Tarihe Geçen Kadın Bettina Von Arnim

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Bettina von Arnim

DÖNEMİNDEKİ ÖNEMLİ OLAYLAR (1785-1859)

1783 Sophie von Laroche (Bettina von Arnim'in büyükannesi) Mutlu Seyahat adlı romanı yayınlar

1789 Goethe'nin oğlu August dünyaya gelir

1792 Mary Wollstonecraft Kadın Haklarının Savunusu'nu yazar

1804 George Sand'ın doğum yılı

1806 Şair Karoline von Günderode intihar eder

1807 Bettina von Arnim Goethe'yi ziyaret eder

Mektuplaşmaya başlarlar

1812-1822 Grimm'in Çocuk ve Ev Masalları yayınlanır

1831 Berlin'de kolera salgını

1850 Prusya'da kral tarafından onaylanan anayasa yürürlüğe girer

"HAYATTAKİ TEK BÜYÜK KAZANCIM KENDİM OLARAK KALMAKTIR!"

Büyükanneleri tarafından kucaklanmış üç genç kız bir ayna önünde durmaktadırlar

"Hepsini anımsadım, ama parlayan gözleri, al al yanakları, ince lüle lüle saçları olan birini anımsayamadım

Onu tanımıyorum, ama kalbim onun için çarpıyor

Böyle bir yüzü rüyamda sevmiştim

Bu yaratığı izlemeliyim

"

On üç yaşında kendisini aynada ilgiyle seyrettiği anı böyle anlatır Bettina Brentano

O zamana kadar iki kız kardeşi ile Fritzlar'daki Ursulinen Manastırı'nda yaşamıştır

Manastırda ayna bile olmadığını söyler

Demek ki Bettina kendisiyle ilk kez o an karşılaşmıştır

On iki çocuğun yedincisi olan Bettina Brentano'yu ebeveynlerinin ölümünden sonra Offenbach'taki büyükannesi yanına alır

Sophie von Laroche, Sternheim'lı Genç Kızın Hikâyesi adlı mektup-romanıyla, Almanların ilk kadın yazarıdır

Bettina'nın eğitimini üstlenen bu kişilikli kadın, zamanın birçok edebiyatçısı ile arkadaştır

Örneğin, günün birinde Bettina'nın büyükannesinin "Cırcır Böceği Kulübesi" adını taktığı evinin kapısını bir yabancı çalar

Kapıyı Bettina açar

Bir öpücükle selamlanan Bettina, bu yabancıya şiddetli bir tokatla karşılık verir

Bundan sonra ortaya çıkan büyükanne sevinçle seslenir: "Gerçek mi bu? Herder, Herder'im! Yolunuz bu kulübeye düşer miydi? Sizi binlerce kez kucaklarım!"

Bettina o anda kimi tokatladığını biliyor muydu? O bu olayı yalnızca kaydeder

Daha sonra yaşadığı bu olayı ve kendisi için ne kadar önemli olduğunu anlatacaktır

Ünlü şair ve filozof Johann Gottfried Herder evden ayrılırken elini Bettina'nın başına koyarak şöyle der: "Bu kız çok özgür birine benziyor

Eğer Tanrı ona bu yeteneği bir mutluluk için verdiyse, bunu çevresindekilere faydalı bir şekilde yansıtmalı ki, herkes onun cesur isteklerine uysun ve hiç kimse onu caydırmaya kalkmasın

"

Doğal olarak genç Bettina bundan etkilenmiştir

Ama sadece bundan değil

Çevresinde olan her şey onun yaşantısını şekillendirmektedir

Kendini bulmak ve kendini anlamayı öğrenmek ister

Kendi içindeki sesi izlemek ve kimseden emir almamak arzusundadır

Bunlar genç kızların "kadınların tüm eğitimi erkeklerin istedikleri gibi olmalıdır" temel ilkesine göre yetiştirildiği o dönemde duyulmamış düşüncelerdir

Bettina'nın büyükannesi ise bu ilkelere uymaz

Genç kızın Mimbeaa'yu okumasını, Latince öğrenmesini sağlar

İlerideki mesleğiyle ilgili olarak "Ben de bulutlarda yüzen biri olamam mı?" diye çok garip bir arzu dile getirdiğinde, büyükannesi onun bu fikrini "hayretle" karşılasa da Bettina'ya özgü bir düşünce gerçeğiyle karşı karşıyadır

Kız kardeşleri ona "evin sevimli cini" adını takarlar; bu rol ona delilere özgü bir serbestlik verir

Yedi yaş büyük ağabeyi Clemens, onu sırdaşı yapar

Üniversite öğrencisi ve geleceğin yazan Clemens Brentano, Jenalı romantiklerin ütopyası ve düşünceleriyle ilgilenmektedir

Sohbetlerinde ve özellikle mektuplarının çoğunda Bettina'ya bu konulardan söz eder

Yetişmekte olan Bettina üzerinde etkisi olan biri daha vardır: Şair Karoline von Günderode

Günderode, Frankfurt'taki bir manastırda yaşamaktadır

Bettina daha ilk karşılaşmalarında kendisinden beş yaş büyük olan bu kadına hayran olur

İmkân buldukça Karoline'i manastırdaki odasında ziyaret eder ya da ona sayfalar dolusu mektup yazar

Tarih, mitoloji ve sanat, iki arkadaşın tartıştıkları konulardır

Balolar, moda yenilikleri, randevular; böyle şeylerle Bettina'nın en ufak ilgisi yoktur ve bunu da kaygısızca ağabeyine yazar

Clemens gittikçe artan bir endişeyle karşılar bu düşünceleri

Bettina biraz fazla aşırıya kaçmıyor mu? Büyük bir baloda kendisinin dolabına saklanan Bettina, orada uyuyakalır! Bunu anlayışla karşılamak mümkün değildir

Üstelik de "Veilchen" adlı Yahudi bir kızla arkadaşlık kurmuş, ona şiirler okumaktadır! Bu ne biçim davranıştır? Hemen bir şeyler yapmak gerekmektedir

Clemens uyarır, tehdit eder, azarlar; fakat Bettina taparcasına sevdiği ağabeyine bile karşı gelir

"Eğilimlerim üzerinde senin tasarruf hakkın olamaz

Hayattaki tek büyük kazancım kendim olarak kalmaktır ve bu dünyada başka bir mutluluk da istemiyorum!" Clemens ona bir koca bulmak istediğinde ise sabrı taşar: "Ne istediğimi ben bilirim! Özgürlüğümü korumaya ihtiyacım var benim!" Ona istedikleri kadar kendini beğenmiş, kaçık, uyurgezer desinler, umurunda değildir

Bettina, büyükannesinin evinde 1772-1776 yılları arasında Sophie von Laroche'a Goethe tarafından yazılmış mektuplar bulur

Bettina'nın merakı iyice artar

Meğer kendisi daha küçük bir kızken, Goethe annesine âşık olmamış mı? Bettina bu büyük ozana hayrandır ve şimdi kendisini ona daha da yakın bulmaktadır

Goethe'nin annesi, Bayan Goethe Frankfurt'ta yaşamıyor mu? Bettina, Goethe'nin annesiyle tanışacaktır

Buna kesin kararlıdır ve ona kimse engel olamayacaktır

Bettina 1806 Haziranı'nda "Senin yerine Goethe'nin annesini kendime arkadaş seçtim," diye yazar arkadaşı Karoline'ye

İki kadının dostluğu neden bozulmuş olabilir? 1804'te Günderode'ye âşık olan dilbilimci ve tarihçi George Friedrich Creuzer buna katkıda bulunmuş olmalı

En sonunda Karoline von Günderode, Ren Nehri kıyısındaki Winkel'de 26 Temmuz 1806 tarihinde Bettina yüzünden bıçakla intihar eder

Yani Bettina, Büyükhanım Goethe'nin evinde sürekli bir konuk olduğu sırada

Evet, ona duyduğu ilgi daha fazladır: Goethe'nin annesinin de ilgisini ve güvenini kazanmıştır

Fakat arkadaşının intiharını öğrendiğinde çok sarsılır: "Birlikte yaşantımız çok güzeldi

Kendimi bulduğum ilk dönemdi

Onun yanında ilk kez kitapları anlayarak okumasını öğrendim

Bu acıyı ömür boyu içimde taşıyacağım

" Yıllar sonra Bettina yazar olarak kamuoyunun önüne çıktığında, gençliğinde kendisi için önemli olan tüm kişiler eserlerinde yeniden boy gösterecektir

Ağabeyi Clemens, kız arkadaşı Karoline

Goethe'nin annesi ve en sonunda ta kendisi! Bettina'nın taparcasına hayran olduğu Johann Wolfgang von Goethe

Henüz kendisini şahsen tanımasa da, her geçen gün onun hakkında yeni şeyler öğrenmektedir

Annesinin Wolfgang'ın çocukluğu ve gençliğine ilişkin hikâyelerini dinlemektedir

Duyduğu her şeyi kelimesi kelimesine defterine yazar ve bunları bir hazine gibi saklar

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tarihe Geçen Kadın Bettina Von Arnim Bettina von Arnim DÖNEMİNDEKİ ÖNEMLİ OLAYLAR (1785-1859) 1783 Sophie von Laroche (Bettina von Arnim'in büyükannesi) Mutlu Seyahat adlı romanı yayınlar 1789 Goethe'nin oğlu August dünyaya gelir 1792 Mary Wollstonecraft Kadın Haklarının Savunusu'nu yazar 1804 George Sand'ın doğum yılı 1806 Şair Karoline von Günderode intihar eder 1807 Bettina von Arnim Goethe'yi ziyaret eder Mektuplaşmaya başlarlar 1812-1822 Grimm'in Çocuk ve Ev Masalları yayınlanır 1831 Berlin'de kolera salgını 1850 Prusya'da kral tarafından onaylanan anayasa yürürlüğe girer "HAYATTAKİ TEK BÜYÜK KAZANCIM KENDİM OLARAK KALMAKTIR!" Büyükanneleri tarafından kucaklanmış üç genç kız bir ayna önünde durmaktadırlar "Hepsini anımsadım, ama parlayan gözleri, al al yanakları, ince lüle lüle saçları olan birini anımsayamadım Onu tanımıyorum, ama kalbim onun için çarpıyor Böyle bir yüzü rüyamda sevmiştim Bu yaratığı izlemeliyim" On üç yaşında kendisini aynada ilgiyle seyrettiği anı böyle anlatır Bettina Brentano O zamana kadar iki kız kardeşi ile Fritzlar'daki Ursulinen Manastırı'nda yaşamıştır Manastırda ayna bile olmadığını söyler Demek ki Bettina kendisiyle ilk kez o an karşılaşmıştır On iki çocuğun yedincisi olan Bettina Brentano'yu ebeveynlerinin ölümünden sonra Offenbach'taki büyükannesi yanına alır Sophie von Laroche, Sternheim'lı Genç Kızın Hikâyesi adlı mektup-romanıyla, Almanların ilk kadın yazarıdır Bettina'nın eğitimini üstlenen bu kişilikli kadın, zamanın birçok edebiyatçısı ile arkadaştır Örneğin, günün birinde Bettina'nın büyükannesinin "Cırcır Böceği Kulübesi" adını taktığı evinin kapısını bir yabancı çalar Kapıyı Bettina açar Bir öpücükle selamlanan Bettina, bu yabancıya şiddetli bir tokatla karşılık verir Bundan sonra ortaya çıkan büyükanne sevinçle seslenir: "Gerçek mi bu? Herder, Herder'im! Yolunuz bu kulübeye düşer miydi? Sizi binlerce kez kucaklarım!" Bettina o anda kimi tokatladığını biliyor muydu? O bu olayı yalnızca kaydeder Daha sonra yaşadığı bu olayı ve kendisi için ne kadar önemli olduğunu anlatacaktır Ünlü şair ve filozof Johann Gottfried Herder evden ayrılırken elini Bettina'nın başına koyarak şöyle der: "Bu kız çok özgür birine benziyor Eğer Tanrı ona bu yeteneği bir mutluluk için verdiyse, bunu çevresindekilere faydalı bir şekilde yansıtmalı ki, herkes onun cesur isteklerine uysun ve hiç kimse onu caydırmaya kalkmasın" Doğal olarak genç Bettina bundan etkilenmiştir Ama sadece bundan değil Çevresinde olan her şey onun yaşantısını şekillendirmektedir Kendini bulmak ve kendini anlamayı öğrenmek ister Kendi içindeki sesi izlemek ve kimseden emir almamak arzusundadır Bunlar genç kızların "kadınların tüm eğitimi erkeklerin istedikleri gibi olmalıdır" temel ilkesine göre yetiştirildiği o dönemde duyulmamış düşüncelerdir Bettina'nın büyükannesi ise bu ilkelere uymaz Genç kızın Mimbeaa'yu okumasını, Latince öğrenmesini sağlar İlerideki mesleğiyle ilgili olarak "Ben de bulutlarda yüzen biri olamam mı?" diye çok garip bir arzu dile getirdiğinde, büyükannesi onun bu fikrini "hayretle" karşılasa da Bettina'ya özgü bir düşünce gerçeğiyle karşı karşıyadır Kız kardeşleri ona "evin sevimli cini" adını takarlar; bu rol ona delilere özgü bir serbestlik verir Yedi yaş büyük ağabeyi Clemens, onu sırdaşı yapar Üniversite öğrencisi ve geleceğin yazan Clemens Brentano, Jenalı romantiklerin ütopyası ve düşünceleriyle ilgilenmektedir Sohbetlerinde ve özellikle mektuplarının çoğunda Bettina'ya bu konulardan söz eder Yetişmekte olan Bettina üzerinde etkisi olan biri daha vardır: Şair Karoline von Günderode Günderode, Frankfurt'taki bir manastırda yaşamaktadır Bettina daha ilk karşılaşmalarında kendisinden beş yaş büyük olan bu kadına hayran olur İmkân buldukça Karoline'i manastırdaki odasında ziyaret eder ya da ona sayfalar dolusu mektup yazar Tarih, mitoloji ve sanat, iki arkadaşın tartıştıkları konulardır Balolar, moda yenilikleri, randevular; böyle şeylerle Bettina'nın en ufak ilgisi yoktur ve bunu da kaygısızca ağabeyine yazar Clemens gittikçe artan bir endişeyle karşılar bu düşünceleri Bettina biraz fazla aşırıya kaçmıyor mu? Büyük bir baloda kendisinin dolabına saklanan Bettina, orada uyuyakalır! Bunu anlayışla karşılamak mümkün değildir Üstelik de "Veilchen" adlı Yahudi bir kızla arkadaşlık kurmuş, ona şiirler okumaktadır! Bu ne biçim davranıştır? Hemen bir şeyler yapmak gerekmektedir Clemens uyarır, tehdit eder, azarlar; fakat Bettina taparcasına sevdiği ağabeyine bile karşı gelir "Eğilimlerim üzerinde senin tasarruf hakkın olamaz Hayattaki tek büyük kazancım kendim olarak kalmaktır ve bu dünyada başka bir mutluluk da istemiyorum!" Clemens ona bir koca bulmak istediğinde ise sabrı taşar: "Ne istediğimi ben bilirim! Özgürlüğümü korumaya ihtiyacım var benim!" Ona istedikleri kadar kendini beğenmiş, kaçık, uyurgezer desinler, umurunda değildir Bettina, büyükannesinin evinde 1772-1776 yılları arasında Sophie von Laroche'a Goethe tarafından yazılmış mektuplar bulur Bettina'nın merakı iyice artar Meğer kendisi daha küçük bir kızken, Goethe annesine âşık olmamış mı? Bettina bu büyük ozana hayrandır ve şimdi kendisini ona daha da yakın bulmaktadır Goethe'nin annesi, Bayan Goethe Frankfurt'ta yaşamıyor mu? Bettina, Goethe'nin annesiyle tanışacaktır Buna kesin kararlıdır ve ona kimse engel olamayacaktır Bettina 1806 Haziranı'nda "Senin yerine Goethe'nin annesini kendime arkadaş seçtim," diye yazar arkadaşı Karoline'ye İki kadının dostluğu neden bozulmuş olabilir? 1804'te Günderode'ye âşık olan dilbilimci ve tarihçi George Friedrich Creuzer buna katkıda bulunmuş olmalı En sonunda Karoline von Günderode, Ren Nehri kıyısındaki Winkel'de 26 Temmuz 1806 tarihinde Bettina yüzünden bıçakla intihar eder Yani Bettina, Büyükhanım Goethe'nin evinde sürekli bir konuk olduğu sırada Evet, ona duyduğu ilgi daha fazladır: Goethe'nin annesinin de ilgisini ve güvenini kazanmıştır Fakat arkadaşının intiharını öğrendiğinde çok sarsılır: "Birlikte yaşantımız çok güzeldi Kendimi bulduğum ilk dönemdi Onun yanında ilk kez kitapları anlayarak okumasını öğrendim Bu acıyı ömür boyu içimde taşıyacağım" Yıllar sonra Bettina yazar olarak kamuoyunun önüne çıktığında, gençliğinde kendisi için önemli olan tüm kişiler eserlerinde yeniden boy gösterecektir Ağabeyi Clemens, kız arkadaşı Karoline Goethe'nin annesi ve en sonunda ta kendisi! Bettina'nın taparcasına hayran olduğu Johann Wolfgang von Goethe Henüz kendisini şahsen tanımasa da, her geçen gün onun hakkında yeni şeyler öğrenmektedir Annesinin Wolfgang'ın çocukluğu ve gençliğine ilişkin hikâyelerini dinlemektedir Duyduğu her şeyi kelimesi kelimesine defterine yazar ve bunları bir hazine gibi saklar