Celal Talabani Hayatı Vikipedi Celal Talabani Biyografisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Celal Talabani Hayatı Vikipedi Celal Talabani Biyografisi

Celal Talabani ( 1933)

--------------------------------------------------------------------------------

1933'te doğan Talabani, siyasi kariyerine 1950'lerde KDP'nin öğrenci kanadının kurucusu ve lideri olarak başladı

KDP lideri Mustafa Barzani ile görüş ayrılığına düşmesi sonrası KDP'den ayrılarak KYB'yi kurdu

Bir yıl sonra da Bağdat hükümetine karşı silahlı mücadeleye girişti

KDP - KYB rekabeti, bunu takip eden 30 yıl boyunca bölgedeki siyasi hayatın odağını oluşturuyordu

Kuzey Irak'ın Körfez Savaşı sonrası uçuşa yasak bölge ilan edilmesi, KDP ile kısa süren bir bahar havası yaşanmasına yol açtı

Taraflar 1992'de seçime giderek bölgede bir ortak yönetim kurdular

Ancak bu yönetimin başkanının kim olacağını berlilemek üzere yapılan seçimler yeni bir silahlı çatışma dönemini başlattı

4 Ekim 2002'de ABD arabulucuğuyla sağlanan anlaşmadan bu yana iki parti ortak hareket etmeye gayret gösteriyor

Talabani, önce Irak Yönetim Konseyi'ne bilahare de Irak Cumhurbaşkanlığına seçildi

HAKKINDA YAZILANLAR

[PORTRE - MUZAFFER DELİGÖZ]

Ayrılıkçı liderlikten devlet başkanlığına TALABANİ

Zaman 07

04

2005

KYB lideri Celal Talabani’nin devlet başkanı seçilmesiyle Irak ve Arap ülkeleri tarihinde ilk kez bir Iraklı Kürt, devlet başkanlığına seçilmiş oldu

Öylece; 30 yıllık bir mücadelenin sonunda; Talabani, ABD ile yaptığı işbirliğinin neticesi olarak Irak devlet başkanlığı makamına oturmuş olacak

Dün Irak Meclis’inin kararı ile Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani yeni dönemin ilk Cumhurbaşkanı olarak devlet başkanlığı koltuğuna oturmayı başardı

Yeni dünya düzeni açısından söz konusu gelişmenin simgesel bir anlamı olduğu açık

Gelişme üzerine Talabani portresinin çıkarılması artık elzem oldu

Bu portre çalışması Talabani’nin yıllardan bu yana verdiği mücadelenin yanı sıra, bir nevi Kuzey Irak’taki Kürt oluşumunun da bir siluetini vermeyi hedeflemektedir

Irak’taki Kürt hareketleri 2

Dünya Savaşı öncesi 1938 yılları civarında Molla Mustafa Barzani ile başlar

Bir süre sonra verdiği mücadelenin başarısızlığını fark edecek olan Barzani, bu dönemde aşiretinden 3

000 kişiyi de yanına alarak Rusya’ya sığınmış ve Ruslarla birlikte Almanlara karşı savaşmıştır

Barzani’ye bu dönemde ‘Rus Generali’ rütbesi verilmiştir

Savaşın bitmesinden kısa bir süre sonra 1946 yılında İran’ın Kürtlerle meskun (Mahabat) bölgesinde Rusların da yardımı ile bir Kürt devleti kurulurken, devlet başkanlığına Kadı Ahmet getirildi

Ne var ki bu devletin ömrü ancak 6 ay devam edebilmiş, Rusların yardımını çekmesi üzerine İran bölgeyi işgal etmiş, Kadı Ahmet ve 12 arkadaşı idam edilmiştir

Böylece ilk Kürt hareketi daha doğmadan ölümle karşı karşıya kalmış ve Barzani de 2

kez Rusya’ya kaçmak zorunda kalmıştı

1958 yılına kadar Rusya’da kalan Barzani, Irak Devrim Hareketi’nin çıkardığı af üzerine ülkesine döndü

Abdulkerim Kasım, bu af ile hususen Barzani’nin dönmesini istiyordu

İstediği de oldu

Rusya’da bulunan Barzani taraftarı Kürtler geri gelerek Bağdat’ta iskan edilmiş, Barzani de Bağdat’a yerleştirilmişti

Daha önce Rusya’ya gitmeyen Barzani aşiretinin bir kısım mensupları ile yine bir Kürt aşireti olan Zibari’ler arasında zaman zaman çarpışmalar meydana geliyordu

Barzani, Abdulkerim Kasım’dan izin alarak bu anlaşmazlıkları önlemek üzere Kuzey Irak’a gitti, oraya yerleşti

Bu sırada yıl 1959’u bulmuştu

Irak’taki demokratik hareketler de bu sırada oluşmaya başladı

Celal Talabani’nin çıkışı işte bu dönemlere rastlamaktadır

Avukat Celal’i aşireti desteklemedi

Celal Talabani, Bağdat Hukuk Fakültesi’ni birincilikle bitirmiş, meşhur bir avukattı

Siyasetle yakından ilgilenen, yaptığı çalışmalar sonucunda Demokratik Kürdistan Partisi’ni kuran Talabani zor koşullar altında çeşitli stratejiler izlemiş, başarılı olmanın tüm yollarını denemeye çalışmıştır

Celal Talabani, ‘Talabani’ aşiretindedir

Bu aşiret bölgede Sünni gelenekten gelen, tasavvufi eğilimleri olan bir aşiret olarak bilinmektedir

Talabani’nin sosyalist ve ırkçı görüşleri bu nedenle bu aşiret tarafından hiçbir zaman kabul edilmedi, aşireti Talabani’ye umduğu desteği vermekten imtina edecekti

Esasen Talabani bir süre sonra demokratik yolla muvaffakiyet sağlayamayacağını anladığından, Irak devletine karşı kanun dışı eylemlere başlamıştı

Bu eylemlerinde de Talabani aşireti Avukat Celal’e destek vermedi

Bu sırada bütün dünyada Molla Barzani Kürtçülük hareketinin lideri olarak tanındığından; Celal Talabani, Molla Mustafa Barzani’ye giderek beraber çalışmayı teklif etti

Talabani’nin parti kurması ile birlikte Irak’taki bütün Kürt entelektüeller bu partiye girmişlerdi

Bunun sebebi de 1958’e kadar Irak’ta Kürt-Arap ayrımı yoktu

Hatta Irak’ın 14 valisinden 6-7’si Kürt asıllı idi

Ayrıca, ordu içinde her rütbeye ulaşma imkanları da vardı

En yüksek kumandanlar arasında Kürt ve Türkleri görmek mümkündür

1958’den itibaren devletin Arap ırkçılığını esas alması sonucu devlet dairelerinde görev verilmesi sırasında Arap olup olmadığına bakılmaya başlanıldı

Devlet dairelerinden çıkarılan Kürt münevverleri bu sebeple Talabani’nin partisine girmeye başladılar

Bunların Molla Barzani’nin liderliğinde birleşmeleri ile hareket kuvvetlendi

Irak siyasi yönetiminin kuvvetleri ile giriştikleri çete savaşlarında güçlerini göstermeye de başladılar

Hükümet güçleri, Kürtçülük hareketine yardım etsin-etmesin birçok köyü yakıp yıktı

Birçok masum insan öldü, ki bu haksız ve zalimane tutum durum, bölgede Kürt hareketini desteklemeyenleri de hareketin içine soktu

Barzani ile sürekli çatıştı; çünkü

Irak’ın bölgedeki Arapları kışkırtmalarına misilleme olarak İran’ın da etkili bir aktör olarak devreye girmesi Talabani’nin başkaldırı hareketinde öne çıkmasını sağlayan etkenlerden biri oldu

Hitabetinin ve ikna kabiliyetinin iyi olması sebebiyle birçok lideri etrafına topladı

Halk arasında efsane şahıs haline geldi

Hatta, Kürt kadınları en güzel elbiselerine ‘Mam Celal-Celal Amca’ ismini veriyorlardı

1963’te Baas ihtilali olunca Kürtlerle anlaşma yapıldı

Toplantıların tamamında Kürtleri Celal Talabani temsil ediyordu

Yapılan anlaşma sonucu, Irak bir kanun ile Kürt bölgesine kısmi özerklik veriyordu

Bu, ancak bir yıl devam etmiş, Baas Partisi bu kanunu iptal ederek, bölgedeki hakimiyetini sürdürmeyi esas almıştır

Bu sırada, Kürt hareketinin yönlendirilmesi ve amaçları konusunda Molla Barzani ile Celal Talabani’nin arası açıldı

Talabani, Kürtlerin Irak’tan ayrı müstakil Kürt devleti kurmalarını istiyordu

Tabii bu devletin yapısı sosyalist rejime dayalı olacaktı

Bunu sağlamak için de Irak Komünist Partisi ile işbirliğine gidilmesini istiyordu

Molla Mustafa Barzani’nin fikri ise çevredeki bütün devletlerin müstakil Kürt devletinin kurulmasına izin vermeyeceklerini, bu sebeple en iyi yolun Irak Devleti içinde özerk bir Kürt bölgesi olarak kalmak olduğu yolunda idi

Kendisi hafız olan Molla Barzani, komünist ve sosyalist rejim esasını kabul etmiyor; daha önce kendisinin bulunduğu Rusya’dan örnekler vererek müstakil Kürt devleti fikrini reddediyordu

Bu fikir ayrılığı sebebiyle Celal Talabani, İran’a gitmek zorunda kaldı

Bir süre sonra Talabani, Irak Baasçıları ile anlaşarak Bağdat’a dönerken, yanındaki Kürt güçleri, Baasçılarla birlikte Molla Barzani’ye karşı savaşmaya başlayacak, böylece Kürt hareketi ikiye bölünmüş olacaktır

Bu durumdan istifade etmek için pusuda bekleyen Irak Baas Partisi, Talabani’yi yok etmenin yollarını aramış, birkaç adamı bu yolda suikaste uğramış olmasına rağmen Talabani, bu tuzaklardan kurtulmayı başarmıştır

Söz konusu gelişme Talabani’yi tekrar Molla Barzani’nin kucağına itmiş, onunla işbirliğine sevk etmiştir

(1970)

10-21-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Celal Talabani Hayatı Vikipedi Celal Talabani Biyografisi Celal Talabani Hayatı Vikipedi Celal Talabani Biyografisi Celal Talabani ( 1933) -------------------------------------------------------------------------------- 1933'te doğan Talabani, siyasi kariyerine 1950'lerde KDP'nin öğrenci kanadının kurucusu ve lideri olarak başladı KDP lideri Mustafa Barzani ile görüş ayrılığına düşmesi sonrası KDP'den ayrılarak KYB'yi kurdu Bir yıl sonra da Bağdat hükümetine karşı silahlı mücadeleye girişti KDP - KYB rekabeti, bunu takip eden 30 yıl boyunca bölgedeki siyasi hayatın odağını oluşturuyordu Kuzey Irak'ın Körfez Savaşı sonrası uçuşa yasak bölge ilan edilmesi, KDP ile kısa süren bir bahar havası yaşanmasına yol açtı Taraflar 1992'de seçime giderek bölgede bir ortak yönetim kurdular Ancak bu yönetimin başkanının kim olacağını berlilemek üzere yapılan seçimler yeni bir silahlı çatışma dönemini başlattı 4 Ekim 2002'de ABD arabulucuğuyla sağlanan anlaşmadan bu yana iki parti ortak hareket etmeye gayret gösteriyor Talabani, önce Irak Yönetim Konseyi'ne bilahare de Irak Cumhurbaşkanlığına seçildi HAKKINDA YAZILANLAR [PORTRE - MUZAFFER DELİGÖZ] Ayrılıkçı liderlikten devlet başkanlığına TALABANİ Zaman 07042005 KYB lideri Celal Talabani’nin devlet başkanı seçilmesiyle Irak ve Arap ülkeleri tarihinde ilk kez bir Iraklı Kürt, devlet başkanlığına seçilmiş oldu Öylece; 30 yıllık bir mücadelenin sonunda; Talabani, ABD ile yaptığı işbirliğinin neticesi olarak Irak devlet başkanlığı makamına oturmuş olacak Dün Irak Meclis’inin kararı ile Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani yeni dönemin ilk Cumhurbaşkanı olarak devlet başkanlığı koltuğuna oturmayı başardı Yeni dünya düzeni açısından söz konusu gelişmenin simgesel bir anlamı olduğu açık Gelişme üzerine Talabani portresinin çıkarılması artık elzem oldu Bu portre çalışması Talabani’nin yıllardan bu yana verdiği mücadelenin yanı sıra, bir nevi Kuzey Irak’taki Kürt oluşumunun da bir siluetini vermeyi hedeflemektedir Irak’taki Kürt hareketleri 2 Dünya Savaşı öncesi 1938 yılları civarında Molla Mustafa Barzani ile başlar Bir süre sonra verdiği mücadelenin başarısızlığını fark edecek olan Barzani, bu dönemde aşiretinden 3000 kişiyi de yanına alarak Rusya’ya sığınmış ve Ruslarla birlikte Almanlara karşı savaşmıştır Barzani’ye bu dönemde ‘Rus Generali’ rütbesi verilmiştir Savaşın bitmesinden kısa bir süre sonra 1946 yılında İran’ın Kürtlerle meskun (Mahabat) bölgesinde Rusların da yardımı ile bir Kürt devleti kurulurken, devlet başkanlığına Kadı Ahmet getirildi Ne var ki bu devletin ömrü ancak 6 ay devam edebilmiş, Rusların yardımını çekmesi üzerine İran bölgeyi işgal etmiş, Kadı Ahmet ve 12 arkadaşı idam edilmiştir Böylece ilk Kürt hareketi daha doğmadan ölümle karşı karşıya kalmış ve Barzani de 2 kez Rusya’ya kaçmak zorunda kalmıştı 1958 yılına kadar Rusya’da kalan Barzani, Irak Devrim Hareketi’nin çıkardığı af üzerine ülkesine döndü Abdulkerim Kasım, bu af ile hususen Barzani’nin dönmesini istiyordu İstediği de oldu Rusya’da bulunan Barzani taraftarı Kürtler geri gelerek Bağdat’ta iskan edilmiş, Barzani de Bağdat’a yerleştirilmişti Daha önce Rusya’ya gitmeyen Barzani aşiretinin bir kısım mensupları ile yine bir Kürt aşireti olan Zibari’ler arasında zaman zaman çarpışmalar meydana geliyordu Barzani, Abdulkerim Kasım’dan izin alarak bu anlaşmazlıkları önlemek üzere Kuzey Irak’a gitti, oraya yerleşti Bu sırada yıl 1959’u bulmuştu Irak’taki demokratik hareketler de bu sırada oluşmaya başladı Celal Talabani’nin çıkışı işte bu dönemlere rastlamaktadır Avukat Celal’i aşireti desteklemedi Celal Talabani, Bağdat Hukuk Fakültesi’ni birincilikle bitirmiş, meşhur bir avukattı Siyasetle yakından ilgilenen, yaptığı çalışmalar sonucunda Demokratik Kürdistan Partisi’ni kuran Talabani zor koşullar altında çeşitli stratejiler izlemiş, başarılı olmanın tüm yollarını denemeye çalışmıştır Celal Talabani, ‘Talabani’ aşiretindedir Bu aşiret bölgede Sünni gelenekten gelen, tasavvufi eğilimleri olan bir aşiret olarak bilinmektedir Talabani’nin sosyalist ve ırkçı görüşleri bu nedenle bu aşiret tarafından hiçbir zaman kabul edilmedi, aşireti Talabani’ye umduğu desteği vermekten imtina edecekti Esasen Talabani bir süre sonra demokratik yolla muvaffakiyet sağlayamayacağını anladığından, Irak devletine karşı kanun dışı eylemlere başlamıştı Bu eylemlerinde de Talabani aşireti Avukat Celal’e destek vermedi Bu sırada bütün dünyada Molla Barzani Kürtçülük hareketinin lideri olarak tanındığından; Celal Talabani, Molla Mustafa Barzani’ye giderek beraber çalışmayı teklif etti Talabani’nin parti kurması ile birlikte Irak’taki bütün Kürt entelektüeller bu partiye girmişlerdi Bunun sebebi de 1958’e kadar Irak’ta Kürt-Arap ayrımı yoktu Hatta Irak’ın 14 valisinden 6-7’si Kürt asıllı idi Ayrıca, ordu içinde her rütbeye ulaşma imkanları da vardı En yüksek kumandanlar arasında Kürt ve Türkleri görmek mümkündür 1958’den itibaren devletin Arap ırkçılığını esas alması sonucu devlet dairelerinde görev verilmesi sırasında Arap olup olmadığına bakılmaya başlanıldı Devlet dairelerinden çıkarılan Kürt münevverleri bu sebeple Talabani’nin partisine girmeye başladılar Bunların Molla Barzani’nin liderliğinde birleşmeleri ile hareket kuvvetlendi Irak siyasi yönetiminin kuvvetleri ile giriştikleri çete savaşlarında güçlerini göstermeye de başladılar Hükümet güçleri, Kürtçülük hareketine yardım etsin-etmesin birçok köyü yakıp yıktı Birçok masum insan öldü, ki bu haksız ve zalimane tutum durum, bölgede Kürt hareketini desteklemeyenleri de hareketin içine soktu Barzani ile sürekli çatıştı; çünkü Irak’ın bölgedeki Arapları kışkırtmalarına misilleme olarak İran’ın da etkili bir aktör olarak devreye girmesi Talabani’nin başkaldırı hareketinde öne çıkmasını sağlayan etkenlerden biri oldu Hitabetinin ve ikna kabiliyetinin iyi olması sebebiyle birçok lideri etrafına topladı Halk arasında efsane şahıs haline geldi Hatta, Kürt kadınları en güzel elbiselerine ‘Mam Celal-Celal Amca’ ismini veriyorlardı 1963’te Baas ihtilali olunca Kürtlerle anlaşma yapıldı Toplantıların tamamında Kürtleri Celal Talabani temsil ediyordu Yapılan anlaşma sonucu, Irak bir kanun ile Kürt bölgesine kısmi özerklik veriyordu Bu, ancak bir yıl devam etmiş, Baas Partisi bu kanunu iptal ederek, bölgedeki hakimiyetini sürdürmeyi esas almıştır Bu sırada, Kürt hareketinin yönlendirilmesi ve amaçları konusunda Molla Barzani ile Celal Talabani’nin arası açıldı Talabani, Kürtlerin Irak’tan ayrı müstakil Kürt devleti kurmalarını istiyordu Tabii bu devletin yapısı sosyalist rejime dayalı olacaktı Bunu sağlamak için de Irak Komünist Partisi ile işbirliğine gidilmesini istiyordu Molla Mustafa Barzani’nin fikri ise çevredeki bütün devletlerin müstakil Kürt devletinin kurulmasına izin vermeyeceklerini, bu sebeple en iyi yolun Irak Devleti içinde özerk bir Kürt bölgesi olarak kalmak olduğu yolunda idi Kendisi hafız olan Molla Barzani, komünist ve sosyalist rejim esasını kabul etmiyor; daha önce kendisinin bulunduğu Rusya’dan örnekler vererek müstakil Kürt devleti fikrini reddediyordu Bu fikir ayrılığı sebebiyle Celal Talabani, İran’a gitmek zorunda kaldı Bir süre sonra Talabani, Irak Baasçıları ile anlaşarak Bağdat’a dönerken, yanındaki Kürt güçleri, Baasçılarla birlikte Molla Barzani’ye karşı savaşmaya başlayacak, böylece Kürt hareketi ikiye bölünmüş olacaktır Bu durumdan istifade etmek için pusuda bekleyen Irak Baas Partisi, Talabani’yi yok etmenin yollarını aramış, birkaç adamı bu yolda suikaste uğramış olmasına rağmen Talabani, bu tuzaklardan kurtulmayı başarmıştır Söz konusu gelişme Talabani’yi tekrar Molla Barzani’nin kucağına itmiş, onunla işbirliğine sevk etmiştir (1970)