Türkçe'de Yazım Kuralları

Yazım Kuralları ve Türkçe’nin Doğru Kullanımı

Bir yazı ile okuyucuya mesajı doğru iletmede kaynağın önemli bir rolü ve sorumluluğu bulunmaktadır Bu yüzden mesajı ileten kişi mesajını yazılı olarak iletirken bir takım yazım kurallarına uyması gereklidir Özellikle öğrencilerin yazı yazarken yaptıkları en önemli hata, noktalama işaretlerine uymamalarıdır

* Yazılarda noktalama işaretleri bazen hiç kullanılmamakta bazen de yerinde kullanılmamaktadır İfadelerin doğru anlaşılması için bu kurallara özenle uyulmalıdır

* Bir bilgisayar programı kullanılarak yazılan yazılarda ise boşluk konusuna dikkat edilmelidir Örneğin,

Noktadan ve virgülden önce boşluk bırakılmamalıdır

Noktadan ve virgülden sonra boşluk bırakılmalıdır Boşluk bırakılması unutulduğunda noktanın öncesinde ve sonrasındaki sözcükler tek bir sözcük olarak algılanmaktadır Bu da yazıların kağıt üzerindeki düzenlemesini olumsuz etkilemektedir

Parantezler açılırken parantez öncesinde boşluk bırakılmalı, açılan parantezle metin arasında boşluk olmamalıdır Parantezler kapatılırken parantez öncesinde boşluk olmamalı, sonrasında ise olmalıdır

* Diğer bir hata türü yazım yanlışlarıdır Sözcükler Türk Dil Kurumu’nun belirlediği kurallar göz önünde bulundurularak yazılmalıdır

* Yaygın olarak yapılan bir başka hata da sözcüklerin yanlış kullanımlarıdır Örneğin “neden olmak”, “yol açmak” ve “sağlamak” gibi sözcükler çok farklı anlamları verebiliyorken aynı anlamda kullanılmaktadırlar

* Ayrıca bazı sözcüklerin Türkçe karşılıkları varken (genelde) farkında olunmadan yabancı karşılığı kullanılmaktadır

Genel Yazım Yanlışları

Yanlış (!) > Doğru (!)

hergün > her gün

heryer > her yer

herşey > her şey

harhangibiri > herhangi biri

herbiri > her biri

birgün > bir gün

birşey > bir şey

bir çok > şey birçok şey

bir kaç > şey birkaç şey

hiç bir > şey hiçbir şey

pekçok > pek çok

pekaz > pek az

arasıra > ara sıra

yanısıra > yanı sıra

peşisıra > peşi sıra

ardısıra > ardı sıra

akşam üstü > akşamüstü

suç üstü > suçüstü

ayak üstü > ayaküstü

terketmek > terk etmek

ayırdetmek > ayırt etmek

farketmek > fark etmek

arzetmek > arz etmek

vaadetmek > vaat etmek

haketmek > hak etmek

muhtacolmak > muhtaç olmak

şehidolmak > şehit olmak

vaz geçmek > vazgeçmek

baş vurma > başvurmak

ön görmek > öngörmek

var saymak > varsaymak

ya hut > yahut

ve ya > veya

yada > ya da

laboratuar > laboratuvar

antreman > antrenman

eşortman > eşofman

orjinal > orijinal

yalnış > yanlış

yanlız > yalnız

kiprik > kirpik

kirbit > kibrit

anbar > ambar

canbaz > cambaz

çenber > çember

makina > makine

meyva > meyve

zatüre > zatürree

matba > matbaa

deynek > değnek

süpriz > sürpriz

poaça > poğaça

kordalye > kurdele

sandoviç > sandviç

eksoz > egzoz

pardesü > pardösü

ayidat > aidat

pilaj > plaj

tazik > tazyik

traş > tıraş

metod > metot

ara söz > arasöz

ara yön > arayön

Türkçe Karşılığı Varken Kullanılan Sözcükler ve Yanlış Kullanımlar

Sözcüğün yanlış kullanımı > Doğrusu (!) > Türkçesi

çok mersi merci beaucoup > Çok teşekkür ederim Teşekkür ederim

detay detail > ayrıntı

fonksiyon function > işlev

fonksiyonel functional > işlevsel

avantaj advantage > üstünlük

kriter criterion > ölçüt

kriterler criteria > ölçütler

test sınavı Huh? > çoktan seçmeli sınav

layt (light) light > hafif

fest fud fast food > hazır yiyecek

hard disk hard disc > sabit disk

imeyıl (e-mail) e-mail e-posta > elmek

meyil (mail) mail e-posta mesajı > ileti

meyil çekmek sending a mail e-posta > mesajı yollamak

maus (mouse) mause > fare

ran etmek (run etmek) running > çalıştırmak

tekrardan Huh? > tekrar veya yeniden

Asıl sorun Türkçeyi doğru konuşabilmekte!

Sözcüğün yanlış kullanımı > Türkçesi

start almak > Başlamak

center > Merkez

relax olmak > Rahatlamak

e-mail > e-posta

komunikasyon > iletişim

cv > özgeçmiş

okey > tamam

trend > Eğilim

spontane > Kendiliğinden

link > Bağlantı

exit > Çıkış

check etmek > Kontrol Etmek

feedback > Geribildirim

full-time > tam gün

koordinasyon > eşgüdüm

absurt > saçma

adapte olmak > uyum sağlamak

laptop > diz üstü bilgisayar

provoke etmek > kışkırtmak

jenerasyon > nesil, kuşak

objektif > tarafsız, nesnel

deklare etmek > bildirmek

star > yıldız

perspektif > bakış açısı

entegre olmak > bütünleşmek

nick name > takma ad

partner > eş

okeylemek > onaylamak

antipatik > sevimsiz, itici

mantalite > anlayış, zihniyet

illegal > yasadışı

timing > zamanlama

catering > yemek hizmeti

departman > bölüm

revize etmek > yenilemek

global > küresel

sempatik > sevimli, cana yakın

security > güvenlik

printer > yazıcı

elimine etmek > elemek

izolasyon > yalıtım

data > veri

prezantasyon > sunum

finish > bitiş, varış

download etmek > indirmek

monoton > tekdüze

konsensus > uzlaşma

full > tam, dolu

emergency > acil

ambiyans > hava, ortam

versiyon > sürüm, uyarlama

ekstra > fazladan

imitasyon > taklit

optimist > iyimser

save etmek > kaydetmek

adisyon > hesap fişi

print out > çıktı

anons etmek > duyurmak

bodyguard > koruma

dokuman > belge

dizayn > tasarım

analiz > çözümleme

online > çevrim-içi

kriter > ölçüt

part-time > yarı zamanlı

pesimist > karamsar

slayt > yansı

empoze etmek > dayatmak

driver > sürücü

bye bye > hoşça kal

HAZIRLAYAN

Dr S Sadi SEFEROĞLU

KATKI SUNAN

Muharrem AYICI