10-21-2012
|
#1
|
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Cümlenin Dolaylı Tümleçi Nasıl Bulunur , Dolaylı Tümleç Ne Demek
Cümlenin Dolaylı Tümleçi nasıl bulunur , Dolaylı Tümleç ne demek
Yer Tamlayıcısı (Dolaylı Tümleç)
Dolaylı tümleç, yüklemi yaklaşma, bulunma ayrılma bildirerek tamla*yan ögedir Dolaylı tümleçfiilin yerini ve yönünü gösterdiği için bu ögeye yer tamlayıcısı da denir
Dolaylı tümleç yaklaşma hâli (-a, -e), bulunma hâli (-da, -de; -ta, -te) ve ayrılma hâli (-dan, -den; -tan, -ten) ekleriyle yükleme bağlanan kelime veya kelime grubudur İsim veya isim soylu bir kelime ya da kelime grubunun dolaylı tümleç olabilmesi için bu hâl eklerinden birini mutlaka almasışarttır
Dolaylı tümleci bulmak için yükleme kime, kimde, kimden; neye, nereye, nerede, nereden sorularından uygun olanı sorulur:
Güneş girmeyen eve doktor girer
İşten çıkmış, yorgun argın servise yürüyordu
“Eyvâh! Beş on kâfirin Îmanına kandık;
Bir uykuya daldık ki cehennemde uyandık ”
(Mehmet Âkif)
“Düz ovadan sarpa çekme yolunu
Ver mektebe okutsunlar oğlunu
Doğru at adımın sakın kolunu
Zehirli akrebe yılana ne dersin
(Âşık Veysel)
“Ormanda büyüyen adam azgını
Çarşıda, pazarda seyrân beğenmez ”
(Seyrânî)
“Bayramlarda, düğünlerde
Toplantıda, yığınlarda
Sıkılınca dar günlerde
Türküz türküçağırırız ”
(Aşık Veysel)
Akacak kan damarda durmaz
İşten artmaz, dişten artar
Yaklaşma, bulunma, ve ayrılma hâli ekini alan zaman, hâl ve miktar zarflarının dolaylı tümleç değil, zarf tümleci olduğu unutulmamalıdır:
“Sabahtan uğradım ben bir güzele ”
(Karacaoğlan)
Perdeler birbiri ardınca birden kapandı
Sahilde tek başına dolaşıyordu
Eylülde gel
|
|
|
|