Değişen Dünya Ve Türkiye-Faruk Sönmezoğlu Kitap Özeti

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

YEDİNCİ BÖLÜM

12 MİL KARASULARI MESELESİ VE EGE SORUNU:

1923 Lozan Anlaşması’nda, karasularının sınırı konusunda belli bir hüküm olmamasına rağmen, karasularının sınırı fiili olarak Ege’de 3 mil olarak uygulanmaya başlanmıştır

Bu durum 1936 yılına dek böyle sürüp gitmiş, Türkiye’nin Montreux Antlaşması’nı imzaladığı yıl, Yunanistan karasularını 6 mile çıkardığını açıklamıştır

Türkiye, 1964 yılında Yunanistan’dan 28 yıl sonra, 6 mil genişliğinde karasuları ve 6 mil balıkçılık bölgesi sınırlarını kabul etmiştir

12 mil karasularının sınırının Ege’de uygulanması durumunda, Türkiye kıta sahanlığından, balıkçılık haklarından ve münhasır bölge haklarından tüm güney Ege’nin kapanmasından dolayı yararlanamayacaktır

Aynı zamanda üçüncü devletler de yararlanma hakkını kaybetmektedirler

Bu durum özellikle İngiltere ve ABD gibi donanmaları kuvvetli devletlerin işine gelmemektedir

SEKİZİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ VE PETROL TAŞIMACILIĞI SORUNU

JEOPOLİTİK BİR DEĞERLENDİRME:

Rusya’nın tekrar büyük devlet olma arzusu, yetersiz kalan ekonomik ve siyasi gücü ile çelişki oluşturmakta, meydana gelen güç boşluğu bölgesel rekabeti hareketlendirmektedir

Petrol ve doğalgaz kaynaklarının değerlendirilmesi, bu kaynakların dağıtımı ve pazarlaması, Türkiye ve Rusya arasında yoğun rekabet yaşatmaktadır

Türkiye, yeni yürürlüğe koyduğu “Boğazlar ve Marmara Deniz Trafik Düzeni”ne ilişkin Tüzüğe titiz bir şekilde uymalı ve radar ağını bir an evvel oluşturmalıdır

Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması’yla (AKKA) belirlenmiş tavan değerlerin Rusya tarafından aşılmak istendiği görülmektedir

Bu Türkiye tarafından (Batı’nın da mutlak desteği alınarak) engellenmelidir

DOKUZUNCU BÖLÜM

ÇEÇENİSTAN SORUNU VE TÜRKİYE

Bağımsızıklarını ilan etmekle belki Çeçenler yıllardır özlemini duydukları egemenliklerine kavuşmuşlardır ancak Rusya’ya karşı giriştikleri mücadeleden galip çıkmaları çok zordur

Rus Hükümeti, Çeçenistan’a askeri yardım yaptığını ileri sürerek Türkiye’yi suçlamıştır

Türkiye Rusya’nın toprak bütünlüğünün korunmasından yana olduğunu bildirmiştir

Rusya Kürt kartını kullanarak Türkiye’yi Kafkaslarda depolitize etmek düşüncesi içindedir

ONUNCU BÖLÜM

SSCB’NİN DAĞILMASINDAN SONRA TÜRKİYE-AZERBAYCAN İLİŞKİLERİ

Türkiye ve Azerbaycan, SSCB’nin çözülmesiyle hızlı bir yakınlaşma içine girmiştir

Rusya, Dağlık Karabağ sorununda Azerbaycan’a karşı Ermenileri desteklemiş, böylece yenilen Azeriler Dağlık Karabağ ve Ermenistan’dan ülkelerine dönmüşlerdir

1992’de Türkiye’nin çabalarıyla AGİK, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerektiğini ve Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan’ın bir parçası olduğunu kabul etmiştir

Türkiye tarafından ortaya atılan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Projesi’nden (KEİP) ekonomik ve siyasal olarak çok şey beklenmiş, Rusya-Ukrayna, Rusya-Moldova, Ermenistan-Azerbaycan gerginliği, Güney Osetya ve Kuzey Kafkasya’daki bazı sorunlar, projenin gelişmesini engellemiştir

İran tarafından da proje eleştirilmiştir

ABD yönetimi, kurulacak yeni güç denkleminde Türkiye’yi kilit bir “bölgesel aktör” olarak görmek istemektedir

Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin kuvvetlendirilmesi, Azeri-Ermeni barışını sağlayabilecek olması, Rusya ile İran’a prestij kaybettirmesi ve ABD’nin bölgedeki etkisini göstermesi bakımından önemli bir adımdır

10-21-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Değişen Dünya Ve Türkiye-Faruk Sönmezoğlu Kitap Özeti YEDİNCİ BÖLÜM 12 MİL KARASULARI MESELESİ VE EGE SORUNU: 1923 Lozan Anlaşması’nda, karasularının sınırı konusunda belli bir hüküm olmamasına rağmen, karasularının sınırı fiili olarak Ege’de 3 mil olarak uygulanmaya başlanmıştır Bu durum 1936 yılına dek böyle sürüp gitmiş, Türkiye’nin Montreux Antlaşması’nı imzaladığı yıl, Yunanistan karasularını 6 mile çıkardığını açıklamıştır Türkiye, 1964 yılında Yunanistan’dan 28 yıl sonra, 6 mil genişliğinde karasuları ve 6 mil balıkçılık bölgesi sınırlarını kabul etmiştir 12 mil karasularının sınırının Ege’de uygulanması durumunda, Türkiye kıta sahanlığından, balıkçılık haklarından ve münhasır bölge haklarından tüm güney Ege’nin kapanmasından dolayı yararlanamayacaktır Aynı zamanda üçüncü devletler de yararlanma hakkını kaybetmektedirler Bu durum özellikle İngiltere ve ABD gibi donanmaları kuvvetli devletlerin işine gelmemektedir SEKİZİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ VE PETROL TAŞIMACILIĞI SORUNU JEOPOLİTİK BİR DEĞERLENDİRME: Rusya’nın tekrar büyük devlet olma arzusu, yetersiz kalan ekonomik ve siyasi gücü ile çelişki oluşturmakta, meydana gelen güç boşluğu bölgesel rekabeti hareketlendirmektedir Petrol ve doğalgaz kaynaklarının değerlendirilmesi, bu kaynakların dağıtımı ve pazarlaması, Türkiye ve Rusya arasında yoğun rekabet yaşatmaktadır Türkiye, yeni yürürlüğe koyduğu “Boğazlar ve Marmara Deniz Trafik Düzeni”ne ilişkin Tüzüğe titiz bir şekilde uymalı ve radar ağını bir an evvel oluşturmalıdır Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması’yla (AKKA) belirlenmiş tavan değerlerin Rusya tarafından aşılmak istendiği görülmektedir Bu Türkiye tarafından (Batı’nın da mutlak desteği alınarak) engellenmelidir DOKUZUNCU BÖLÜM ÇEÇENİSTAN SORUNU VE TÜRKİYE Bağımsızıklarını ilan etmekle belki Çeçenler yıllardır özlemini duydukları egemenliklerine kavuşmuşlardır ancak Rusya’ya karşı giriştikleri mücadeleden galip çıkmaları çok zordur Rus Hükümeti, Çeçenistan’a askeri yardım yaptığını ileri sürerek Türkiye’yi suçlamıştır Türkiye Rusya’nın toprak bütünlüğünün korunmasından yana olduğunu bildirmiştir Rusya Kürt kartını kullanarak Türkiye’yi Kafkaslarda depolitize etmek düşüncesi içindedir ONUNCU BÖLÜM SSCB’NİN DAĞILMASINDAN SONRA TÜRKİYE-AZERBAYCAN İLİŞKİLERİ Türkiye ve Azerbaycan, SSCB’nin çözülmesiyle hızlı bir yakınlaşma içine girmiştir Rusya, Dağlık Karabağ sorununda Azerbaycan’a karşı Ermenileri desteklemiş, böylece yenilen Azeriler Dağlık Karabağ ve Ermenistan’dan ülkelerine dönmüşlerdir 1992’de Türkiye’nin çabalarıyla AGİK, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi gerektiğini ve Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan’ın bir parçası olduğunu kabul etmiştir Türkiye tarafından ortaya atılan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Projesi’nden (KEİP) ekonomik ve siyasal olarak çok şey beklenmiş, Rusya-Ukrayna, Rusya-Moldova, Ermenistan-Azerbaycan gerginliği, Güney Osetya ve Kuzey Kafkasya’daki bazı sorunlar, projenin gelişmesini engellemiştir İran tarafından da proje eleştirilmiştir ABD yönetimi, kurulacak yeni güç denkleminde Türkiye’yi kilit bir “bölgesel aktör” olarak görmek istemektedir Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin kuvvetlendirilmesi, Azeri-Ermeni barışını sağlayabilecek olması, Rusya ile İran’a prestij kaybettirmesi ve ABD’nin bölgedeki etkisini göstermesi bakımından önemli bir adımdır