Türkçe Ve Türk Dilleri Ailesi (Çok Geniş Ve Akademik Bir Çalışma)

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-21-2012

Türk dillerinin kullanmış oldukları alfabeler
* En eski Türk yazıları Orhun-Yenisey ve Turan runlarıdır

Bunların çoğu 8'nci yüzyıldan kalmadır

Bu yazı, eski Germen runlarına benzediği için Run olarak adlandırılır, ama aralarında akrabalık yoktur

* Asıl yazı geleneği 10

yüzyılın sonlarında ve 11

yüzyılın başlarında Güneydoğu Türk halklarında, Karahanlılar döneminde, eski Türk dilinin bir lehçesi olan Karlukça ile gelişir

* Güneybatı Türkçe dillerinin yazıya alınması, 10

ve 11

yüzyılda Selçuklu dili ile başlar

Kardeş diller olan Eski Osmanlıca ve Eski Azeri dillerinden günümüz Türkiye Türkçesi ve Azerice gelişmiştir

* 14

yüzyılın Harezm Türkçesi de Güneybatı Türk dillerine mensuptur

Bu dilden günümüz Horasanca ve Türkmence gelişmiştir

* Kuzeybatı Türkçe dillerine ait en eski belgeler, Kumanca dili ile yazılmış olan Codex Cumanicus'dur ve 14

yüzyıldan kalmadır

Bu dilin günümüzdeki torunları Tatarca ve Başkırcadır

* İdil Bulgarları dilinde yazılmış en eski yazılar 13

ve 14

yüzyıldan kalmadır

Bu dilden ya da buna yakın bir dilden Çuvaş dili gelişmiştir

* Güneydoğu Türkçe dillerinden olan Çağatayca yazıların 15

yüzyıla dayanan örnekleri bulunmuştur

Çağatayca günümüz Uygurca ve Özbekçe'sinin temelini oluşturur

Türk dilinin yazılışları
* Klasik Edebiyat dilleri olan Osmanlıca, Azerice, Çağatayca, Tatarca ve Kırım Tatarcası sadece Arap alfabesini kullandılar

* 1924-1930 yılları arasındaki sürede başka Türk dilleri de, önce yalnız Azerice'de kullanılan latin alfabesi ile yazılmaya başlandı

* 1936-1940 yıllarında Rus bölgelerinde, Türk dillerince değiştirilmiş bir Kiril alfabesi kullanılmaya başlanmıştır

Arap ve Latin alfabesi kullanan Türk dilleri birbirlerıne daha da yakınlaşırken, Kiril alfabesi kullanan diller farklılaşmışlardır

Dillerin farklılaşarak ayrı diller haline gelmesi desteklenmiştir

* 1990'lı yıllarda Sovyetler Birliği'nin yıkılmasıyla yeni Türk Cumhuriyetleri kurulmuştur

Bu ülkeler, yani Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan, 2005 yılına kadar Türk dillerine uygun bir ortak Latin alfabeye geçmek için antlaşma imzalamışlardır

Amaç Türk kültür mirasının korunmasıdır

Ayrıca diğer ülkelerde yaşayan Türk azınlıkların 2010'a kadar bu ortak alfabeye katılmaları gerektiğine karar verilmiştir

* Türk dilleri konuşan Museviler, İbrani alfabesi'ni kullanırlar

* Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki Kıbrıs Türkleri de Türkiye Türkçesi'ni kullanırlar

10-21-2012	#8
Prof. Dr. Sinsi	Türkçe Ve Türk Dilleri Ailesi (Çok Geniş Ve Akademik Bir Çalışma) Türk dillerinin kullanmış oldukları alfabeler * En eski Türk yazıları Orhun-Yenisey ve Turan runlarıdır Bunların çoğu 8'nci yüzyıldan kalmadır Bu yazı, eski Germen runlarına benzediği için Run olarak adlandırılır, ama aralarında akrabalık yoktur * Asıl yazı geleneği 10 yüzyılın sonlarında ve 11 yüzyılın başlarında Güneydoğu Türk halklarında, Karahanlılar döneminde, eski Türk dilinin bir lehçesi olan Karlukça ile gelişir * Güneybatı Türkçe dillerinin yazıya alınması, 10 ve 11 yüzyılda Selçuklu dili ile başlar Kardeş diller olan Eski Osmanlıca ve Eski Azeri dillerinden günümüz Türkiye Türkçesi ve Azerice gelişmiştir * 14 yüzyılın Harezm Türkçesi de Güneybatı Türk dillerine mensuptur Bu dilden günümüz Horasanca ve Türkmence gelişmiştir * Kuzeybatı Türkçe dillerine ait en eski belgeler, Kumanca dili ile yazılmış olan Codex Cumanicus'dur ve 14 yüzyıldan kalmadır Bu dilin günümüzdeki torunları Tatarca ve Başkırcadır * İdil Bulgarları dilinde yazılmış en eski yazılar 13 ve 14 yüzyıldan kalmadır Bu dilden ya da buna yakın bir dilden Çuvaş dili gelişmiştir * Güneydoğu Türkçe dillerinden olan Çağatayca yazıların 15 yüzyıla dayanan örnekleri bulunmuştur Çağatayca günümüz Uygurca ve Özbekçe'sinin temelini oluşturur Türk dilinin yazılışları * Klasik Edebiyat dilleri olan Osmanlıca, Azerice, Çağatayca, Tatarca ve Kırım Tatarcası sadece Arap alfabesini kullandılar * 1924-1930 yılları arasındaki sürede başka Türk dilleri de, önce yalnız Azerice'de kullanılan latin alfabesi ile yazılmaya başlandı * 1936-1940 yıllarında Rus bölgelerinde, Türk dillerince değiştirilmiş bir Kiril alfabesi kullanılmaya başlanmıştır Arap ve Latin alfabesi kullanan Türk dilleri birbirlerıne daha da yakınlaşırken, Kiril alfabesi kullanan diller farklılaşmışlardır Dillerin farklılaşarak ayrı diller haline gelmesi desteklenmiştir * 1990'lı yıllarda Sovyetler Birliği'nin yıkılmasıyla yeni Türk Cumhuriyetleri kurulmuştur Bu ülkeler, yani Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan, 2005 yılına kadar Türk dillerine uygun bir ortak Latin alfabeye geçmek için antlaşma imzalamışlardır Amaç Türk kültür mirasının korunmasıdır Ayrıca diğer ülkelerde yaşayan Türk azınlıkların 2010'a kadar bu ortak alfabeye katılmaları gerektiğine karar verilmiştir * Türk dilleri konuşan Museviler, İbrani alfabesi'ni kullanırlar * Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ndeki Kıbrıs Türkleri de Türkiye Türkçesi'ni kullanırlar