edilmesinin bedelinin hayli yüksek olduğu ve Türkiye'ye çıkarılacak faturanın hayli kabarık olacağı ve bu yüzden de geri adım atmak zorunda kalacağı doğrultusundadır Yani şimdilik hazinenin başında IITroia savaşı cereyan ediyor Kimin kapacağı merakla bekleniyor ve takip ediliyor Hülasa mezkur yasa tasarısı nihayet 18 mart 1997 günü kabul edilerek Ruslar hazinenin üzerine oturdular Ancak yasa devlet başkanı tarafından Anayasa mahkemesine götürülmesi bekleniyor Meclisteki Yeltsin'in temsilcisi Kotenkov, yasa Rusya’yı uluslararası alanda güç durumda bırakabilir görüşündedir Her neyse yasa Anayasa mahkemesinden geri dönmezse Troia hazinelerinin Türkiye’ye iade yolu kapanmış olacaktır Yazı:Ramazan EREN