|
Prof. Dr. Sinsi
|
Nokta Ve İki Nokta Nerede Kullanılır
Nokta ve iki nokta nerede kullanılır
Nokta İşareti (  ) ve Kullanıldığı Yerler
Hüküm, yargı bildiren, tamamlanmış cümlelerin sonuna konur:
Türk'üm
Okul açıldı
"Artık ana dili büsbütün işitilmez olmuştu Hasan, köşeye büzüldü; bir şeyler soran olsa da susuyordu, yanakları pençe pençe, al al olarak susuyordu Portakal bahçelerine dalmış, göğsünde bir katılık, gırtlağında lokmasını yutamamış gibi bir sert düğüm, daima susuyordu"
Bazı kısaltmaların sonuna konur:
Prof, Doç, Dr, İst, s, vb, Cad, Sok, Alm, Ar, Far, Fr, İng
Nokta kullanılmayan kısaltmalar:
TBMM, TDK, D, B, K, G, KB, GB, KD, GD (sekizi de yön),
m, cm, g, kg, l, C, Fe
Sayılardan sonra sıra belirtmek için "-ncİ" ekinin yerine kullanılır:
50 yıl kutlamaları, Cumhuriyet'in 75 yılı, yılın 365 günü
IV, II Mehmet, XV yüzyıl
Üçlü gruplara ayrılan sayılar arasına konur:
12584000, 325355254
Tarihlerde gün, ay ve yıl rakamlarının arasına konur
05021972, 119121996, 29X1923
Ay adları harfle yazılırsa nokta kullanılmaz:
29 Ekim 1923
Saat bildiren sayılarda saat ile dakika arasına konur:
0830, 1440, 2358, 0020[3]
Bir yazının maddelerini gösteren rakam ve harflerden sonra konur:
I II A B 1 2 a b i ii
Bibliyografyada her künyenin sonuna konur:
Agâh Sırrı Levent, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, Ankara 1960
Matematikte çarpı işareti yerine konur:45=20
---------------------------
İki Nokta ( İşareti ve Kullanıldığı Yerler
Açıklama yapılacak yerlerde kullanılır:
bestesiz:bestesi olmayan
sıfat: İsimlerden önce gelerek onların nitelik ve niceliklerini bildiren kelimeler
Kelimeler genel olarak ikiye ayrılır: İsimler ve fiiller
Bu işin en sağlam yolu şudur: Bildiğinden şaşmamak
Yeni harfler alındıktan sonra eski yazı ile bir tek kelime bile yazmayan iki kişi görmüşümdür: Atatürk ve İnönü
Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerinden Hayrullah
Bir cümleden sonra alıntı bir cümle geliyorsa veya bir söz naklediliyorsa iki nokta kullanılır:
Çocuk merakla sordu: "Bana ne getirdin?"
O, başarının sırrını tek kelimeyle açıklar: Azim
Kendisinden sonra örnek verilecek cümlelerin sonuna konur
Millî Edebiyat akımının temsilcilerinden bazıları şunlardır: Ömer Seyfettin, Halide Edip Adıvar, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem
Karşılıklı konuşmalarda kimin konuşacağı belirtildikten sonra iki nokta konur:
-Buğdayla arpadan başka ne biter bu topraklarda?
Ziraatçi sayar:
-Yulaf, pancar, nohut, mercimek
Bilge Kağan: Türklerim işitin!
Üstten gök çökmedikçe
alttan yer delinmedikçe
ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin?
Koro: Göğe erer başımız başınla senin!
Kütüphanecilikte yazar ve eser adı arasına konur:
Yahya Kemal Beyatlı: Kendi Gök Kubbemiz
Ses biliminde uzun okunması gereken ünlüden sonra kullanılır:
a:ile, ceva:hir, di:nen, ka:til, i:cat
Matematikte bölme işareti yerine kullanılır:
45:3=15
İki noktadan sonra bağımsız bir cümle geliyorsa bu cümle büyük harfle başlar; art arda örnekler sıralanıyorsa ilk örnek küçük harfle başlar:
Tam kapıdan çıkmak üzereyken sordu: Akşam erken gelecek misin?
İnceleyeceğiniz kelimeler şunlar: gelmek, nakletmek, gidedurmak
İnsan üç şeye benzer: ağaca, suya ve rüzgâra
*İki nokta kullanılmış cümleler bazen aynı kelimeler kullanılarak ama iki nokta kullanılmadan da kurulabilir: Çocuk merakla sordu: "Bana ne getirdin?" >Çocuk merakla, bana ne getirdin, diye sordu vb
|